Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

ʼÁłah ʼaleehdi ʼamá bééhániih daats'í bá ’ádazhniiyą́ą́’? ʼÁko daatsʼí nímasii łaʼ ʼakǫ́ǫ́ dííkááł.

group gathering-at mother 3-3-remember perhaps 3-for 4-pl-eat.P so perhaps potatoes some there 3-2-take.OC.F

’Adą́ą́dą́ą́’ísh tł’óo’di nishínílnish?

yesterday-Q outside-at 2-work.P

’Ashkii t’áá shǫǫ ółta’ lá.

boy good.thing 3-learn.I DISC

’Azhą́ shaa jidiijéé' ndi, t'áá hwéé deeshwoł.

even.though 1-from-4-start-run.P just but 1-run.F

’Ádihodideesht’ih sha’shin nisingo t’áadoo ’atah haasdzíi’ da.

RFLX-1-get.into.trouble.F perhaps 1-think.CI-GO NEG among 1-say.P NEG

’Áshįįh Bii’ Tóodi níyáago dził bąąh hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-at 1-go.P-GO mountain 3-on again-1-climb.R

’Áshįįh Bii’ Tóógóó náádísdzáago dziłghą́ą́’ hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-toward again-1-go.F-GO mountain-back again-1-climb.R

’Ádą́ą́dą́ą́’ásh nishínílnish?

yesterday-Q 2-work.P

Béégashii báháchxį’go bik’ee neeshchééł.

cattle 3-become.angry.I-GO 3-on.account.of 1-flee.Prog

bik’ídidoohdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

Bini’ íídeeshtah doodago ’éiyá yóó’ ’adeeshwoł.

let will-1-school or only away 1-off-run.P

Chidí nidabinóołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.O

dadoohsį́į́ł

pl-3DO-2dpl-eat.it.F

Damóo yę́ędą́ą́’ dziłghą́ą́’dę́ę́’ shádí dóó ba’áłchíní bił ’adaashkai.

sunday past-time mountain top.of-from 1-elder.sister and 3-children 3-with downward-1-go.Pl.P

Damóo yę́ędą́ą́’ Yootóógóó niséyá.

Sunday past Santa.Fe-to 1-go.P

daohtł’ó

pl-3DO-2dpl-weave.it.I

daoohgish

pl-3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

dashiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.P

dayííshóó’

pl-3DO-3dpl-brush/comb.it.P

didadoołjéé’

pl-3DO-2dpl-start.fire.P

didazhdííłjéé’

pl-3DO-4dpl-start.fire.P

didiiljeeh

3DO-1dpl-start.fire.I

Diné nishłį́ndi Bilaagana bizaad t’éí bee yáshti’.

Navajo 1-be.NI but English language only 3-with 1-speak.I

Dooládó’ dichin nisin da.

certainly hungry 1-want.N DA

Doondó’ ’awéé’ yicha da.

not.even baby 3-cry.I NEG

doołhį́į́’

3DO-2dpl-melt.it.P

dínółkaad

3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).I

dííyį́į́ł

3DO-2-eat.it.F

Ha’át’íí neidiyoołnih nínízin?

who 3-3-buy.F 2-think.NI

hadadoołbįįd

pl-3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.P

hadazhniłchaad

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadeeshtééł

3DO-1-carry.him/her.up.out.of.something.F

hainiłchaad

3DO-3-card.it.(as.in.wool).I

hayíígeed

3DO-3-dig.it.out.P

háínígeed

3DO-2-dig.it.out.P

joodlą́ą́’

3DO-4-drink.it.P

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

K’idadeelyáá nit’éé’ t’óó daazgan, háálá doo nahałtin da.

1pl-plant.P past just 3pl-dry.SPN, because NEG 3-rain.CI NEG

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

nideilé

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nizhónígo ’oo’ááł.

be.nice.NI-GO be.daytime.Prog

Nił hǫ́zhǫ́ǫ́sh doodaii’ doósh nił hózhǫ́ǫ da?

2-with-happy.NI-Q or neg-Q 2-with happy.NI neg

Shicheii bighangóó yishááł.

1-grandfather house-toward 1-go.Prog

Shitsilíké ’éiyáhá nda’ałkǫ́ǫ́’.

1-little.brother-pl TOP 3-pl-swim.IP

Shíká ’anánílwo’ doodago’ t’áadoo shaa nánít’į́ní!

1-after indef-help.R or just-neg 1-about 1-2-bother.NI-neg

Sohodizingo t’áá ká nídoó’nééh lágo.

prayer-GO neg 2-get.up.O LÁGO

T’áá ká ’ooshháásh.

neg 1-go.to.sleep.O

Tséíłkéí nidaanéego dahonółne’ laanaa daniidzin.

teens pl-3pl-play.I-GO pl-3pl-win.O hope pl-3pl-think.P

yiilzhóó’

3DO-1dpl-brush/comb.it.P