Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Ahwééh ła’ wóshdlą́ą́’.
coffee some 3-1-drink.O’Atsį́’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?
meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI’Ałk’ésdisí naháłnii’go sitsilí dóó shideezhí ’aheełt’éego bá ’ahá níjaa’.
candy 3-1-buy.CI-GO 1-little.brother and 1-little.sister 3-1 split-GO.I 3-for 3-1 gave.I’Áłchíní hazhóʼí bik’i yíldził.
children careful 3-for 2-support.Prog’Eii lá bóhólníih ni.
that FOC 3-lead.Prog EMPH’Íhoo’aah ’ayóo bidziil.
education very 3-strong.IBéésh hataałí t’áádoo de nídíłki’í.
radio NEG up 2-volume.turn.I-Íbik’ízhdidoodis
3DO-4-wrap.it.around.it.FCh’ééh déyáago hooghangóó nááshdááł.
in.vain 1-go.sg.P-GO home-to 1-return.ProgChidí bik’ee heesh’ááł.
car 3-tire 3-1-move.SRO.ProgDa’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?
Q noon-until outside-at 2-work.PDa’ k’ad daats’í ch’iyáán ’áníléehgo ná ’adazh’niiyą́ą́’?
Q now perhaps food 2-make.I-GO 2-for feast.happendadidiilyįh
pl-3DO-1dpl-melt.it.Fdadíníilkaad
pl-3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).IDamóo yę́ędą́ą́’ dziłghą́ą́’dę́ę́’ shádí dóó ba’áłchíní bił ’adaashkai.
sunday past-time mountain top.of-from 1-elder.sister and 3-children 3-with downward-1-go.Pl.Pdaooshóó’
pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.Pdashiilbéézh
pl-3DO-1dpl-boil.it.PDá’ák’ehdi nídahodoohgoł.
cornfield-at pl-3-2-hoe.Fdeididínóołkał
pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).FDibé dził binaashii nanishkaad.
sheep hill 3-across.from 3-1-herd.CIdideidiłjeeh
pl-3DO-3dpl-start.fire.Idoohsį́į́ł
3DO-2dpl-eat.it.Fhaashgéésh
3DO-1-cut.it.out.IHaashíyee' díí naak'ee sinilí biniitááh t'áá daats'í bee hoot'į́.
try.and.find.out this eyeglasses 3-2-try.IP just maybe 3-with area-pas-see.Prog.Nhadaniilchaad
pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Phadazhdínóołchał
pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).Fhadeishgizh
pl-3DO-3dpl-cut.it.out.PHastiin Nééz lą́ą hádadíníit’ı̨́ı̨́’.
Mister Neez emph pl-3-1dpl-search.IHatáaldi 'iikááh 'atah 'ajóle’.
ceremony-at sandpainting among 4-make.Ohazhdoołtééł
3DO-4-carry.him/her.up.out.of.something.FHáágóó lá Bíl doogááł nízin Jáan?
where-toward Q Bill 3-go.sg.F 3-want.CI JohnHádą́ą́’ hooghan ’ájíilaa?
When-past this hogan 3-4-make.PHííłch’į’go ’índa ta’iideeshnih.
evening.GO until 1-mix.dough.Fjííyą́ą́’
3DO-4-eat.it.PKin Łánídi naashnish háálá ’áadi shaghan.
Flagstaff 1-work.I because there 1-live.NIMexicogóó daashin déyáa ni’.
Mexico-to was.it 2-go.I NI’Na’nízhoozhídi Naasht’éshí ’Atsá’jí yee nááda’alzhish.
gallup.at Zuni.people eagle-way 3-with again-pl-3-dance.RNahałtin ládą́ą́’ doo deesháał da.
3s-rain.I in.case NEG 1-go.F NEGNeeznáadigóó ’oolkiłgo ’áłah ’aleeh daaní.
ten.at-toward time-GO meeting pl-4-say.NINizhéʼé nilą́ąjįʼ yigáałgo bikééʼ yilwoł.
2-father 2-in.front-to 3-walk.Prog-GO 3-behind 2-run.Prog
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Command, affirmativefind in Navajo Imperatives
- Ájoolį́į́łfind in Navajo Imperatives
- -go verb and subordinating encliticsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -jį́’ up to, as far as’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -kéé’ behind, following’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’Ájoolíiłii
- yishwoł run along




