Your search for the hoolzhishgi Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)
biihidzóhí 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.

yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I

’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.

yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG 3-because soon hunger 1-3-kill.I

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó sitsiits’iin diniih.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG because soon 1-head 3-ache.CI

’Ííłta’ dóó ’iiłghaazh.

1-read.P CONJ 1-sleep.P

At’ééd na’abąąs yíhooł’ą́ą’go bimá yił ’oołbąs.

girl driving 3-3-learn.P-GO 3-mother 3-with 3-drive.Prog

bik’ídadeediz

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ídadisoodiz

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ídazhdeezdiz

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.P

bik’ídínídiz

3DO-2-wrap.it.around.it.P

Ch’iyáán ’ííshłaa ’áádóó da’iidą́ą́’.

food 3-1-make.P CONJ 1Pl-eat.P

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad naalkaah doo baa ’áhonissin da. K’ad ’éí t’áá shxǫǫd bik’i’diitą́.

formerly Navajo language research NEG 3-about 1-aware.CI NEG | now TOP at.least 3-of-1-understand.P

Da’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?

Q noon-until outside-at 2-work.P

Daango k’ééda’dilyééh nt’éé’ t’áádoo k’ééda’diilyáa da.

spring-GO 3-plant.R past NEG 3-3-plant.P NEG

dadiilyį́į́’

pl-3DO-1dpl-melt.it.P

dadoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.P

daooshóó’

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.P

deiyííyą́ą́’

pl-3DO-3dpl-eat.it.P

didoołjéé’

3DO-2dpl-start.fire.P

didííłjéé’

3DO-1-start.fire.P

dííłhį́į́’

3DO-1-melt.it.P

hadadoołbįįd

pl-3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.P

hadoołbįįd

3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.P

hajíígeed

3DO-4-dig.it.out.P

háágeed

3DO-1-dig.it.out.P

jishbéézh

3DO-4-boil.it.P

Jooł ’ahííłhan ’áádóó ’atiin dóó ’anít’i’ báhátis ’eelts’id.

ball 3-1-throw.P and.then road and fence 3-over 3-move.SRO.P

Na’nishkaadgo nídíshchííyaagi hanáshyį́į́h ńt’éé’ ’iiłhaazh lá, t’ah nít’éé’ shilééchąą’í ch’ééshinísid.

1-herd.I-GO pinetree-under-at 1-rest.I past 1-slept.P DISC all.of.sudden 1-dog 1-woke.up.P

nidasoołkáá’

pl-3DO-2dpl-investigate.it.P

nisiilyá

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nisínílá

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.P

Ńdíshchíí’ yáázhí bąąh hasis’na’go shił yaa ’ádzaa.

pine.tree little 3-on 1-climb.P-GO 1-with down 3-act.P

Shibéézh bik’í’óshch’iid le’ ’éé’ bitahgi yóó’ ’eelts’id.

1-knife 1-find.it.O clothes 3-among 3-move.P

Shichá si’ą́ągo ’iiłhaazh.

1-huddle 3-put-SPN-GO 1-sleep.P

shiilbéézh

3DO-1dpl-boil.it.P

Shimá sání dah díníilghaazh ’ayiila’ii’, nihí yaa néíni’ką́.

1-grandmother frybread 3-3-make.P-and 1.dpl under 3-3-place.P

Shizhé’é bichíditsoh yaa naashnish

1-father 3-truck-large on.it 3-3-worked.P 1-father 3-truck-large on.it 3-3-worked

shéłbéézh

3DO-1-boil.it.P

Sitsóí bi’éé’ nizhónígo bá nishéch’ąą’.

1-grandchild 3-clothes 3-beautiful.NI-GO 3-for designed.P 1-it

T’ą́ą́tsoh táá’góó yoołkáłę́ędą́ą́’ ’ałdó’ Tóta’góó tádííyá.

May three-góó day-past also Farmington-góó 1-went.P

Tł’éédą́ą́’ shį́į́ nida’a’nééhgóó nidadziskai.

last.night perhaps game-to pl-3-3-go.pl.P

yiidą́ą́’

3DO-1dpl-eat.it.P

yiishjį́į́’

Perfective Mode: 1-become.black.P

yiyíí’aal

3DO-3-chew.it.P

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

yíníyą́ą́’

3DO-2-eat.it.P

yíyą́ą́’

3DO-1-eat.it.P

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P