Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ach’íí’ ła’ deeshį́į́ł.

rolled.intestine some 1-eat.F

’Ahwééh bee yishdlį́hígíí bikáá’ ’adání bikáá’ dah yish’ááh.

coffee 3-with 3-1-drink.P-NOM table 3-on up 3-1-put.SRO.U

’Atsį’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?

meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI

’Awéé’ dah sidá.

baby up 3-sit.SPN

’Ałk’idą́ą́’ dahane’ yę́ę bíneeshdlį́įgo yíłta’.

long.ago pl-story past 3-1-admire.I-GO 3-1-read.P

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

'Azháánee' shi dibé hólǫ́ǫ ndi, dibé ła nahiideeshnih.

even.though my sheep 3-exist.NI sheep one 1-buy.F

bik’ídadohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Ch’iyáán t’óó ’ahayóí ndi tó ’ádin.

food lots but water 3-none.NI

dajiigish

pl-3DO-4dpl-make.one.cut.in.it.I

dajíí’aal

pl-3DO-4dpl-chew.it.P

daooyą́ą́’

pl-3DO-2dpl-eat.it.P

dazhdiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.I

didadiiljeeh

pl-3DO-1dpl-start.fire.I

didínéeshkał

3DO-1-start.to.herd.them.(animals).F

diidiłjeeh

3DO-3-start.fire.I

Díí tł’óół tsin bik’ídísdis.

this rope stick 3-on-3-1-wrap.I

Doo ’áłah dadiidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Doo ’áłah dadiidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Doo ndi dichin nizin da.

not.even 3.hunger-I.am.NI NEG

doołbish

3DO-2dpl-boil.it.F

Dziłghą́ą́’góó deeshááł nissin.

mountain-top-toward 1-go.F 1-want.CI

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

Haashíyee' shimá bidzi' izí shił doolwoł hait'éego dilwo'.

try.and.find.out 1-mother bicycle 1-with pas-moving.fast.F 3-1-try.F 3-run.

Hastiin éí tsídii ła’ ’adah ’ayídzí’ą́.

man TOP bird INDEF down 3-3-knock.off.SRO.P

Hazhóʼí síní. Tʼáadoo naaní’dííldisí.

careful 2-sit.I NEG again-2-wander.Prog-í

Hádą́ą́’ ’áłtsé chidí naat’a’í n nast’a’?

When past first airplane 2-with 3-fly.P

Háí lá sis łigai ’áyiił’įįh

who-Q belt silver 3-3-make.U

Hodíína’go ch’í’deeshnił.

later.GO out.animals.F

Jáan naalnishísh?

John 3-work.I-Q

Joe dóó Louise dóó Kii dahataał.

Joe and Louise and Kii pl-3-sing.CI

Kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz

areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.P

Mary ha’át’íí lá yinízin?

Mary what Q 3-3-want.NI

nidajiskáá’

pl-3DO-4dpl-investigate.it.P

nisélá

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.

nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.I

Sha’ałchíní ayóó niłch’í naalkídi deineł’į́ ’áko ndi shí éí shináá bąą adin.

1-children very air 3-move.I 3-3.look.I however I 1-eyes 3-on doesn’t exist.

Shich’é’é bi’éé’ bá ’áshłéehgo naat’ą́hí hááłgizh.

1-daughter 3-clothes 3-for 3-1-make-I 1-GO fabric I-cut.P

Shimá sání dah díníilghaazh ’ayiila’ii’, nihí yaa néíni’ką́.

1-grandmother frybread 3-3-make.P-and 1.dpl under 3-3-place.P

T’áá ká ’ooshháásh lágo.

neg 1-go.to.sleep.O LÁGO

T’áá ’aaí ’aníigo t’éiyá doo bikee’ saad si’ą́ą da.

truly 3-say.I-GO only NEG 3-behind word 3-sit.SPN NEG

T'áá sáhí ʼííníyą́ą́ʼ. Tʼáá shǫǫ da ʼíyą́ shididííniił.

only.you 2-eat.P T’ÁÁ SHǪǪ DA 2-eat.I 1-2-tell.F

Tį’ ninádeiilnish.

let’s.go again-pl-1dpl-work.R

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áh’hoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

yididoołhįh

3DO-3-melt.it.F

yik’ídéideezdiz

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.P

yishtł’ó

3DO-1-weave.it.I

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

Yiską́ągo shicheii nihaa deeshááł ní.

tomorrow 1-grandfather 1pl-to 1-walk.F 3-say.NI

yiłbéézh

3DO-3-boil.it.I