Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół. Tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

’Adáádą́ą́’, hééł sinil góne’ hasht’ehooshłaa.

Day.last belongings storage inside 3-1-clean.P

’Ajóółháásh laanaa.

4-sleep.O wish

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

"Binák’eeaad késhdę́ę́’į́">góó baa da’ashch’osh lá," didíínííł.

3-eye-between-around 3-to pl-3-infest.P DISC 3-2-tell.F

At'ééd aní shí k'ad naalyéhé báhooghango déyá. Nit'éé' bimá aní k'adee' da'iigháásh.

girl 3-say.IP 1-now goods 3-for-home-GO directional-go. past 3-mother 3-say.IP now time-sleep.

Ayóó biká ’anáshwo’.

often 3-for 1-help.R

bik’ídadohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

bik’ídidoohdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

Chidí t’ą́ą́’ nináníłbą́ą́z.

car just 3-1-reparked.R

dadoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.P

dadínółkaad

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).I

daooshóó’

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.P

dizhdidoołjah

3DO-4-start.fire.F

dizhdínóołkał

3DO-4-start.to.herd.them.(animals).F

Díí ’éí télli ’ayóo ’ayą́.

this TOP donkey very 3-eat.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Gohwééh ła’ shaa níkaah.

coffee some 1-to 2-give.OC.I

Ha’át’íísh biniinaa nanichxǫ’?

what-Q 3-because 2-pout.CI

hadadoołbįįd

pl-3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.P

hadazhniłchaad

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).I

hayííłgizh

3DO-3-cut.it.out.P

Haánee’ náánááshdáał dooleeł.

well 1-again-walk.R future

Hádą́ą́’ dii hooghan ’íinilaa?

when-past this hogan 3-2-make.P

Háí lá Naatsis’áángóó náádeesdzá?

who-Q discover Navajo.Mountain.GOO again-3-go.F

jitł’ó

3DO-4-weave.it.I

jiłbéézh

3DO-4-boil.it.I

K’ad shicheii bíká ’iishyeed.

now 1-grandfather 3-for 1-run.I

Kinaaldáágóó jidóya’ t’óó ’ílį́.

puberty.ceremony-to 4-go.O hope just think

Na’ahóóhaidi t’áá shǫǫ nihinááł łį́į́’ nidadoolgoł.

rodeo-at just good 3-1dpl-watch.F horse 3dpl-buck.along.F

Na’nishkaadgo nídíshchííyaagi hanáshyį́į́h ńt’éé’ ’iiłhaazh lá, t’ah nít’éé’ shilééchąą’í ch’ééshinísid.

1-herd.I-GO pinetree-under-at 1-rest.I past 1-slept.P DISC all.of.sudden 1-dog 1-woke.up.P

Naʼahóóhai nitsaa b hoo’aahgóó dóola dííyééł.

rodeo 3-big.NI 3-with areal-space.I-to bull 2-haul.F

Náá’íídéeshtah nisin doodago t’óó siláogóó deeshááł.

again-1-go.school.F 1-want or merely military-to 1-go.F

Nibéézh bee hane’é doo ndi naalnish da.

2-cellphone NEG but 3-work.P NEG

nidasiilyá

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nimá sání bich’į́’ ch’iyáán ła’ dijááh.

2-grandmother 2-to food some start-3-2.take.PlO2.F

Nitsilí ’abínígo tóógóó łį́į́łchíí’ bił ’ałnánáldlosh łeh.

2-brother morning-GO water-to horse-red 3-with 3-go.R usually

Niłísh bééhosin doodaii’ biłísh bééhozin?

2-with-Q 3-know.CI or 3-with-Q 3-know.CI

Shilééchąą’í sitsijį’ yilwoł.

1-dog 1-ahead-to 3-run.I

Shiníbaal doo tó biníkáoogeeh le’ ’át’éégóó ’íishłaa.

1-tent NEG water 3-through-3-flow.I prepare.against 3-1-make.P

Shiázh ’ółta’góó deeyáhą́ą doo yénániih da.

1-son school-to 3-go.P-past one but NEG 3-3-remember.CI NEG

T’áadoo hadahooł’áhí.

neg pl-3s-2dpl-make.noise.NP-Í

T’áá binaa naasháa dooleeł

just 3-nearby 1-walk.I FUTURE

T’áá shǫǫ hooghandi nádzáá lá.

good.thing home-at 3-return.P DISC

Tsé bikáa’gi béésh dah si’ą́.

rock 3-on-at knife up 3-sit.SNP

Tsídii t’áyaalchíí’ wolhígíí bit’a’ danizhóní yee’.

bird wing-under-red 3-name.NI-NMLZ 3-wing pl-3-pretty.NI really

yik’ídeididoodis

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.F

yishą́

3DO-1-eat.it.I

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi, háádish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

yíshóó’

3DO-1-brush/comb.it.P