Aa vatzook a’
[ʔa: va.’t͡so:k aʔ ]
sustantivo
gringo
Ejemplo: Q’an xi’l vi’
registro
B’ano’m
[ɓa.noʔm ]
sustantivo
Costumbre
registro
Chi’na’nk’u’l
[t͡ʃiʔ.naʔn.k’uʔl ]
verbo
Envidia
Ejemplo: Chi’anchil aama/chi’anchil k’u’l
registro
Imutx’ile’
[ʔi.’mu.t͡ʂ’i.leʔ ]
verbo
Arrullarlo
Ejemplo: vuch’ile’
registro
Ipilq’ut tib’ vi’xh
[ʔi.pil.’Ɠut.tib viʔʃ ]
sustantivo
Vuelta de gato
Ejemplo: isutch qit tib’ vi’xh
registro
K’oo
[k’o:]
sustantivo
Máscara
Ejemplo: k’oj
registro
Kaapajul
[ka:’pa.xul]
cuatro veces-
Ejemplo: kaapuul
registro
Kaxhlan
[’kaʃ.lan ]
sustantivo
Ladina
Ejemplo: mu’s
registro
Kaxhlan
[’kaʃ.lan ]
sustantivo
ladino
Ejemplo: mu’s
registro
Nik’amil
[ni.’k’a.mil]
la mitad, medio-
Ejemplo: pok’o’chil
registro
Nimam
[ni.mam ]
sustantivo
Tambor (m)
Ejemplo: q’ojb’e’tz
registro
Pab’lom
[’paɓ.lom ]
adjetivo
Chistoso, cómico
Ejemplo: pab’lenal
registro
Q’oonal
[’Ɠo:.nal ]
sustantivo
Marimberos
registro
Si ka’b’il
[si.’kaʔ.ɓil]
ambos, los dos-
Ejemplo: ka’b’il/s-ka’b’il
registro
Taanima Kamnaj
[ta:.’ni.ma ’kam.nax ]
sustantivo
Espíritu del muerto
Ejemplo: tiuxhil kamna’q
registro
Tx’i’la txokop
EscuchalocargandoSonando
[’t͡ʂ’iʔ.la ’t͡ʂo.kopʰ]
sustantivo generalmente no poseido
serpiente
Ejemplo: Tx’i’la txoo
Hablante: María Cristina Pacheco Ostuma
registro
Txaala atimb’al
[t͡ʂa:.la a.’tim.ɓal ]
sustantivo
Altar
registro
tz’aka tetz xo’val
[’t͡s’a.ka tet͡s ’ʂoʔ.val ]
verbo
Curar de susto
Ejemplo: Tz’akan tetz xo’vichil
registro
u ye’xtxoj
[ʔu jeʔʂ.t͡ʂox ]
sustantivo
El mal
Ejemplo: u va’laxh/u kanchaj
registro
Xo’vichil
[’ʂoʔ.vi.t͡ʃil ]
sustantivo
Susto
registro
Yaab’il
[’ja:.ɓil ]
sustantivo
Peste, enfermedad
Ejemplo: Ch’o’m/ya’b’il
registro
Ye ileb’e
[je i.le.’ɓe]
adjetivo
invisible-
Ejemplo: ye’ na’l
registro