Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ach’íí’ ła’ deeshį́į́ł.

rolled.intestine some 1-eat.F

’Asdzą́ą́ Báhoozhóní yinishyé.

woman happy 1-called.NI

’Awéé’ dah sidá.

baby up 3-sit.SPN

’Azhą́ shaa jidiijéé’ ndi, t’áá hwéé deeshwoł.

even.though 1-from-4-start-run.P just but 1-run.F

’Ákǫ́ǫ́ shił díí’ash.

there 1-with 2sg-go.du.F

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

Bee’eldííldahsinil kintahdi sh ’oolwoł ńt’éé’ tsístł’ahazt’i’ léi’ góne’ sh ’o’oolwod.

Albuquerque town-at 1-with 3-run.Prog past deadend a areal-in 1-with 3-drive.P

Ch’iyáán ’áshłaadóó tsííd bik’i hooziid.

food 3-1-cook.P-from embers 3-onto area-1-cover.P

Ch’iyáán ’íishłaa ’áádóó da’iidą́ą́’.

food 3-1-make.P CONJ 1Pl-eat.P

Ch’ééh la’ baa ntséskees.

in.vain puzzlement 3-about 1-think.I

daoo’aal

pl-3DO-2dpl-chew.it.P

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

deishóóh

pl-3DO-3dpl-brush/comb.it.I

Dibé bits’į́’ daodą́ą́’ lágo.

sheep 3-meat pl-3-1dpl-eat.O LÁGO

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

didołjeeh

3DO-2dpl-start.fire.I

didíłjeeh

3DO-2-start.fire.I

dizhdííłjéé’

3DO-4-start.fire.P

Díí nanise’ hiná.

this plant 3-alive.NI

Díkwíí jį́ shą’ nanilnish?

how.many Q days 2-work.I

Doo t’áá k’ad nich’i’ hasdzíí da.

do.not.want.to towards.you.pos 1-speak.P NEG

Gohwééh ’áłdó’ nahideeshnih nisinée beesénah lá.

coffee also 3-1-buy.F 1-want.NI-past 3-1-forget.P DISC

Ha’át’íí neidiyoołnih nínízin?

who 3-3-buy.F 2-think.NI

Haa’íyee’ shinááł Diné bizaad bíhwiidííł’aał.

lets.see 2-1-watch.Prog Navajo language 3-2-learn.F

hadeizgeed

pl-3DO-3dpl-dig.it.out.P

hadééłbįįd

3DO-1-fill.something.up.with.it.P

hadííníłbįįd

3DO-2-fill.something.up.with.it.P

Háí lá yiską́ągo Tónaneesdizígóó bił ’adeeswod?

who discovery tomorrow.GO Tuba.City.GOO with 3-drive.F-Q

K’ad shicheii bíká ’iishyeed.

now 1-grandfather 3-for 1-run.I

Kóhoot’éédą́ą́’ dibé yázhí t’óó ’ahayóí hazlį́į́’. K’ad ’éí doo t’óó ’ahayói da.

last.year sheep baby a.lot 3-Pas-it.occured.P now this NEG a.lot NEG

Mary ha’át’íí lá yinízin?

Mary what Q 3-3-want.NI

Na’nízhoozhígóó chídí doo n dah didoolwoł da.

Gallup-to car NEG 2-with up start-3.drive.F NEG

Ni daats’í nił bééhózin ’éí doodaii’ nicheii daats’í bił bééhózin?

2 perhaps 2-with 3-know.CI TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

Nibéézh bee hane’é doo ndi naalnish da.

2-cellphone NEG but 3-work.P NEG

nidoohłeeł

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

Shichá si’ą́ągo ’iiłhaazh.

1-huddle 3-put-SPN-GO 1-sleep.P

Shilį́į́’ tł’aaká’ii dóó shilį́į́’ biyéél bił tsodizin ’íishłaa.

1-appaloosa and 1-horse 3-saddle 3-with prayer 3-1-make.P

Shitsili tsin ła’ nieidiitą́ii’ łeechą́ą́’ii’ łéi néídiiłhaal.

1-little.brother stick 3-3-pick.up.P-and dog INDEF 3-3-hit.P

T’ah ’ałk’idídą́ą́’ sik’is t’áá yiiłtsą́ą́ nít’ę́ę́’.

still long-ago 1-friend just 3-1-see.P past

T’ah doo kintahgóó diit’aash da.

not.yet store-to 1du-go.I NEG

T’ahádą́ą́’ dah ’ayítł’óh.

before.thus up 3-2-loom.set.I

T’áadoo hosh niyą́ní.

T’ÁADOO cactus 3-2-eat.I-Í

T’áá shǫǫ hooghandi nádzáá lá.

good.thing home-at 3-return.P DISC

Tónaneesdizígóó bił ’anáá’oolwod.

tuba.city-to 3-with again-3-drive.R

Tł’éédą́ą́, yá’át’ééhgo iiłhaaz. Night.last good.GO 1-sleep.P

Night.last good.GO 1-sleep.P

yididoołhįh

3DO-3-melt.it.F

yishdlą́ą́’

3DO-1-drink.it.P

yíníyą́ą́’

3DO-2-eat.it.P

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P