Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’At’ééd sin t’áá hahígo yíhooł’ą́ą́’.

girl song just quickly 3-3-learn.P

’Awéé’ dah sidá.

baby up 3-sit.SPN

’Ííyą́ą́dóó bik’ijį’ tsinyaagi nétį́į́ dóó ’iiłhaazh.

1-eat.P and 3-after tree-under-at.spec 1-lie.down.P and 1-sleep.P

Ániid ’iiyą́ą́ ’áko ndi t’ah dichin nisin.

Recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI

’Íhoo’aah ’ayóo bidziil.

education very 3-strong.I

bik’ídazhdidoodis

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídidoohdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídóhdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Ch’ééh déyáago hooghangóó nááshdááł.

in.vain 1-go.sg.P-GO home-to 1-return.Prog

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

Chaha’oh biyaagi ni’dííłbąs.

shade.house 3-under-at 2-drive.F

Chidí nidabinołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Da’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?

Q noon-until outside-at 2-work.P

dadidoołhįh

pl-3DO-2dpl-melt.it.F

dadínółkaad

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).I

dajiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).I

dajoodlą́ą́’

pl-3DO-4dpl-drink.it.P

Dibé bitah dídéesh’įįł, díkwíínee’ náádeishchį́.

sheep 3-among 3-1-look.F how.many-really again-3-born.R

dishhį́į́h

3DO-1-melt.it.I

Díí jį́ ’áłchíní nááda’ołta’.

this day children again-pl-3-study.R

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

Doo t'áá k'ad nimasii yiyą́ą́ da.

do.not.want.to potatoes 1-eat.P NEG

dínółkaad

3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).I

hadeiilgizh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.P

hadeiilgéésh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.I

haoogeed

3DO-2dpl-dig.it.out.P

Hastóíí dóó sáanii k’inááda’didlé.

3-men and 3-women planting.again.PL.R

Háidíígíísh neidiyoołnih nínízin?

which.one-ÍGÍÍ-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

Háí lá yiską́ągo Tónaneesdizígóó bił ’adeeswod

who discovery tomorrow.GO Tuba.City.GOO with 3-drive.F-Q

Háá’íshą’. ’Ákǫ́ǫ́ dílyeed!

what-Q there 2-run.F

Jáan naalnishísh?

John 3-work.I-Q

joodlą́ą́’

3DO-4-drink.it.P

Na’ahóóhaidi t’áá shǫǫ nihinááł łį́į́’ nidadoolgoł.

rodeo-at just good 3-1dpl-watch.F horse 3dpl-buck.along.F

Na’nízhoozhígóó chídí doo n dah didoolwoł da.

Gallup-to car NEG 2-with up start-3.drive.F NEG

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

Nichxǫ' aad ’át’éii">t'áadoo baa nánít’íní.

stop NEG 3-about 2-bother.I-Í

niłhį́į́h

3DO-2-melt.it.(snow).I

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

Sha’áłchíní Toohgóó bił ’eesbąs.

1-children Shiprock-to 3-with 1-drive.Prog

Shich’ah tsékooh góyaa ’adah b ’ííyol.

1-hat gorge areal-down downward 3-with 3-blow.P

Shichá si’ą́ągo ’iiłhaazh.

1-huddle 3-put-SPN-GO 1-sleep.P

Shimósí yázhí tsin yąąh dah sidáago hádésh’na’ ńt’éé’ ’áłt’ąą hadanáálwod.

1-cat little tree 3-on up 3-sit.SPN-GO 1-climb.P but after.all 3-run.down.P

Shitsilíké ’éiyáhá nda’ałkǫ́ǫ́’.

1-little.brother-pl TOP 3-pl-swim.IP

T’ą́ą́tsoh táá’góó yoołkáłę́ędą́ą́’ ’ałdó’ Tóta’góó tádííyá.

May three-góó day-past also Farmington-góó 1-went.P

T’áá ’íiyisíí dootł’izhii ’át’é.

really turquoise 3-be.NI

Tsinaabąąs t’éiyá bee ch’aa nida’asdee’ ha’níigo dahane’.

wagon only 3-it travel pl-3-go.P 3-say-GO.NI pl-3-tell.P

Tsxį́įłgo tł'aakał ła’ ’ájóle’.

hurry-GO skirt some 3-4-make.O

Tł’óodi didíłjeeh.

outside 3-2-start.fire.I

yiigish

3DO-2-make.one.cut.in.it.I

Yéego nihee nahóółtą́ągo yá’át’ééh doo yę́ę ’áko shį́į́ naadą́ą́’ dadinóosééł.

hard.GO 1pl-on 3-rain.P.GO 3-good future wish then maybe corn 3pl-grow.F