Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahbínídą́ą́’ hashbį’go baa nídiisdzá ’ákondi t’áadoo ’áłtso da.

morning-past 1-clear.I-GO 3-for 1-start.P however NEG complete NEG

’Amásání léi’ dibé yázhí yootééł.

grandmother INDEF sheep little 3-3-carry.AnO.Prog

’Ashkii yázhí éí bimá kingóó yił yi’ash.

boy little TOP 3-mother store-to 3-with 3-walk.du.Prog

’Ałk’idą́ą́’ tóniteel bąąhgóó tádííyáhę́ę bénááshnii’.

long.ago ocean 3-beside-along around-1-past 3-1-remember.P

’Ííyą́ą́dóó bik’ijį’ tsinyaagi nétį́į́ dóó ’iiłhaazh.

1-eat.P and 3-after tree-under-at.spec 1-lie.down.P and 1-sleep.P

’Íídeeshwosh daats’í doodaii’ saad naalkaah bindeeshnish.

1-sleep.F maybe or word research 3-1-work.F

'Aghaa’ daołgááh.

wool pl-3-2dpl-make.white.I

'Áłahji’ tó dilchxoshí síníł’ą́.

always water popping-Í 3-2-keep.SPN

Ch’iyáán ’áshłaadóó tsííd bik’i hooziid.

food 3-1-cook.P-from embers 3-onto area-1-cover.P

Chidí léi’ la’ ch’ééh dah diilyeed.

car because surprise in.vain up 3-go.I

Chidí sits’ą́ą́’ hashtł’ish yiih yilwodgo t’áá ch’į́į́góó ch’ééh ’ííł’įįd.

car 1-from mud 3-into 3-go.P-GO failure in.vain 1-act.P

Chidíłtsooí bidááh síńzį́į dooleeł.

car-yellow-REL 3-for 2-stand.SPN FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Daango k’ééda’dilyééh nt’éé’ t’áádoo k’ééda’diilyáa da.

spring-GO 3-plant.R past NEG 3-3-plant.P NEG

deiidlą́ą́’

pl-3DO-1dpl-drink.it.P

deiilzhóó’

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.P

dideidííłjéé’

pl-3DO-3dpl-start.fire.P

dididoołjah

3DO-2dpl-start.fire.F

dididííłjah

3DO-2-start.fire.F

didínííłkał

3DO-2-start.to.herd.them.(animals).F

Díí tsídii bit’oh yisdádeeshjoł, ’áko shį́į́ kónááhoot’éhé tsídii ła’ náábít’oh dooleeł.

this bird 3-nest 3-1-save.F-NCM then maybe next.year bird some again-3-nest future

Doo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.

NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

Hatáaldi 'iikááh 'atah 'ajóle’.

ceremony-at sandpainting among 4-make.O

Háísh yiską́ągo ’adoogis?

who-Q tomorrow 3-wash.F

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

jidíníłkaad

3DO-4-start.to.herd.them.(animals).I

jishbéézh

3DO-4-boil.it.P

jiyą́

3DO-4-eat.it.I

Joe dóó Louise hataał.

Joe and Louise 3-sing.CI

Kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz

areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.P

Mexico hoolhédi hoostse’ laanaa.

Mexico areal-3-call.NI-NMLZ-at areal-1-see.O wish

Na’nízhoozhígóó deeyá, ya’?

Gallup-toward 2-go.sg.F Q

Neezdáago ’índa yiyííłtsą́.

3-sit.P-Comp only.then 3-3-see.P

Nida’iilyéego ’áłt’ąą yiską́ągo ’índanááł doo.

pass.pay.I-go after.all tomorrow only.then 2-come.Prog future

néishjį́į́h

Iterative Mode: 1-become.black.R

Níwe, tʼáádoo ʼałkʼésdisí niyą́ní.

stop NEG candy 3-2-eat.DI.NEG

Ńdíshchíí’ yáázhí bąąh hasis’na’go shił yaa ’ádzaa.

pine.tree little 3-on 1-climb.P-GO 1-with down 3-act.P

Shá bíighah ’azee’ál’į́įdi sédá.

sun proportionate medicine 3-make.I 1-sit.SPN

Shilį́į́’ tł’aaká’ii dóó shilį́į́’ biyéél bił tsodizin ’íishłaa.

1-appaloosa and 1-horse 3-saddle 3-with prayer 3-1-make.P

T’ah doo la’ nihee ninááháłtin da.

not.yet DISC some 1du-on 3-rain.CI NEG

T’áá ’áłdįį bi’éé’ sinil

ready 3-clothes 3-place.PlO.SP

Tónaneesdizígóó bił ’anáá’oolwod.

tuba.city-to 3-with again-3-drive.R

yiilyį́į́’

3DO-1dpl-melt.it.(snow).P

yiit’aal

3DO-1dpl-chew.it.P

yishtł’ó

3DO-1-weave.it.I

Yiską́ągo łį́į́’ ’ahaniniilkaad dooleeł.

tomorrow-GO horse 1dpl-round.up.P FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Yiską́ągoósh ’adeestsił nínízingo bee na’anishí hasht’enilééh?

tomorrow-Q 1-make.F 2-want.NI-GO tool 3-2-prepare.I

yiyííshóó’

3DO-3-brush/comb.it.P

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog

Łį́į́’ bik’i dah ’ashishnííł.

horse 3-on up 3-1-saddle.I

Łį́į́’ bik’i na’ashnííł.

horse 3-on 3-1-unsaddle.I