Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah kǫ’ dishtłi’go sédá.

candle 3-1-cause.burn.NI-GO 1-sit.SPN

’Asdzą́ą́ Báhoozhóní yinishyé.

woman happy 1-called.NI

’Ashiiké yázhí nináádaa’né.

boys young pl-3-play.R

’Ashkii bi’éé’ hazhó’ó ’ayíyiishchid dóó ’ólta’ góne’ yah ’ííyá.

boy 3-shirt nicely 3-3-tuck.in.P and school into into 3-go.P

’Ashkii yázhí éí bimá kingóó yił yi’ash.

boy little TOP 3-mother store-to 3-with 3-walk.du.Prog

’Atiin bąąhgóó doo ch’il ’ahwééh ’ájíléeh da.

road 3-beside-along NEG plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

’Áshįįh Bii’ Tóodi níyáago dził bąąh hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-at 1-go.P-GO mountain 3-on again-1-climb.R

’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ ni’deeshjoł.

from.there 1-return.p-GO horse 3-for pl-1-feed.F

Baa dahwiinít’ínígíí sh bééhodoozįįł nissin.

agenda 1-with 3-about-ho-find.out.F 3-1-want.NI

Ch’ééh jiyáán náánááshdą́ą́’.

watermelon again-1-eat.R

dadoołbish

pl-3DO-2dpl-boil.it.F

daoohgish

pl-3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

dazhdíníłkaad

pl-3DO-4dpl-start.to.herd.them.(animals).I

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

deishbéézh

pl-3DO-3dpl-boil.it.P

Dibé hólǫ́ǫgo ła’ níjół’ah laanaa.

sheep exist-GO some 4-butcher.O hope

Dibé tóógóó dínóshkaad.

sheep water-toward 3-1-start.herd.O

Dibé yah ánádanołkaad!

sheep inside semelit-pl-2pl-gather.R

Dibé yah ánáádanołkaad!

sheep inside semelit-pl-2pl-gather.I

didadiiljéé’

pl-3DO-1dpl-start.fire.P

diididoołjah

3DO-3-start.fire.F

Díí nanise’ hiná.

this plant 3-alive.NI

Doo ’áłah deiidleeh da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.I NEG

Díí ’éí télli ’ayóo ’ayą́.

this TOP donkey very 3-eat.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Gah bikéé’ yishwoł.

rabbit 3-following 1-run.Prog

Ha’át’íí biniiyé ’ákǫ́ǫ́ díníyá?

what 3-for.purpose there 2-start.go.P

Ha’át’íísh neidiyoołnih nínízin?

who-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

Haahláyéé ’ajiiłhosh.

don’t.dare 4-sleep.I

hadazhdééłbįįd

pl-3DO-4dpl-fill.something.up.with.it.P

hadazhniłchaad

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).I

Háadi lá lį́į́’ naakai?

where-at Q horse 3-walk.pl.I

Hodíína’go ch’í’deeshnił.

later.GO out.animals.F

Kinaaldáágóó jidóya’ t’óó ’ílį́.

puberty.ceremony-to 4-go.O hope just think

Na’nízhoozhígóó deeyá, ya’?

Gallup-toward 2-go.sg.F Q

Nibéézh bee hane’ doo ndi naalnish da.

2-cellphone NEG but 3-work.P NEG

nisínílá

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.P

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

néishjį́į́h

Iterative Mode: 1-become.black.R

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’.

sun proportionate 1-swim.CI

Shicheii déidiiłjeeh’ii’, hoozdohgóó nahisiitą́.

1-grandfather 3-3-built.fire.P-and warm-to 3-sit.P

shoołbéézh

3DO-2dpl-boil.it.P

Sitsóí éí ’ashiiké nidaanéego ’atah nijóne’ laanaa nízin.

my.grandson TOP boy pl-3pl-play.I-GO join 4-play.O hope 3-3.want.CI

T’ah doo la’ tł’oh ła’ baa náánágeeh da.

not.yet DISC hay some 3-for 3-haul.I NEG

T’áá ká ’ooshháásh.

neg 1-go.to.sleep.O

Tó diłhił bá hooghan góne’ sáanii ’ałk’iijée’go hááhgóóshį́į́ jó shí da ’adadanishchidgo sédá.

bar 3-at women RECIP-3-fight.P-GO very instead 1-flinch.I-GO 1-sit.P

Tsiiyi’di náá’dzítseeł yiits’a’.

forest.up.to 4-again.chop in.sound.R

Tł’éédą́ą́’ shį́į́ nida’a’nééhgóó nidadziskai.

last.night perhaps game-to pl-3-3-go.pl.P

yidooyį́į́ł

3DO-3-eat.it.F

yiitł’ó

3DO-1dpl-weave.it.I

“Níléí dził binaagóó ’ahééh hi’díníilchééł”, ní jiní ma’ii.

yonder.there mountain 3-around-GÓÓ around 2-du-run.F 3-say.P 4-say.P coyote