Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Adą́ą́dą́ą́’ shá bíighah kintahdi tádísháahgo shee ’i’íí’ą́.
yesterday sun proportionate town-at 1-go.about.Prog-GO 1-on 3-sun.went.down.P’Ałní’ní’ą́ągo tó háálínídi ’ahéédidiit’ash.
noon-GO spring-at refl-1du-meet.F’Áłtsé biba’ dooleeł ’áko shį́į́ ’índa nihił dah adidoolwoł.
first 3.for will until then only 1.with start 3-drive.F’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.
1-eat.O wish hunger 1-3-kill.IAyóó biká ’anáshwo’.
often 3-for 1-help.RChidí nidabinóołtłáád.
car pl-3-2dpl-stop.ODamóo yę́ędą́ą́’ Yootóógóó niséyá.
Sunday past Santa.Fe-to 1-go.Pdazhdooyį́į́ł
pl-3DO-4dpl-eat.it.FDá’ák’ehdi nídahodoohgoł.
cornfield-at pl-3-2-hoe.Fdeiidą́
pl-3DO-1dpl-eat.it.Ideiigish
pl-3DO-1dpl-make.one.cut.in.it.Ideiilzhóóh
pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.Ideiitł’ó
pl-3DO-1dpl-weave.it.IDichin nínízin ya’?
hungry 2-want.NI Qdizhdínóołkał
3DO-4-start.to.herd.them.(animals).FDíí nanise’ hiná.
this plant 3-alive.NIDíí yiską́ągo ’íídííłtah.
this tomorrow 3-2-read.FDíkwíí jį́ shą’ nanilnish?
how.many Q days 2-work.IDooládó’ dichin nisin da.
certainly hungry 1-want.N DADzi’izí bikee’ náásxis nít’éé’ bił daalkaałí baa’íí’á.
bicycle 3-tire 3-3-turn.Prog past nail 3-into-3-extend.NPGah bikéé’ yishwoł.
rabbit 3-following 1-run.Proghadíníilchał
3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Fhainiłchaad
3DO-3-card.it.(as.in.wool).Ihaniilchaad
3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Phazhdééłbįįd
3DO-4-fill.something.up.with.it.Pjidooyį́į́ł
3DO-4-eat.it.Fjitł’ó
3DO-4-weave.it.IMósí ch’óółt’e’ lágo.
cat out-3-2-carry.O LÁGONa’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?
hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.INidáa’di ’áká’ ’ajólyééd.
enemy.way.ceremony-at 4-for 4-run.Onisoolá
3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Pnisínílá
3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.Pnizhdooleeł
3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.Fniłhį́į́h
3DO-2-melt.it.(snow).IShą́ą́’ ’ałk’idą́ą́’ baa hwiinít’į́į ni’.
remember long.ago 3-for 3-discuss.I recallShe’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.
1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGOShilééchąą’í bił na’nishkaadgo jooł bá ’abíńjíshhałgo yikéé’ náádiilwo’.
1-dog 3-with 1-herd.CI ball 3-for 3-1-bat.R-GO 3-after 3-run.R
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -ił with’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- accompaniment
- -go verb and subordinating encliticsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -á for, for the benefit of’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- benefactive
- -kéé’ behind, following’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Continuative Imperfective (CI)
- na’nishkaad herd, go out herding
- ’Ánáhoot’įįhígíí




