Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Ch’ééníshį́įgo náá’deeshtł’óół nissin.

return.summer.GO 1-again.weave.F 1-desire

’Atiingi chidí léi’ yiiłtsą́.

road-at car INDEF 3-1-see.P

’Ałk’idą́ą́’ ’éiyá naadą́ą́’ ’ayóo k’éédadiilyééh nít’éé’.

long.ago TOP corn very pl-3-1dpl-plant.R past

’Áshįįh Bii’ Tóodi níyáago dził bąąh hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-at 1-go.P-GO mountain 3-on again-1-climb.R

’Ííyą́ą́dóó bik’ijį’ tsinyaagi nétį́į́ dóó ’iiłhaazh.

1-eat.P and 3-after tree-under-at.spec 1-lie.down.P and 1-sleep.P

At'ééd aní shí k'ad naalyéhé báhooghango déyá. Nit'éé' bimá aní k'adee' da'iigháásh.

girl 3-say.IP 1-now goods 3-for-home-GO directional-go. past 3-mother 3-say.IP now time-sleep.

Béésh hataałí t’áádoo de nídíłki’í.

radio NEG up 2-volume.turn.I-Í

bik’ídínídiz

3DO-2-wrap.it.around.it.P

Da’diidį́į́ł.

pl-1dpl-eat-pl.F

dadiilbish

pl-3DO-1dpl-boil.it.F

dadoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.P

dayííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).P

dazhdidoołhįh

pl-3DO-4dpl-melt.it.F

dazhdiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.I

deididoołhįh

pl-3DO-3dpl-melt.it.F

Dibé yah ánádanołkaad!

sheep inside semelit-pl-2pl-gather.R

didínóołkał

3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dizhdínóołkał

3DO-4-start.to.herd.them.(animals).F

Díí yiską́ągo ’íídííłtah.

this tomorrow 3-2-read.F

Doo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.

NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Ha’át’íí biniiyé ’ákǫ́ǫ́ díníyá?

what 3-for.purpose there 2-start.go.P

hadeidééłbįįd

pl-3DO-3dpl-fill.something.up.with.it.P

hadeiniłchaad

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).I

hayííłgizh

3DO-3-cut.it.out.P

Háí lá yiską́ągo Tónaneesdizígóó bił ’adeeswod

who discovery tomorrow.GO Tuba.City.GOO with 3-drive.F-Q

Jooł ’ahííłhan ’áádóó ’atiin dóó ’anít’i’ báhátis ’eelts’id.

ball 3-1-throw.P and.then road and fence 3-over 3-move.SRO.P

Kwii nináá’nísh’aah.

here again-3-1-place.R

Kʼadí! Tʼáadoo tʼóó ’ííyį́į̨́łí.

stop NEG just 2-eat.Prog-í

Masí dó’ nee holǫ́ǫ́’ísh łí?

cat DÓ’ 2-with exist.NI-Q ŁÍ

Mósí dóó łeechą́ą́’ii’ baniłts’ood’ii’, bił hózhǫ́.

cat dog 3-1-feed.P-and 3-with 3-happy.NI

Na’ahóóhaidi t’áá shǫǫ nihinááł łį́į́’ nidadoolgoł.

rodeo-at just good 3-1dpl-watch.F horse 3dpl-buck.along.F

Na’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?

hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.I

Na’nishkaadgo nídíshchííyaagi hanáshyį́į́h ńt’éé’ ’iiłhaazh lá, t’ah nít’éé’ shilééchąą’í ch’ééshinísid.

1-herd.I-GO pinetree-under-at 1-rest.I past 1-slept.P DISC all.of.sudden 1-dog 1-woke.up.P

Nahałtin ládą́ą́’ doo deesháał da.

3s-rain.I in.case NEG 1-go.F NEG

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

nisiilyá

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nizhónígo ’oo’ááł.

be.nice.NI-GO be.daytime.Prog

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ ts'íiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Nizhéʼé nilą́ąjįʼ yigáałgo bikééʼ yilwoł.

2-father 2-in.front-to 3-walk.Prog-GO 3-behind 2-run.Prog

niłhį́į́h

3DO-2-melt.it.(snow).I

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

Saad naashkaahgo baa naash.

word 3-1-research.CI-GO 3-to 1-go.Prog

T’áá ’áłdįį bi’éé’ sinil

ready 3-clothes 3-place.PlO.SP

Tsinaabąąs t’éiyá bee ch’aa nida’asdee’ ha’níigo dahane’.

wagon only 3-it travel pl-3-go.P 3-say-GO.NI pl-3-tell.P

yididínóołkał

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).F

yik’íididoodis

3DO-3-wrap.it.around.it.F

yishtł’ó

3DO-1-weave.it.I

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

yoodlą́ą́’

3DO-3-drink.it.P