Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahwééh ła’ wóshdlą́ą́’.

coffee some 3-1-drink.O

’Ajóółháásh laanaa.

4-sleep.O wish

’Ayóo deesk’aazgo beeldléí ditánígíí biih násh’nah.

very cold-GO blanket 3-thick.NI-ÍGÍÍ 3-into 1-crawl.R

’Ałní’ní’ą́ągo tó háálínídi ’ahéédidiit’ash.

noon-GO spring-at refl-1du-meet.F

’Íhoo’aah ’ayóo bidziil.

education very 3-strong.I

'Ólta’góó dayínóhkááh.

school-toward pl-2dpl-go.pl.I

Asdzą́ą́ yázhí bichidí doondó’ naalnish da.

woman little 3-car not.even but 3-work.P NEG

bik’ízhdídis

3DO-4-wrap.it.around.it.I

Ch’ééh jiyáán náánááshdą́ą́’.

watermelon again-1-eat.R

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Bilagáanaa Bizaad doo diists’a’ da. K’ad éí t’ááshxǫǫd t’áá bee yáshti’.

formerly English NEG 1-understand.I NEG | now TOP at.least just 3-with 1-speak.I

Chidí nidabinóołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.O

dadiidį́į́ł

pl-3DO-1dpl-eat.it.F

dajiyą́

pl-3DO-4dpl-eat.it.I

daoohgish

pl-3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

dazhdoołbish

pl-3DO-4dpl-boil.it.F

didííłhįh

3DO-2-melt.it.F

Dlǫ́ǫ́’ ’a’ą́ą́dę́ę́’ hanoolne’ dóó naneesne’.

prairie.dog hole-from stick.head.up.out.P and 3-look.around.P

Doo yéé chizh yah ’ííjaa’í hooghan shį́į́ ’adííłk’ą́ą́’ nít’éé’.

DOO YÉÉ firewood into 3-1-carry.pl.P-Í hogan probably 3-1-burn.P past

Haalá t’áá ’éiyá naaltsoos niníłtsooz ni’.

what-Q just TOP paper 3-1-put.FFO.P recall

hadaołgéésh

pl-3DO-2dpl-cut.it.out.I

hadasiigeed

pl-3DO-1dpl-dig.it.out.P

hadeidoołtééł

pl-3DO-3dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadínéeshchał

3DO-1-card.it.(as.in.wool).F

hanishchaad

3DO-1-card.it.(as.in.wool).I

hayííłgizh

3DO-3-cut.it.out.P

Háágóó lá Bíl doogááł nízin Jáan?

where-toward Q Bill 3-go.sg.F 3-want.CI John

Háidíígíísh neidiyoołnih nínízin?

which.one-ÍGÍÍ-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

Háí lá sis ligái ííł’įįh?

who-Q belt silver 3-make.U

Kingóó ’anááda’iisdee’.

town-to again-pl-3-go.R

Kwii ’áłah ’aleeh léi’ hasht’e náádahojidlééh.

here together meet since prepare again-pl-area-4-tidy.up.R

Nibéézh bee hane’ doo ndi naalnish da.

2-cellphone NEG but 3-work.P NEG

nidasoolá

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nijizlá

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.P

niséłkáá’

3DO-1-investigate.it.P

Nídeezidgo ’índa hoł ní’deeswod.

month-GO only.then 4-with 2-drive.back.F

NTUdi yee’ da’íídóółtah yéeni’ háajį́’goshį́į́ da daįįnóołta’.

NTU-at really pl-2dpl-attend.school.R contrary.to.assumption somewhere such.as pl-2dpl-study.P

She’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.

1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGO

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shį́įgo ch’ééh jiyáán yishį́į́h ’áádóó tó lą’í yishdlį́į́h.

summer-GO watermelon 3-1-eat.U and.then water lots 3-1-drink.U

Sitsilíké ’éiyáhá nda’ałkǫ́ǫ́’.

1-little.brother-pl TOP 3-pl-swim.IP

T’ah doo la’ nimá bich’į’náah da.

still NEG surprise 2-mother 3-toward 2-go.I NEG

T’ah kodą́ą́’ kélchí nahideeshnih.

still now-past moccasin 3-1-buy.F

T’áá kintahdi ’ííyą́ą́’ nidi náá’áshdą́.

just town-at 1-eat.P but 3-1eat.R

T’áá ’aaníigo chizh yigééł.

really firewood 3-pass-haul.PROG

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

Tódínéeshzhee’góó hodzoołtsééh laanaa.

kayenta-to areal-4-see.O hope

Tł’éédą́ą́’ shį́į́ nida’a’nééhgóó nidadziskai.

last.night perhaps game-to pl-3-3-go.pl.P

wohsą́

3DO-2dpl-eat.it.I

Yéego nihee nahóółtą́ągo yá’át’ééh doo yę́ę ’áko shį́į́ naadą́ą́’ dadinóosééł.

hard.GO 1pl-on 3-rain.P.GO 3-good future wish then maybe corn 3pl-grow.F

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P