Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Ach’íí’ ła’ deeshį́į́ł.
rolled.intestine some 1-eat.F’Adáádą́ą́’, hééł sinil góne’ hasht’ehooshłaa.
Day.last belongings storage inside 3-1-clean.P’Awéé’ dah biséłdá.
baby up 3-1-CAUS-hold.AnO.SPN’Awééh kweʼé ninishteeh, adaʼoogeeh.
baby here 3-carry.AnO.I 3-fall.O’Éí lą́ą baa nitséskees nít’ę́ę́’.
that EMP 3-about 1-think.I past’Ííshją́ą́ shį́į́ díí ’atoo’ béésh bii’ kǫ’í bikáá’ dah séką́.
certainly perhaps this stew stove 3-on up 3-1-put.OC.P’Ííyą́ą́’ dóó bik’ijį’ tsinyaagi nétį́į́ dóó ’iiłhaazh.
1-eat.P and 3-after tree-under-at.spec 1-lie.down.P and 1-sleep.P’Ííłta’ dóó ’iiłghaazh.
1-read.P CONJ 1-sleep.P’Ólta’góó daats’í deeshááł doodaii’ jooł bee nideeshneeł.
school-toward maybe 1-walk.F or ball 3-with 1-play.FCh’iiyáán la’ doo łikan da.
food LA’ NEG 3-sweet.NI NEGChidí léi’ la’ ch’ééh dah diilyeed.
car because surprise in.vain up 3-go.IDa’adánídi ’áts’ą́ą́’ deeshghał.
restaurant-at ribs 3-1-eat.FDah nóóljííd lágo.
up 2-jump.O don’tDamóogo nihaa náájídááh.
Sunday.GO us.return 4-again.visit.Fdazhdiłhį́į́h
pl-3DO-4dpl-melt.it.Ideiilbéézh
pl-3DO-1dpl-boil.it.Idideidííłjéé’
pl-3DO-3dpl-start.fire.Pdidínííłkał
3DO-2-start.to.herd.them.(animals).Fdiididoołjah
3DO-3-start.fire.Fdizhdínóołkał
3DO-4-start.to.herd.them.(animals).FDíí mósí yázhí hooghangóó nááshtééł.
this cat little home-towards 3-1-carry.ProgDoo nídahiyoołnaah da.
neg pl-3-2dpl-resuscitate.I negDziłghą́ą́’í ’alóós dóó nááneeskadí ńdeidį́į́h.
Wht.Mtn.Apache rice and tortilla pl-3-3-eat.Rdíłhį́į́h
3DO-2-melt.it.IGah bik’ee’ taah yí’áhígóó ’eesbąs.
rabbit foot water 3-into1-drive.ProgGohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ biłgo daats’í nínízin?
coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NIHa’át’íísh biniinaa naníchxǫ’?
what-Q 3-because 2-pout.CIHa’át’íí́sh baa hane’?
What Q 3-for be.told.CIhadeidééłbįįd
pl-3DO-3dpl-fill.something.up.with.it.Phadíníilchał
3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Fhaníłchaad
3DO-2-card.it.(as.in.wool).Ihazhdoołtééł
3DO-4-carry.him/her.up.out.of.something.FHáíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?
who-Q boat 3-3-make.Pjidooyį́į́ł
3DO-4-eat.it.Fjíí’aal
3DO-4-chew.it.PKin bighą́ą́’dę́ę́’ hadah ’adzííłhaal ndi t’áadoo ’ádadénih da.
house 3-to-from down 1-tumble.P but NEG RFLX-1-hurt.P NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -ghą́ą́h attaching to, hitched to, connected to’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -dę́ę́’ from a general location or point in space or time, also out of, off of’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’Áhoodzaii
- ndi butfind in Navajo Conjunction Lexicon
- ’Áhoodzaii
- t’áadoo notsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi