Your search for the ’al’áagi Optative
biihidzóhí 46 entries
Ch’ééh jidighaahgo, ajółhosh laanaa jinizin łeh.
in.vain 4-walk.I-GO, 4-sleep.O hope 4-want.CI usually
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Command, affirmativefind in Navajo Imperatives
- 4th person admonition, affirmative, Optativefind in Navajo Imperatives
- Laanaa hoolzhish saad naalkii góne’find in Navajo Imperatives
- ch’ééh in vain, futilely, trysaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- łeh usually, customarilyfind in Navajo Particle Lexicon
T’áadoo hosh biih dadoołtaałí.
neg cactus 3-in pl-2dpl-step.O-ÍT’áadoo hosh biih dadoołtaałí.
neg cactus 3-in pl-2dpl-step.O-ÍT’áadoo hosh biih dadoołtaałí.
neg cactus 3-in pl-2dpl-step.O-ÍDah nóóljííd lágo.
up 2-jump.O don’tT’áá ká ’adinoólgháásh lágo.
neg 2-oversleep.O LÁGOT’áá ká ’adinoólgháásh lágo.
neg 2-oversleep.O LÁGO’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.
2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.
2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGODíí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo.
this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not LÁGODíí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo.
this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not LÁGOSohodizingo t’áá ká nídoó’nééh lágo.
prayer-GO neg 2-get.up.O LÁGOSohodizingo t’áá ká nídoó’nééh lágo.
prayer-GO neg 2-get.up.O LÁGOT’áá ká ’ooshháásh lágo.
neg 1-go.to.sleep.O LÁGOT’áá ká ’ooshháásh lágo.
neg 1-go.to.sleep.O LÁGODíí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo, dádiʼnítįįh.
this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Command, negativefind in Navajo Imperatives
- Optative with t’áá ká and lágofind in Navajo Imperatives
- t’áá ká don’tsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- lágo negative particle used with the optative modesaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Laanaa
- Command, affirmativefind in Navajo Imperatives
- T’ahdii baa na’aldeehfind in Navajo Imperatives
- T’ahdii
T’áá ká chidí ba’óó’ááł lágo.
NEG car 3-3-borrow.O LÁGOT’áá ká chidí ba’óó’ááł lágo.
NEG car 3-3-borrow.O LÁGOT’áá ká ’adinoólgháásh.
neg 2-oversleep.OT’áá ká ’adinoólgháásh.
neg 2-oversleep.ODíí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed; dádi’nítįįh.
this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł.
2-3-photograph.I neg 2-blink.O’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł.
2-3-photograph.I neg 2-blink.ODíí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed.
this night NEG bull into.field-3-run.ODíí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed.
this night NEG bull into.field-3-run.OSohodizingo t’áá ká nídoó’nééh.
prayer-GO neg 2-get.up.OSohodizingo t’áá ká nídoó’nééh.
prayer-GO neg 2-get.up.OT’áá ká ’ooshháásh.
neg 1-go.to.sleep.OT’áá ká ’ooshháásh.
neg 1-go.to.sleep.OT’áá ká ’áshįįh dah díníilghaazh bik’íóónííł.
NEG salt fry.bread 3-on-3-2-sprinkle.PlO.OBįįh bił da’doółdǫǫh.
deer 3-with pl-2dpl-shoot.OBįįh bił da’doółdǫǫh.
deer 3-with pl-2dpl-shoot.OChidí nidabinóołtłáád.
car pl-3-2dpl-stop.OChidí nidabinóołtłáád.
car pl-3-2dpl-stop.OShe’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.
1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGOShe’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.
1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGOMósí ch’óółt’e’ lágo.
cat out-3-2-carry.O LÁGOMósí ch’óółt’e’ lágo.
cat out-3-2-carry.O LÁGOAshkii tó nílinígíi yiih dzółhaał.
Boy flowing.water-ÍGÍÍ 3-in 3-3-fall.O’Ashkii tó nílinígíi yiih dzółhaał.
boy water 3-be.NI-ÍGÍÍ 3-in 3-fall.OTł’éé’go doo ’ízh’dísóół da.
night-GO NEG 4-whistle.O NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Indirect instruction, negativefind in Navajo Imperatives
- Command, negativefind in Navajo Imperatives
- 4th person admonition, negative, Optativefind in Navajo Imperatives
- Laanaa hoolzhish saad naalkii góne’find in Navajo Imperatives
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasessaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
Halah doo bííghah jiztį́į da.
opposite.sibling NEG 3-beside 4-lay.O NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Indirect instruction, negativefind in Navajo Imperatives
- Laanaa hoolzhish saad naalkii góne’find in Navajo Imperatives
- Command, negativefind in Navajo Imperatives
- 4th person admonition, negative, Optativefind in Navajo Imperatives
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasessaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
Na’ashǫ́’ii doo baa nijit’į́į́ da.
snake NEG 3-with 4-bother.O NEGDibé yázhi bimá doo boosáni da, biʼnootsaał.
sheep little 3-mother NEG 3-love.I NEG 3-starve.OHa’a’aahgo doo jiztįį da, johonaa’ai hwił ołtáh jíní.
sunrise-GO NEG 4-lay.O NEG, sun 4-with count 4-say.I
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Laanaa hoolzhish saad naalkii góne’find in Navajo Imperatives
- Indirect instruction, negativefind in Navajo Imperatives
- Command, negativefind in Navajo Imperatives
- 4th person admonition, negative, Optativefind in Navajo Imperatives
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasessaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi




