Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

’Ayóigo deesk’aaz --- ’áyąą dah dinítsiz.

terribly cold no.wonder up 2-shiver.NI

’Ayóo deesk’aazgo beeldléí ditánígíí biih násh’nah.

very cold-GO blanket 3-thick.NI-ÍGÍÍ 3-into 1-crawl.R

’Azhą́chíil ndi dibé ch’ínínil.

even 3-snow.I but sheep 3-1-release.P

’Ólta’di ’áłchíní binaashii sédáago ’ííníshta’.

school-at children 3-across.from 1-sit.SNP 3-read.NI

Baa tįįh náádiikah.

3-for achieve 1dpl-walk.pl.I

dajoodlą́ą́’

pl-3DO-4dpl-drink.it.P

Damóogo ’áłah ’aleeh ’áko ’áadi nihaadíínááł.

Sunday 3-gather 3-be so there-at 1-Pl-to-2-arrive.F

deidííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.P

deiidlą́ą́’

pl-3DO-1dpl-drink.it.P

deiilzhóó’

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.P

deitł’ó

pl-3DO-3dpl-weave.it.I

Dibé bits’į́’ daodą́ą́laanaa.

sheep 3-meat pl-3-1dpl-eat.O LAANAA

didołjeeh

3DO-2dpl-start.fire.I

Díí tł’óół tsin bik’ídísdis.

this rope stick 3-on-3-1-wrap.I

Doo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.

NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

Doo ’áłah dadiidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

doołhį́į́’

3DO-2dpl-melt.it.P

Díí tł’óół yílééł.

this rope 3-2-carry.SFO.Prog

dííłbish

3DO-2-boil.it.F

Ha’át’íí baa ’áłah ’aleeh jiní?

what 3-for meeting 4-say.NI

hadasoogeed

pl-3DO-2dpl-dig.it.out.P

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo sh yá’át’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’ę́ę́’ --- doo shił yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft inside 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg

hayííłgizh

3DO-3-cut.it.out.P

hazhdééłbįįd

3DO-4-fill.something.up.with.it.P

hazhdínóołchał

3DO-4-card.it.(as.in.wool).F

Hazhóʼí síní. Tʼáadoo naaní’dííldisí.

careful 2-sit.I NEG again-2-wander.Prog-í

Hííłch’į’go ’índa ta’iideeshnih.

evening.GO until 1-mix.dough.F

neiilyé

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Niba’ sézį́.

2-wait 1-stand.SPN

Nichxǫ’ aad ’át’éii">t’áadoo baa nánít’íní.

stop NEG 3-about 2-bother.I-Í

nideiilyé

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

nideilé

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

niłhį́į́h

3DO-2-melt.it.(snow).I

néishjį́į́h

Iterative Mode: 1-become.black.R

Sam Diné yitah naalnish.

Sam Navajo 3-among 3-work.I

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

T’áádoo shich’į’ béésh nídiiłts’į́hí

NEG 1-to phone 2-call.R-Í

T’óó tá’ádeesgizii’ ’ííyą́ą́’.

just 3-reflex-wash.P-CONJ 3-eat.P

T’áá ’íiyisíí dootł’izhii ’át’é.

really turquoise 3-be.NI

T’áá binaa naasháa dooleeł

just 3-nearby 1-walk.I FUTURE

Tséíłkéí nidaanéego dahonółne’ laanaa daniidzin.

teens pl-3pl-play.I-GO pl-3pl-win.O hope pl-3pl-think.P

Tsiiyi’di náá’dzítseeł yiits’a’.

forest.up.to 4-again.chop in.sound.R

woohgish

3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

Yiłką́ą́dą́ą́’ n’diish’na áádóó ’olta’goo dah diiyá.

Dawn.last 1-got.up and school.GOO off.to 1-walk.P

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog

Łeechąą’í gah ’a’áán góne’ ’iinííłcháá’á.

dog rabbit hole-ground inside 3-2-chase.P

Łį́į́’ bik’i na’ashnííł.

horse 3-on 3-1-unsaddle.I

ʼAtʼééd doo bzhǫ́ǫ da dooleeł.

girl NEG 3-with HO-happy.NI NEG 3-become.F