Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.

boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F

’Ashkii tó nílinígíi yiih dzółhaał.

boy water 3-be.NI-ÍGÍÍ 3-in 3-fall.O

’Ałchíní ’ólta’di t’áá ’áhą́dígo ’ahąąh naazį́.

boy school-at just together-GO abreast pl-3-stand.SPN

’Áde’óóyą́ą́’ lágo.

self-2-eat.O don’t

’Eii ’asdzání t’áá naníle’dii haadzih.

that lady just dismay 3-speak.P

’Ólta’di ’áłchíní binaashii sédáago ’ííníshta’.

school-at children 3-across.from 1-sit.SNP 3-read.NI

bik’ídidiidis

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

Bįįh b da’doółdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.O

Ch’iiyáán la’ doo łikan da.

food LA’ NEG 3-sweet.NI NEG

Ch’iyáán ’ádaasdįįdgo kingóó ła’ hááshááł.

food pl-3-run.out.P-GO store-to some area-1-go.get.Prog

Chidí bikéé jį' adeez'áhí bikee' nitsaaígíí 'éí nahałnii'.

pickup.truck 3-tire 3-big.NI.-NMLZ TOP 3-1-buy.P

dadołhį́į́h

pl-3DO-2dpl-melt.it.I

dadíníilkaad

pl-3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).I

dazhdidoołhįh

pl-3DO-4dpl-melt.it.F

deiilzhóóh

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.I

deitł’ó

pl-3DO-3dpl-weave.it.I

deiyą́

pl-3DO-3dpl-eat.it.I

didadiiljeeh

pl-3DO-1dpl-start.fire.I

Díí tł’éé’ ’índa hazhó’óó ’iideeshwosh.

this night only.then uninterrupted 1-sleep.F

Doondó’ ’awéé’ yicha da.

not.even baby 3-cry.I NEG

dííníłhį́į́’

3DO-2-melt.it.P

hadajiłgéésh

pl-3DO-4dpl-cut.it.out.I

hadeidééłbįįd

pl-3DO-3dpl-fill.something.up.with.it.P

hanishchaad

3DO-1-card.it.(as.in.wool).I

hanííłchaad

3DO-1-card.it.(as.in.wool).P

Háadi lá dibé nidahaniih?

where-at Q sheep pl-3-pass-sell.CI

joodlą́ą́’

3DO-4-drink.it.P

jííshóó’

3DO-4-brush/comb.it.P

K’ad Na’nízhoozhídi naasháa le’.

now Gallup-at around-1-walk.I hope

K’idadeelyáá nit’éé’ t’óó daazgan, háálá doo nahałtin da.

1pl-plant.P past just 3pl-dry.SPN, because NEG 3-rain.CI NEG

K’os hazlį́į́’ t’áá shǫǫ nahodoołtį́į́ł.

cloud 3-become.P EMP just good 3-rain.F

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Na’nízhoozhígóó chídí doo n dah didoolwoł da.

Gallup-to car NEG 2-with up start-3.drive.F NEG

Na’nízhoozhígóó nihił ’adeeswod ’áko shį́į́ ’adiidį́į́ł chidí nihá ’ánálnéehgo.

Gallup-to 1-with INDEF-drive.P then maybe 1-dual-eat.F car 1-for 3-fix.I-GO

Naakaii bizaad jółta’ le’ dzinízingo dzizdá.

mexican language 4-read.I wish 4-wish.O-GO 4-sit.P

nidoohłeeł

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

Saad naashkaahgo baa naash.

word 3-1-research.CI-GO 3-to 1-go.Prog

Sha’áłchíní Toohgóó bił ’eesbąs.

1-children Shiprock-to 3-with 1-drive.Prog

T’áá nikee’ ániidígíí biih wóó’éés lágo.

see.to.it 2-shoe new-IGII 3-into 2-step.in.O NEG

T’áá shǫǫ dibé náz’ah lá.

good.thing sheep 3-butcher.P DISC

Tóógóó łį́į́’ ’ałkéé’ deíkááh.

water-to horse RECIP-behind 3-walk.pl.Prog

Tsinaabąąs bee nida’abąąsgo shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I-GO 1-pass-born.P

Tsídii yázhí biná'neestł'ǫ́ góne' nahaztą́.

bird little cage inside 3-sit.pl.SPN

yidooyį́į́ł

3DO-3-eat.it.F

yidííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.P

yiit’aal

3DO-1dpl-chew.it.P

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

Yiską́ągo níléí Tóhajiileehgóó shigáál deizt’i’.

tomorrow.GO over.there Tóhajiileeh-toward 1-physical.being pl-3-path.extend.P

ʼAtʼééd doo bzhǫ́ǫ da dooleeł.

girl NEG 3-with 3-happy.NI NEG 3-become.F

ʼDa'azhishgóó, sis łigaii shaʼ díílééł.

dance-to 1-go.F belt silver 1-borrow3-lend.SFO.F