Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.

boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F

’Ahbínígo ch’éshááh ’áádóó sodiszįįh.

morning-GO 1-go.out.U and.then 1-pray.U

’Ahwééh ła’ yishdlą́.

coffee some 3-1-drink.I

’Asdzą́ą́ Báhoozhóní yinishyé.

woman happy 1-called.NI

’Áłtsé biba’ dooleeł ’áko shį́į́ ’índa nihił dah adidoolwoł.

first 3.for will until then only 1.with start 3-drive.F

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

bik’ídidiidis

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídóhdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Ch’iyáán ’ádaasdįįdgo kingóó ła’ hááshááł.

food pl-3-run.out.P-GO store-to some area-1-go.get.Prog

Ch’iyáán ’áshłaadóó tsííd bik’i hooziid.

food 3-1-cook.P-from embers 3-onto area-1-cover.P

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad t’éiyá bee yádeilti’ nít’ę́ę́’.

formerly Navajo language only 3-with pl-3-speak.I past

Chahash’ohjí ch’ínááhoníshóó’.

brush arbor-JÍ out-again-area-sweep.R

Da’ k’ad daats’í ch’iyáán ’áníléehgo n ’adazh’niiyą́ą́’?

Q now perhaps food 2-make.I-GO 2-for feast.happen

dajoodlą́ą́’

pl-3DO-4dpl-drink.it.P

daohtł’ó

pl-3DO-2dpl-weave.it.I

daołbéézh

pl-3DO-2dpl-boil.it.I

dayííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).P

dazhdidoołhįh

pl-3DO-4dpl-melt.it.F

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

didííłjéé’

3DO-1-start.fire.P

Dlǫ́ǫ́’ ’a’ą́ą́dę́ę́’ hanoolne’ dóó naneesne’.

prairie.dog hole-from stick.head.up.out.P and 3-look.around.P

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

dołhį́į́h

3DO-2dpl-melt.it.I

dííłbish

3DO-2-boil.it.F

Ha’át’íísh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

Ha’át’íísh náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3dpl-say.I

haashgéésh

3DO-1-cut.it.out.I

hadadíníilchał

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadeidoołtééł

pl-3DO-3dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

Hahgo hooghan ’ádíílííł?

when hogan 3-2-make.F

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo sh yá’át’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

jiłbéézh

3DO-4-boil.it.I

jííłhį́į́’

3DO-4-melt.it.(snow).P

Naakaii bizaad jółta’ le’ dzinízingo dzizdá.

mexican language 4-read.I wish 4-wish.O-GO 4-sit.P

Ná'áł'ah doo ndi yiyiichįįh da.

3-butcher.CI NEG 3-good.at.NP NEG

Saad naashkaahgo baa naash.

word 3-1-research.CI-GO 3-to 1-go.Prog

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shidá’í éí t’óó chaha’oh ła’ nijó’aah laanaa ní.

my.uncle TOP just arbor one 4-build.O hope 2-say.P

Shilį́į́’ doo dah didíłdąsh da.

1-horse NEG up start-3-2.jerk.F NEG

Shiyáázh shaa yógháah le’ nissingo sédá.

my.son 1-for 3-arrive.O hope 3-1-want.CI-GO 1-sit.I

T’áá ’íiyisíí dootł’izhii ’át’é.

really turquoise 3-be.NI

Tó diłhił bá hooghan góne’ sáanii ’ałk’iijée’go hááhgóóshį́į́ jó shí da ’adadanishchidgo sédá.

bar 3-at women RECIP-3-fight.P-GO very instead 1-flinch.I-GO 1-sit.P

Tówónaanígóó ch’aazhdóya’ laanaa.

overseas-to 3-1-travel.O hope

Tsídii yázhí biná'neestł'ǫ́ góne' nahaztą́.

bird little cage inside 3-sit.pl.SPN

Tł’éédą́ą́’ ’iiłhaazh.

night-past 1-sleep.P

wooshjį́į́h

Optative Mode: 1-become.black.O

Wónáasdóó t’óó tsé’édin nihee deezhchííl.

so.then just overwhelm 1pl-with 3-snow.P

yiilyį́į́’

3DO-1dpl-melt.it.(snow).P

yiilyį́į́h

3DO-1dpl-melt.it.(snow).I

yishóóh

3DO-3-brush/comb.it.I