Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.

boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F

’Ak’éégo ’éí chizh niléí keehaidi ninahdahiigééh nt’éé’.

autumn-GO that wood over.there winter.camp-at pl-3-1-unload.P past

’Atsą́ą́’ ła’ jóyą́ą’ le’.

ribs some 4-eat.O desire

’Ałk’ésdisí naháłnii’go sitsilí dóó shideezhí ’aheełt’éego bá ’ahá níjaa’.

candy 3-1-buy.CI-GO 1-little.brother and 1-little.sister 3-1 split-GO.I 3-for 3-1 gave.I

’Áde’óóyą́ą́’ lágo.

self-2-eat.O don’t

’Áshįįh Bii’ Tóodi níyáago dził bąąh hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-at 1-go.P-GO mountain 3-on again-1-climb.R

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

’Ádą́ą́dą́ą́’ásh nishínílnish?

yesterday-Q 2-work.P

’Íídeeshwosh daats’í doodaii’ saad naalkaah bindeeshnish.

1-sleep.F maybe or word research 3-1-work.F

"Doildinę́ę’ daazts’ą́ą́ lá," didííniił.

3-be.outcast.NI-deceased 3-die.P DISC 3-2-tell.F

Ałk'idą́ą́' 'éiyá naadą́ą́' ’ayóo k'éédadiilyééh ńt'éé'. K'ad 'éiyá naadą́ą́' naalyéhé bá hooghan góne' nidahaniih.

long.ago TOP corn very pl-3-1dpl-plant.R past | now TOP corn trading.post inside pl-3-pass-buy.CI

bik’ídidiidis

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

Chaha’oh biyaagi ni’dííłbąs.

shade.house 3-under-at 2-drive.F

Da’ ’áájí ’ałdó’ ’áłah ’azlį́į́’?

Q that-side also meeting 1-happen.P

dashiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.P

Dá ák’ehdi shizhé’é bił nishishnish j́į́į́dą́ą́.

Plant.field-at 1-father with 3-1-worked.P today.past

Dichinísh doodaii’ dibáá’ísh dzinízin?

hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NI

Díí mósí yázhí hooghangóó nááshtééł.

this cat little home-towards 3-1-carry.Prog

Díí nanise’ hiná.

this plant 3-alive.NI

Doo yéé chizh yah ’ííjaa’í hooghan shį́į́ ’adííłk’ą́ą́’ nít’éé’.

DOO YÉÉ firewood into 3-1-carry.pl.P-Í hogan probably 3-1-burn.P past

díníilkaad

3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).I

Ha’át’íí biniiyé ’ákǫ́ǫ́ díníyá?

what 3-for.purpose there 2-start.go.P

hadeidínóołchał

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadeiniłchaad

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).I

Haidą́ą́’ shich’ą́ą́h ’ííchííl na’nishkaadgo.

winter-past 1-protect 3-snow.P 3-1-herd.CI-GO

haiłgéésh

3DO-3-cut.it.out.I

haniilchaad

3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).I

Háí lá sis łigai ’iił’įh

who-Q belt silver 3-3-make.U

Háí shą’ ’ałhosh?

who Q 3-sleep.I

joodlą́ą́’

3DO-4-drink.it.P

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh ?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Mary ha’át’íí yinízin?

Mary what 3-3-want.NI

nanilé

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.I

Niba’ sézį́.

2-wait 1-stand.SPN

nisínílá

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.P

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Níléidi t’áá bahat’aadí shábitł’óól noolzhee’.

There-at just clear-NOM sun.3.rays 3-rays.I

Shichá si’ą́ągo ’iiłhaazh.

1-huddle 3-put-SPN-GO 1-sleep.P

Shilééchąą’í bikéé’ yishááł.

my.dog 3-following 1-go.Prog

Shimósí yázhí tsin yąąh dah sidáago hádésh’na’ ńt’éé’ ’áłt’ąą hadanáálwod.

1-cat little tree 3-on up 3-sit.SPN-GO 1-climb.P but after.all 3-run.down.P

Shimásaní hooghan namzí góne' ch'iyaan íílééh.

1-grandmother hogan round inside food 3-3-make.IP

Shiye’ bicheii yi’ká ’análwo’dooleeł biniiyé ba’niłtį́į́́ nt’éé’ sits’ą́ą́’ yił nikidíńiit’ą́ą́zh.

1-son 3-grand.father for 3-1-help.F for 3-loan for 1-away with 2-dpl.walk.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

shíníłbéézh

3DO-2-boil.it.P

Sitsii’ ndeeshshoh léi’ tó ’anideizgiz lá.

1-hair 3-1-moist.F because water 3-turn.off.R DISC

Sohodizingo t’áá ká nídoó’nééh lágo.

prayer-GO neg 2-get.up.O LÁGO

Sohodizingo t’áá ká nídoó’nééh lágo.

prayer-GO neg 2-get.up.O LÁGO

Ts’aa’ t’áá nitsaaígíí bídin nishłį́.

basket just 3-large.NI-nom 3-lack 1-be.NI

yishtł’ó

3DO-1-weave.it.I

Yiską́ągo níléí Tóhajiileehgóó shigáál deizt’i’.

tomorrow.GO over.there Tóhajiileeh-toward 1-physical.being pl-3-path.extend.P

yíní’aal

3DO-2-chew.it.P