Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

’Atsį’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?

meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI

’áko

CONJ

’Átséétł’éédą́ą́’ lą’í nahoołtą́.

before-last.night many around-3-rain.P

-ii’, yi’

-jí + -k’ehgo

-shą’

-t’ááh

Béégashii báháchxį’go bik’ee neeshchééł.

cattle 3-become.angry.I-GO 3-on.account.of 1-flee.Prog

bik’ídadidiidis

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

Ch’iyáánísh hólǫ́?

food-Q 4-exist.NI

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ shichidí naaki. K’ad ’éí t’ááłá’i.́

formerly 1-car two now it one

Chidí ’anáshdlééh, háálá doo naalnish da.

car 3-1-repair.I because NEG 3-work.I NEG

Chidí daats’í bee hólǫ́ doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?

car maybe 3-with 4-exist.N or 2-Q car 2-with 4-exist.NI

Chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Da’ ’áájí ’ałdó’ ’áłah ’azlį́į́’?

Q that-side also meeting 1-happen.P

dajishbéézh

pl-3DO-4dpl-boil.it.P

dazhdííłhį́į́’

pl-3DO-4dpl-melt.it.P

Diné bikéyah bikáa’gi łáhágóó ninádahałtį́įh łeh.

Navajo 3-land 3-on-at a.few.places areal-rain.I usually

Díkwíí shą’ ninááhai?

how.many Q 2-winter.NI

Díkwíí shą’ ninááhai?

how.many Q 2-winter.NI

doohsį́į́ł

3DO-2dpl-eat.it.F

doozhǫǫgo

Díí haidíígíísh shí?

TOPIC which.one-ÍGÍÍ-Q 1-belong

Ha’át’éegosh náníldzid?

why-Q 2-fear.I

Ha’át’íí biniiyé shą́ą́h ńdídááh?

what 3-because 1-passing.by 2-go.I

hadaoołgizh

pl-3DO-2dpl-cut.it.out.P

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo sh yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with area-good.N neg

Háadi niyaa hazlį́į́’?

where-at 2-under area-grow.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

jitł’ó

3DO-4-weave.it.I

Kǫ’ ’ayóigo bee n’deezdíín ndi doo shiníłdoi da.

fire very 3-with 3-sheds.light.P but NEG 1-3-warm.SPN NEG

lá

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Mósí yázhí chizhtah yiyah yílwod.

kitten woodpile.among 3-under 3-run.P

naohłé

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Náńsdzáago t’áá ’íídą́ą́’ ’ííníyą́ą’ dooleeł.

back-1-go.sg.P-GO just already INDEF-2-eat.P FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Neel’ą́ą le’.

term-3-reach.up.to.NI LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Nichxǫ' aad ’át’éii">t'áadoo baa nánít’íní.

stop NEG 3-about 2-bother.I-Í

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

Ronshą’ saadísh neiiłkaah?

Ron-Q word-Q 3-3-investigate.I

Shighandóó ndáá’góó ’ada’iisdee’go nihí ’éí t’áá yiike’.

1-home-from war.ceremony-to 3-go.away.P we.du.pl TOP just 1du-remain.behind.P

Shí hanii t’éiyá Naasht’ézhí bizaad sh bééhózin.

I contrary only English 3-language 1-with 3-know.P

t’áá gééd

Tsézéí yíyéełgo nidaaz dooleeł

gravel 3-2-haul-GO.I 3-heavy.NI 3-become.F

Tł’éédą́ą́’ ńléí dził bine’jí ’adildííl yiits’a’ ni’.

night-past there mountain 3-behind-way thunder 3-sound.P recall

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

Yiską́ągo daats’í doodaii’ naakiiską́ągo daats’í dah dideeshááł.

tomorrow.GO maybe either two.tomorrow-GO or start.off 1-start.go.F

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog

Łį́į́’ bik’i dah ’ashishnííł.

horse 3-on up 3-1-saddle.I