Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

’Ashkii t’áá ’ádíláahęę’ nihił yah ’eelwod.

boy just annoyingly-past 1dpl-with into 3-go.P

’At’ééd t’áá ’áhánídi ’ółta’ ’éí biniinaa doo hah dah nídiidáah da.

girl just far-at school TOP 3-cause NEG quickly up start-3-go.I NEG

’Ayóo deesk’aazgo beeldléí ditánígíí biih násh’nah.

very cold-GO blanket 3-thick.NI-ÍGÍÍ 3-into 1-crawl.R

’Áłtsé biba’ dooleeł ’áko shį́į́ ’índa nihił dah adidoolwoł.

first 3.for will until then only 1.with start 3-drive.F

Ániid ’iiyą́ą́’áko ndi t’ah dichin nisin.

recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI

'Aghaa’ daołgááh.

wool pl-3-2dpl-make.white.I

Béeso bá hooghan góne’ shił ha’ashch’ą́ą́l dóó ’azéé’ííł’íní bił yah ’ííyá.

money 3-for building inside 1-with 3-go.up.as.elevator.P and doctor 3-with into 1-GO.P

Bini’ íídeeshtah doodago ’éiyá yóó’ ’adeeshwoł.

let will-1-school or only away 1-off-run.P

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad t’éiyá bee yádeilti’ nít’ę́ę́’.

formerly Navajo language only 3-with pl-3-speak.I past

Chidí bikéé jį' adeez'áhí bikee' nitsaaígíí 'éí nahałnii'.

pickup.truck 3-tire 3-big.NI.-NMLZ TOP 3-1-buy.P

Da’diidį́į́ł.

pl-1dpl-eat-pl.F

daoo’aal

pl-3DO-2dpl-chew.it.P

daooshóó’

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.P

dazhdooyį́į́ł

pl-3DO-4dpl-eat.it.F

deidííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.P

deiyą́

pl-3DO-3dpl-eat.it.I

deiłbéézh

pl-3DO-3dpl-boil.it.I

Dibé yah ánádanołkaad!

sheep inside semelit-pl-2pl-gather.R

didadoołjéé’

pl-3DO-2dpl-start.fire.P

Doo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.

NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

Doo ’áłah deiidleeh da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.I NEG

Doo ndi nálzid da.

not.even 3-scared.NI NEG

Gah bikéé’ yishwoł.

rabbit 3-following 1-run.Prog

Ha’át’íí baa ’áłah ’aleeh jiní?

what 3-for meeting 4-say.NI

hadadéélbįįd

pl-3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.P

hadeidééłbįįd

pl-3DO-3dpl-fill.something.up.with.it.P

hadeiilgizh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.P

hainííłchaad

3DO-3-card.it.(as.in.wool).P

Háadi lá dibé nidahaniih?

where-at Q sheep pl-3-pass-sell.CI

Hodíína’go ch’í’deeshnił.

later.GO out.animals.F

Jacob 'éí ayóo naalnish

Jacob this.one very 3-work.CI

Kingóó ’anááda’iisdee’.

town-to again-pl-3-go.R

Na’nízhoozhígóó náádínídzáago háadish ’adeeshį́į́ł nínízin?

Gallup-toward again-2-go.R-GO where-Q 1-eat-F 2-want.NI

Náá’íídéeshtah nisin doodago t’óó siláogóó deeshááł.

again-1-go.school.F 1-want or merely military-to 1-go.F

Nicheii nida’iiníísh góne’é kingóó ’ałnánádáah łeh.

2-grandfather Friday on store-to 3-go.R usually

Nida’iilyéego ’áłt’ąą yiską́ągo ’índanááł doo.

pass.pay.I-go after.all tomorrow only.then 2-come.Prog future

nidazhdooleeł

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nideilé

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nizhé’é ha’át’íísh nahideeshnih nízin.

2-father-Q what 3-1-buy.F 3-want.NI

Shich’é’é bi’éé’ bá ’áshłéehgo naat’ą́hí hááłgizh.

1-daughter 3-clothes 3-for 3-1-make-I 1-GO fabric I-cut.P

T’ahádą́ą́’ niha’áłchiní ’ólta’di bá hada’didoołííł.

right.now 2pl-children school-at 3-for pl-2dpl-enroll.F

T’áadoo hadahooł’áhí.

neg pl-3s-2dpl-make.noise.NP-Í

Tsézéí lą’í joyéełgo nidaaz dooleeł.

gravel a.lot 3-4-haul.I-GO 3-heavy.NI 3-become.F

Tł’éé’ hodooleeł t'ahádą́ą́’ chizh ła’ ’ahidíłne’.

night 3-become.F before.thus wood some 3-2-chop.I

wooshjį́į́h

Optative Mode: 1-become.black.O

yiidą́ą́’

3DO-1dpl-eat.it.P

yiishjį́į́h

Usitative Mode: 1-become.black.U

yik’ídéideezdiz

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.P

Yiłką́ą́dą́ą́’ n’diish’na áádóó ’olta’goo dah diiyá.

Dawn.last 1-got.up and school.GOO off.to 1-walk.P