Your search for the mode Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)
has returned 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.

yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P

’Ak’éégo ’éí chizh niléí keehaidi ninahdahiigééh nt’éé’.

autumn-GO that wood over.there winter.camp-at pl-3-1-unload.P past

’Ałk’idą́ą́’ ch’iyáán ’ ádayiilaa léi’ ła’ ’ánáádeiilyaa.

long.ago food pl-3-3-make.P Indef. some again-pl-3-1dpl-make.P

’Áádóó hainidzaa?

and.then what-3-2-do.P

’Ádihodideesht’ih sha’shin nisingo t’áadoo ’atah haasdzíi’ da.

RFLX-1-get.into.trouble.F perhaps 1-think.CI-GO NEG among 1-say.P NEG

’Átséétł’éédą́ą́’ lą’í nahoołtą́.

before-last.night many around-3-rain.P
listenloadingplaying

It rained hard the night before.

’Ííyą́ą́dóó bik’ijį’ tsinyaagi nétį́į́ dóó ’iiłhaazh.

1-eat.P and 3-after tree-under-at.spec 1-lie.down.P and 1-sleep.P

’Ádą́ą́dą́ą́’ásh nishínílnish?

yesterday-Q 2-work.P

Bee nahaldzoohí yah ’adíítį́į́ł. Da’ yah ’ííńtą́?

broom in 3-2-bring.F.SSO Q in 3.2.bring.P.SSO

Béeso bá hooghan góne’ shił ha’ashch’ą́ą́l dóó ’azéé’ííł’íní bił yah ’ííyá.

money 3-for building inside 1-with 3-go.up.as.elevator.P and doctor 3-with into 1-GO.P

bik’ídeediz

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ídisoodiz

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.P

Béeso bá hooghan góne’ saad hazlį́į́’.

bank inside words 3-pas-it.occured.P
listenloadingplaying

There was an arugment inside the bank.

daoohdlą́ą́’

pl-3DO-2dpl-drink.it.P

dayííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).P

dazhdííłhį́į́’

pl-3DO-4dpl-melt.it.P

Dlǫ́ǫ́’ ’a’ą́ą́dę́ę́’ hanoolne’ dóó naneesne’.

prairie.dog hole-from stick.head.up.out.P and 3-look.around.P

doołhį́į́’

3DO-2dpl-melt.it.P

Haa’íyee’ shimáyázhí daats’í ałtso ch’iyáán ’áyiilaa.

lets.see my-maternal.aunt finished food 3-3-making.P

hadadéélbįįd

pl-3DO-1dpl-fill.something.up.with.it.P

hadeidééłbįįd

pl-3DO-3dpl-fill.something.up.with.it.P

hadííníłbįįd

3DO-2-fill.something.up.with.it.P

Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ nishishnish ńt’éé’ --- doo sh yá’áhoot’éeh da.

winter-past mine.shaft 1-work.P past neg 1-with 3-good.N neg

hajííłgizh

3DO-4-cut.it.out.P

haniilchaad

3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).P

hanííníłchaad

3DO-2-card.it.(as.in.wool).P

hazhdééłbįįd

3DO-4-fill.something.up.with.it.P

Háísh tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

K’idadeelyáá nit’éé’ t’óó daazgan, háálá doo nahałtin da.

1pl-plant.P past just 3pl-dry.SPN, because NEG 3-rain.CI NEG

K’os hazlį́į́’ t’áá shǫǫ nahodoołtį́į́ł.

cloud 3-become.P EMP just good 3-rain.F

Naaki yiskánídą́ą́’ da’iiníílta’go hahoolzhiizh.

two day-past pl-1dpl-school.NI-GO start-time.passing.P
listenloadingplaying

We started school a couple of days ago.

Naakiiskánídą́ą́’ dibé tó ła’ bá niníyį́.

two.days.ago sheep water INDEF 3-for 3-1-haul.P
listenloadingplaying

I hauled water for the sheep two days ago.

nidasiilyá

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nijizlá

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.P

Ńdíshchíí’ yáázhí bąąh hasis’na’go shił yaa ’ádzaa.

pine.tree little 3-on 1-climb.P-GO 1-with down 3-act.P

shiilbéézh

3DO-1dpl-boil.it.P

Shiníbaal doo tó biníkáoogeeh le’ ’át’éégóó ’íishłaa.

1-tent NEG water 3-through-3-flow.I prepare.against 3-1-make.P

Shoo, nahachagii t’óó ’ahayóí nihaanáá lá; ’áko shį́į́ baa ’ákodanosin dooleeł.

hey.look grasshopper merely many 1pl-to 3-migrate.P mirative then maybe 3-of 2pl-be.aware.NI FUT

T’áadoo hooyání łį́į́’ shidáagi ch’éltáál.

suddenly horse 1-front-at 3-bolt.P

listenloadingplayingSpeaker: Ellavina PerkinslistenloadingplayingSpeaker: Sharon J. Nelson

All of a sudden the horse ran right in front of me.

T’áá shǫǫ hooghandi nádzáá lá.

good.thing home-at 3-return.P DISC

Tsinaabąąs bee nida’abąąsgo shi’dizhchį́.

wagon 3-with pl-3-drive.I-GO 1-pass-born.P

Tł’éédą́ą́ łééchąą’í léi’ nihił ’yaííyá’ii’ neeztį́.

last.night dog strange 1dpl-with 3-come.inside.P-and lie.down.SNP

woo’aal

3DO-2dpl-chew.it.P

wooshóó’

3DO-2dpl-brush/comb.it.P

Yiską́ągo łį́į́’ ’ahaniniilkaad dooleeł.

tomorrow-GO horse 1dpl-round.up.P FUT
listenloadingplaying

We are going to round up the horses tomorrow.

yiyííshóó’

3DO-3-brush/comb.it.P

yiyííyą́ą́’

3DO-3-eat.it.P

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog

“Níléí dził binaagóó ’ahééh hi’díníilchééł”, ní jiní ma’ii.

yonder.there mountain 3-around-GÓÓ around 2-du-run.F 3-say.P 4-say.P coyote