Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
ʼAshiiké chahashʼoh ʼádeidoolííł, ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé.
boy-pl shade-house 3-3-pl-build.F feather 3-means-of dance 3-reason’Ahbínídą́ą́’ hashbį’go baa nídiisdzá ’ákondi t’áadoo ’áłtso da.
morning-past 1-clear.I-GO 3-for 1-start.P however but not-yet all NEG’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.
2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO’Azhą́ hasistih ndi ’ayóo ’eesh’į́.
even.though 1-be.old.P even.though very 3-1-see.Prog’Ałk’idą́ą́’ tóniteel bąąhgóó tádííyáhę́ę bénááshnii’.
long.ago ocean 3-beside-along around-1-past 3-1-remember.P’Átséétł’éédą́ą́’ lą’í nahoołtą́.
before-last.night many around-3-rain.P’Áłchíní bi’éé’ náádaségis.
children 3-clothes 3-1-wash.R’Ííshją́ą́ shį́į́ díí ’atoo’ béésh bii’ kǫ’í bikáá’ dah séką́.
certainly perhaps this stew stove 3-on up 3-1-put.OC.P’Íídeeshwosh daats’í doodaii’ saad naalkaah bindeeshnish.
1-sleep.F maybe or word research 3-1-work.FAshkii tó nílinígíi yiih dzółhaał.
Boy flowing.water-ÍGÍÍ 3-in 3-3-fall.OBaa dahwiinít’ínígíí shił bééhodoozįįł nissin.
agenda 1-with 3-about-ho-find.out.F 3-1-want.NIBéésh hataałí t’áádoo de nídíłki’í.
radio NEG up 2-volume.turn.I-Íbik’ídazhdidis
pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.IChidí nidabinóołtłáád.
car pl-3-2dpl-stop.ODaané’é baa na’aldeehdi ’at’ééd jooł yídzoołtał.
game 3-to 3-happen.CI-at girl ball 3-3-kick.Progdadidoołhįh
pl-3DO-2dpl-melt.it.Fdadínółkaad
pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).IDah nóóljííd lágo.
up 2-jump.O don’tdajíí’aal
pl-3DO-4dpl-chew.it.Pdeiilzhóóh
pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.Ideiitł’ó
pl-3DO-1dpl-weave.it.IDichinísh doodaii’ dibáá’ísh jinízin?
hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NIdidołjeeh
3DO-2dpl-start.fire.IHa’át’íísh biniinaa naníchxǫ’?
what-Q 3-because 2-pout.CIhadeiłgéésh
pl-3DO-3dpl-cut.it.out.Ihadoołbįįd
3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.Phadínííłchał
3DO-2-card.it.(as.in.wool).FHaidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo shił yá’áhoot’éeh da.
winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with area-good.N neg
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -dą́ą́’ past timefind in Navajo Postposition Lexicon
- -ne’ behindfind in Navajo Postposition Lexicon
- Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)
- naashnish work
- ńt’éé’ relates to past timefind in Navajo Adverb Lexicon
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasesfind in Navajo Adverb Lexicon
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
Haánee’ náánááshdáał dooleeł.
well 1-again-walk.R futureHáísh yiską́ągo ’adoogis?
who-Q tomorrow 3-wash.FJoe dóó Louise hataał.
Joe and Louise 3-sing.CIK’ad hooghangóó nááshdááł dooleeł.
now hogan-toward 1-go.Prog FUTKʼadí! Tʼáadoo tʼóó ’ííyį́į̨́łí.
stop NEG just 2-eat.Prog-íMósí ch’óółt’e’ lágo.
cat out-3-2-carry.O LÁGONa’nízhoozhídi Naasht’éshí ’Atsá’jí yee nááda’alzhish.
gallup.at Zuni.people eagle-way 3-with again-pl-3-dance.RNimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́ą dooleeł.
2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a datefind in Navajo Postposition Lexicon
- goal
- Future (F)
- yishwoł run along
- -jí on the side of, in the direction of, in the manner offind in Navajo Postposition Lexicon
- location
- -aa tofind in Navajo Postposition Lexicon
- benefactive
- Continuative Imperfective (CI)
- ’áháshyą́ care
- dooleeł futurefind in Navajo Adverb Lexicon