Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼAshiiké chahaʼoh ʼádeidoolííł, ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé.

boy-pl shade-house 3-3-pl-build.F feather 3-means-of dance 3-reason

’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.

yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó sitsiits’iin díínii’.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG because soon 1-head 3-ache.P

’Ahwééh náshdlį́į́h áádóó naanishgóó yishááh.

coffee again-1-drink.R then work-toward 1-go.I

’Akóyaa ’adah, t’áá baa ’áhólchįįh.

there-down down, just 3-to 2-aware.NI

’Ashą́ą́ nít’ę́ę́’ t’áadoo hooyání shaa ’ílwod.

1-eat.Prog past suddenly 1-for 3-drive.P

’Ałk’idą́ą́’ tóniteel bąąhgóó tádííyáhę́ę bénááshnii’.

long.ago ocean 3-beside-along around-1-past 3-1-remember.P

Asdzą́ą́ yázhí bichidí doondó’ ndi naalnish da.

woman little 3-car not.even but 3-work.P NEG

Bee’eldííldahsinil kintahdi sh ’oolwoł ńt’éé’ tsístł’ahazt’i’ léi’ góne’ sh ’o’oolwod.

Albuquerque town-at 1-with 3-run.Prog past deadend a areal-in 1-with 3-drive.P

Bá ólta’í la’ t’áá shǫ́ǫ́ da nihaa joozba’.

3-teacher some at.least such.as 1du-about 3-care.P

Chidíłtsooí bidááh síńzį́į dooleeł.

car-yellow-REL 3-for 2-stand.SPN FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Da’diidį́į́ł.

pl-1dpl-eat-pl.F

daołbéézh

pl-3DO-2dpl-boil.it.I

dashiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.P

deeshbish

3DO-1-boil.it.F

didazhdidoołjah

pl-3DO-4dpl-start.fire.F

dididoołjah

3DO-2dpl-start.fire.F

diidííłjéé’

3DO-3-start.fire.P

dishhį́į́h

3DO-1-melt.it.I

Díí tł’éé’ ’índa hazhó’óó ’iideeshwosh.

this night only.then uninterrupted 1-sleep.F

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed; dádi’nítįįh.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

Gohwééh ła’ shaa níkaah.

coffee some 1-to 2-give.OC.I

Ha’át’íí́sh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

Haa'íyee' shimáyázhí daats'í ałtso ch'iyáán 'áyiilaa.

lets.see my-maternal.aunt finished food 3-3-making.P

hadasiigeed

pl-3DO-1dpl-dig.it.out.P

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ nishishnish ńt’éé’ --- doo sh yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.P past neg 1-with 3-good.N neg

Hatáaldi 'iikááh 'atah 'ajóle’.

ceremony-at sandpainting among 4-make.O

Hádą́ą́’ Jáan Tó Hónaanígóó naayá?

When past John ocean across-to 3-go.P

Háí lá Naatsis’áángóó náádeesdzá?

who-Q discover Navajo.Mountain.GOO again-3-go.F

Jooł de’’aah.

ball here 3-2-bring.I

Mary ha’át’íí lá yinízin?

Mary what Q 3-3-want.NI

neiilyé

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

nidiilyeeł

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

Níléí chidí t’óó la’ nihichidí át’é nahalin.

there car contrary.to.appearances 1pl-car 3-be.NI 3-resemble.NI

Shicheii bighangóó yishááł.

1-grandfather house-toward 1-go.Prog

Shilį́į́’ doo dah didíłdąsh da.

1-horse NEG up start-3-2.jerk.F NEG

Shí ’éí t’áá naanishdóó kingóó déyá.

I TOP just work-from town-to 1-go.I

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

Sitsóí bi’éé’ nizhónígo bá nishéch’ąą’.

1-grandchild 3-clothes 3-beautiful.NI-GO 3-for designed.P 1-it

Sitsóóké da’ółta’go t’óó bik’iisdził.

1-grandchildren pl-school-GO just 3-1-support.Prog

T’áadoo hadahooł’áhí.

neg pl-3s-2dpl-make.noise.NP-Í

T’áá binaa naasháa dooleeł

just 3-nearby 1-walk.I FUTURE

Tó diłhił bá hooghan góne’ sáanii ’ałk’iijée’go hááhgóóshį́į́ jó shí da ’adadanishchidgo sédá.

bar 3-at women RECIP-3-fight.P-GO very instead 1-flinch.I-GO 1-sit.P

Tł’éédą́ą́ łééchąą’í léi’ nihił ’yaííyá’ii’ neeztį́.

last.night dog strange 1dpl-with 3-come.inside.P-and lie.down.SNP

Yadiizíníshą’ haa néelt’e’go nínízin?

can-Q how 3.many.N-GO 2-want.NI

yideeshjį́į́ł

Future Mode: 1-become.black.F

yiilzhóó’

3DO-1dpl-brush/comb.it.P

Łį́į́’ bik’i na’ashnííł.

horse 3-on 3-1-unsaddle.I

“Níléi dził binaagóó ’áheehidi’níílchééł”, ní jiní ma’ii.

yonder.there mountain 3-around-GÓÓ around-2-du-run.F 3-say.P 4-say.P coyote