Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

’At’ééd t’áá shǫǫ kinaasda’.

girl just good 3-puberty.P

’Awééh kweʼé ninishteeh, adaʼoogeeh.

baby here 3-carry.AnO.I 3-fall.O

’Ałk’idą́ą́’ ch’iyáán ’ ádayiilaa léi’ ła’ ’ánáádeiilyaa.

long.ago food pl-3-3-make.P Indef. some again-pl-3-1dpl-make.P

’Áádóó háajigo dah diníyá?

and.then which.way-GO start.off 2-go.I

Baa tįįh náádiikah.

3-for achieve 1dpl-walk.pl.I

bik’ídidíídis

3DO-2-wrap.it.around.it.F

Ch’aa dé ńt’éé shichídí bikee’ dilkǫǫh.

travel 1-go past 1-vehicle 3-tires worn.

Ch’ééh jiyáán náánááshdą́ą́’.

watermelon again-1-eat.R

Chidí nidabinóołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.O

dadizhdínóołkał

pl-3DO-4dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dajiigish

pl-3DO-4dpl-make.one.cut.in.it.I

daoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

dazhdooyį́į́ł

pl-3DO-4dpl-eat.it.F

Diné bikéyah bikáa’gi ndahonidzood yę́ędą́ą́’ Naatsis’áán hoolyégóó niha’áłchíní bił ’adahineet’į́į́’.

Navajo 3-land 3-on-at pl-areal-3-flee.pl.P past Navajo.Mountain areal-be.called.NI-to 1pl-children 3-with pl-1dpl-sneak.off.P

Doo ’áłah dadiidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Doo tó tsíídkáá’ dididííkáał da.

NEG water charcoal-on start-3-2-put.OC.F NEG

Dziłghą́ą́’góó deeshááł nissin.

mountain-top-toward 1-go.F 1-want.CI

Ha’át’íí́sh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

hadajishgizh

pl-3DO-4dpl-cut.it.out.P

hadeiłgéésh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.I

Haánee’ náánááshdáał dooleeł.

well 1-again-walk.R future

Háidíígíísh neidiyoołnih nínízin?

which.one-ÍGÍÍ-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

jiigish

3DO-4-make.one.cut.in.it.I

jiłbéézh

3DO-4-boil.it.I

jiłhį́į́h

3DO-4-melt.it.(snow).I

na’ashkǫ́ǫ́’

1-swim.I

Na’nííshee’ dóó k’ad éí dah ’iishtł’ó.

3-1-warp.P and now TOP up 3-1-tie.DI

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká bił ’oolwoł.

Gallup 1-for 3-with 3-drive.I

Nahóółtą́ągo tł’óo’di dizhdółjeeh le’ nízin shicheii.

it.rained-GO outside.at 4-build.fire.O wish 3-3.want.CI my.grandfather

naohłé

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT

Níwe, tʼáádoo ʼabeʼ tʼóó bee naninéʼhí. Hazhóʼó nidlą́.

stop NEG milk just 3-with 2-play.R-NEG properly 3-2-drink.I

Ńléí dziłtsį́į́góó diit’ash.

there mountain-base-toward start-1du-go.du.I

She’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.

1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGO

Shidá'í, nilį́į́’ sha’níłteeh.

1-maternal.uncle 2-horse 1-to-3-2-lend.AnO.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shilį́į́’ doo dah didíłdąsh da.

1-horse NEG up start-3-2.jerk.F NEG

Sitsóí yik’i sidáhí béé’éshdlééh.

1-grandchild 3-on 3-sit.SPN-nom 3-1-copy.I

T’ah doo la’ tł’oh ła’ baa náánágeeh da.

not.yet DISC hay some 3-for 3-haul.I NEG

T’áá hooshch’į’ déshnish.

suddenly 1-start.work.P

T’áá ’aaníigo chizh yigééł

really wood 3-3-haul.PROG

T’áá shǫǫ dibé náz’ah lá.

good.thing sheep 3-butcher.P DISC

Tʼáadoo tʼóó yílnishí.

NEG just 2-work.Prog-í

yik’íideezdiz

3DO-3-wrap.it.around.it.P

Yiską́ągoósh ’adeestsił nínízingo bee na’anishí hasht’enilééh?

tomorrow-Q 1-make.F 2-want.NI-GO tool 3-2-prepare.I

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

yínídlą́ą́’

3DO-2-drink.it.P

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog