Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół. Tʼáásh ʼáko?
1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay’Adáádą́ą́’, hééł sinil góne’ hasht’ehooshłaa.
Day.last belongings storage inside 3-1-clean.P’Ajóółháásh laanaa.
4-sleep.O wish’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.
1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I"Binák’eeaad késhdę́ę́’į́">góó baa da’ashch’osh lá," didíínííł.
3-eye-between-around 3-to pl-3-infest.P DISC 3-2-tell.FAt'ééd aní shí k'ad naalyéhé báhooghango déyá. Nit'éé' bimá aní k'adee' da'iigháásh.
girl 3-say.IP 1-now goods 3-for-home-GO directional-go. past 3-mother 3-say.IP now time-sleep.Ayóó biká ’anáshwo’.
often 3-for 1-help.Rbik’ídadohdis
pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.Ibik’ídidoohdis
3DO-2dpl-wrap.it.around.it.FCh’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.
food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CIChidí t’ą́ą́’ nináníłbą́ą́z.
car just 3-1-reparked.Rdadoołhį́į́’
pl-3DO-2dpl-melt.it.Pdadínółkaad
pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).Idaooshóó’
pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.Pdizhdidoołjah
3DO-4-start.fire.Fdizhdínóołkał
3DO-4-start.to.herd.them.(animals).FDíí ’éí télli ’ayóo ’ayą́.
this TOP donkey very 3-eat.PGohwééh ła’ shaa níkaah.
coffee some 1-to 2-give.OC.IHa’át’íísh biniinaa nanichxǫ’?
what-Q 3-because 2-pout.CIhadadoołbįįd
pl-3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.Phadazhniłchaad
pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).Ihayííłgizh
3DO-3-cut.it.out.PHaánee’ náánááshdáał dooleeł.
well 1-again-walk.R futureHádą́ą́’ dii hooghan ’íinilaa?
when-past this hogan 3-2-make.PHáí lá Naatsis’áángóó náádeesdzá?
who-Q discover Navajo.Mountain.GOO again-3-go.Fjitł’ó
3DO-4-weave.it.Ijiłbéézh
3DO-4-boil.it.IK’ad shicheii bíká ’iishyeed.
now 1-grandfather 3-for 1-run.IKinaaldáágóó jidóya’ t’óó ’ílį́.
puberty.ceremony-to 4-go.O hope just thinkNa’ahóóhaidi t’áá shǫǫ nihinááł łį́į́’ nidadoolgoł.
rodeo-at just good 3-1dpl-watch.F horse 3dpl-buck.along.FNa’nishkaadgo nídíshchííyaagi hanáshyį́į́h ńt’éé’ ’iiłhaazh lá, t’ah nít’éé’ shilééchąą’í ch’ééshinísid.
1-herd.I-GO pinetree-under-at 1-rest.I past 1-slept.P DISC all.of.sudden 1-dog 1-woke.up.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- T’ahdii
- na’nishkaad herd, go out herding
- -yaa under, beneath, down’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- location
- -gi at’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- T’ahdii
- hanááshyį́į́’ rest
- ńt’éé’ relates to past timesaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’Áhoodzaii
- ’iishháásh sleep
- t’ah ńt’éé’ all of a suddensaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’Áhoodzaii
- ch’ééníssííd awaken him/her




