Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ach’ą́ nisin ndi shidíbé nído’ahígíí ’ádin.

meat.hunger 1-want.NI but 1-sheep 4-butcher.F 3-1.none.NI

’Ákót’éego ’i’íímas ’ájiił’įįh ni.

like.this-GO FOC twill 3-4-make.U EMPH

Át’ah ’índa shaa náádíídááł.

later 1-to again-2-come.F

bik’ídadidiidis

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídiidis

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.I

Ch’íníyáá nít’ę́ę́’ t’áá hooshch’į’ łééchąą’í shich’į’ ch’élwod.

out-1-go.P past suddenly 1-to dog out-3-come.P

Chidí bikéé jį’ adeez’áhí bikee’ nitsaaígíí ’éí nahałnii’.

pickup.truck 3-tire 3-big.NI.-NMLZ TOP 3-1-buy.P

Da’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?

Q noon-until outside-at 2-work.P

dadiidį́į́ł

pl-3DO-1dpl-eat.it.F

deiilzhóó’

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.P

deishbéézh

pl-3DO-3dpl-boil.it.P

Dibé hólǫ́ǫgo ła’ níjół’ah laanaa.

sheep exist-GO some 4-butcher.O hope

didadiiljeeh

pl-3DO-1dpl-start.fire.I

didííłjéé’

3DO-1-start.fire.P

Diné nishłį́ndi Bilaagana bizaad t’éí bee yáshti’.

Navajo 1-be.NI but English language only 3-with 1-speak.I

dizhdínóołkał

3DO-4-start.to.herd.them.(animals).F

Díí hooghan ’álnéehgi bee ła’ niidlį́į’go baa tįįh diikah.

this hogan 3-pass-make.I 3-with one 1dpl-be.NI-GO 3-about achieve 1du-take.on.pl.F
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed; dádi’nítįįh.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I

Doo t’áá k’ad nimasii yiyą́ą́ da.

do.not.want.to potatoes 1-eat.P NEG

Doo tó tsíídkáá’ dididííkáał da.

NEG water charcoal-on start-3-2-put.OC.F NEG

dołhį́į́h

3DO-2dpl-melt.it.I

díníshkaad

3DO-1-start.to.herd.them.(animals).I

Gohwééh ’áłdó’ nahideeshnih nisinée beesénah lá.

coffee also 3-1-buy.F 1-want.NI-past 3-1-forget.P DISC

Ha’át’íísh neidiyoołnih nínízin?

who-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

hadínííłchał

3DO-2-card.it.(as.in.wool).F

hajiłgéésh

3DO-4-cut.it.out.I

Háí lá sis łigai ’iił’įh

who-Q belt silver 3-3-make.U

Jáádéé ́ałgháázhdikahígíí naaki góne’ ii.

leg.by-means-of 3-3-race-NMLZ two rank 1-go.P

jííyą́ą́’

3DO-4-eat.it.P

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Na’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?

hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.I

Náneeskaadi t’áádoo naa’ółí bił yíyą́ą’da. ’Alóós t’éiyá yíyą́ą́’.

Tortilla-N (t’áá)doo-NEG Bean-N bił-3-with yíyą́ą’da-3o-1s-eat.P NEG Rice-N t’éiyá-only yíyą́ą’-3o-1s-eat.P.

Nimá sání bich’į́’ ch’iyáán ła’ dijááh.

2-grandmother 2-to food some start-3-2.take.PlO2.F

Shá bíighah tsiyaa sédáago, shinááł nida’jiłkǫ́ǫ́’.

sun proportionate tree-under 1-sit.SPN-GO 1-watch.CI pl-4-swim.P

Shí ’éí t’áá naanishdóó kingóó déyá.

I TOP just work-from town-to 1-go.I

Shíká ’anánílwo’ doodago’ t’áadoo shaa nánít’į́ní!

1-after indef-help.R or just-neg 1-about 1-2-bother.NI-neg

Sitsóóké da’ółta’go t’óó bik’iisdził.

1-grandchildren pl-school-GO just 3-1-support.Prog

Sohodizingo t’áá ká nídoó’nééh lágo.

prayer-GO neg 2-get.up.O LÁGO

T’áá nikee’ ániidígíí biih wóó’éés lágo.

see.to.it 2-shoe new-IGII 3-into 2-step.in.O NEG

Tó dílchxoshí sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́lágo.

soda 1-from 3-1-drink.O don’t

Tónaneesdizígóó bił ’anáá’oolwod.

tuba.city-to 3-with again-3-drive.R

Tsé bikáa’gi béésh dah si’ą́.

rock 3-on-at knife up 3-sit.SNP

aad ’át’éii">Tsxį́įłgo łees’áán ’ádíílííł nimásání nihaa yighááh!

quickly tortilla 3-2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

Tł’éédą́ą́, yá’át’ééhgo iiłhaaz. Night.last good.GO 1-sleep.P

Night.last good.GO 1-sleep.P

woshóóh

3DO-2dpl-brush/comb.it.I

yiidlą́ą́’

3DO-1dpl-drink.it.P

yiishjį́į́ł

Progressive Mode: 1-become.black.Prog

yishhį́į́h

3DO-1-melt.it.(snow).I

ʼÉí hastiin naanish bichʼįʼ ’ádoolʼaad lá.

that man work 3-to 3-3-give.F DISC