Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Adáádą́ą́’, hééł sinil góne’ hasht’ehooshłaa.

Day.last belongings storage inside 3-1-clean.P

’Akonee’, shą́ą́’ t’áadoo ’ánít’íní nidishní.

see remember NEG 2-do.NI-Í 1-say.I

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

Ániid ’iiyą́ą́’áko ndi t’ah dichin nisin.

recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI

Ayóó biká ’anáshwo’.

often 3-for 1-help.R

bik’ídadidoohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídédiz

3DO-1-wrap.it.around.it.P

bik’ídídis

3DO-2-wrap.it.around.it.I

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Bilagáanaa Bizaad doo diists’a’ da. K’ad éí t’ááshxǫǫd t’áá bee yáshti’.

formerly English NEG 1-understand.I NEG | now TOP at.least just 3-with 1-speak.I

Ch’ééh la’ baa ntséskees.

in.vain puzzlement 3-about 1-think.I

Chaha’oh biyaagi ni’dííłbąs.

shade.house 3-under-at 2-drive.F

Chidí tááségis yę́ę ninááhodoołtį́į́ł daaní.

car 3-1-wash.P past-Q 3-again.rain.F pl-3-say.NI

Chidíłtsooí bidááh síńzį́į dooleeł.

car-yellow-REL 3-for 2-stand.SPN FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

daoohgish

pl-3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

dayiigish

pl-3DO-3dpl-make.one.cut.in.it.I

Dibé ła’ yóó’ ’íínilgo k’adę́ę ’e’e’aahgo ch’ééh naanááshwoł.

sheep some away 3-1-lose.P-GO almost evening in.vain 3-after 1-run.around.P

didííłhįh

3DO-2-melt.it.F

didííłjéé’

3DO-1-start.fire.P

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo, dádiʼnítįįh.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I

Díkwíí jį́ nanilnish?

how.many-Q day 2-work.I

Doo ’áłah diidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Doo ndi dichin nizin da.

not.even 3.hunger-I.am.NI NEG

Doo nídahiyoołnaah da.

neg pl-3-2dpl-resuscitate.I neg

hadaniilchaad

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadííníłbįįd

3DO-2-fill.something.up.with.it.P

hanishchaad

3DO-1-card.it.(as.in.wool).I

hazhnííłchaad

3DO-4-card.it.(as.in.wool).P

Háí lá sis ligái ííł’įįh?

who-Q belt silver 3-make.U

Háísh tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

háágeed

3DO-1-dig.it.out.P

Jooł yee ndaanéhé Jóhonaa’éí daashin daolyée ni’.

ball 3-by.means.of pl-3-player.CI-NMLZ Sun(s) wasn’t.it pl-3-name.NI remember
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Kin Łánídi naashnish háálá ’áadi shaghan.

Flagstaff 1-work.I because there 1-live.NI

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká b ’oolwoł.

Gallup-from 1-for 3-with 3-drive.I

Nahóółtą́ągo tł’óo’di dizhdółjeeh le’ nízin shicheii.

it.rained-GO outside.at 4-build.fire.O wish 3-3.want.CI my.grandfather

nidaohłé

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

nideiskáá’

pl-3DO-3dpl-investigate.it.P

nishóóh

3DO-2-brush/comb.it.I

Shimá dóó shizhé’é bił dibé dóó tł’ízí ta’nda’díígish nt’éé’.

1-mom and 1-dad 3-with sheep and goats 3-pl.shear.I past

T’ah ’ałk’idídą́ą́’ sik’is t’áá yiiłtsą́ą́ nít’ę́ę́’.

still long-ago 1-friend just 3-1-see.P past

T’ahádą́ą́’ dah ’ayítł’óh.

before.thus up 3-2-loom.set.I

Ts’aa’ t’áá nitsaaígíí bídin nishłį́.

basket just 3-large.NI-nom 3-lack 1-be.NI

Tł’éédą́ą́’ ni’shéłhaazh.

night-past 1-rest.P

Yadiizíníshą’ haa néelt’e’go nínízin?

can-Q how 3.many.N-GO 2-want.NI

yik’íididoodis

3DO-3-wrap.it.around.it.F

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

yiłbéézh

3DO-3-boil.it.I

Yílk’idę́ę́’ télii ła’ ’adah náádáałgo yiiltsą́.

hill-from donkey INDEF down 3-return.Prog 3-1du-see.P

yíníyą́ą́’

3DO-2-eat.it.P

Łį́į́’ dóó łeech’ąą’í dibé bíhooghan góne’ yah ahi’noolcháá’.

horse and dog sheep 3-corral inside into 2-together-run-in.P

ʼÉí hastiin naanish bichʼįʼ ’ádoolʼaad lá.

that man work 3-to 3-3-give.F DISC