An example search has returned 50 entries
’Adą́ą́dą́ą́’ ná’iiyéláá’ ńt’éé’ ńdasésdo.
Yesterday SUP-1-pick.P past 1-sore.SP’Aghaa’ hooghan góne’ shijool.
wool house inside 3-lie.NCM.SPN’áko ’índa
CONJ’Áłchíní hastą́ą́ binidááhaidóó deigo hodees’áago t’áá ’ałtso da’ółta’go yá’át’ééh.
children six 3-year.P-from up areal-extend.NP all pl-3-study.NI-GO 3-good.N-jí + -k’ehgo
Adaadą́ą́, hééł sinil gone’ hastht’ehooshłaa.
Day.last belongings storage inside 3-1-clean.PBéésh hataałí t’áádoo de nídíłki’í.
radio NEG up 2-volume.turn.I-ÍCh’é’étiingóó naanéhígíí shił bééhózin.
entrance-along 3-play.I-COMP 1-with 3-know.NICh’į́į́góó baa ntséskees.
fail 3-about 1-think.IChidí naat’a’íísh hooghankáá’góó ch’ínísaal ’éí doodaii’ dziłghą́ą́’góó daats’í?
airplane house-over-along over-3-fly.P TOP or mountain-attached-along perhapsChizh ła’ ’ahidíłkaał ’áko ’índa nich’į’ n’deeshłééł.
firewood some 2-chop CONJ 2-to 1-pay.FDamóo yę́ędą́ą́’ dziłghą́ą́’dę́ę́’ shádí dóó ba’áłchíní bił ’adaashkai.
sunday past-time mountain top.of-from 1-elder.sister and 3-children 3-with downward-1-go.Pl.PDaniel hahgosh hidilníísh?
Daniel when-Q 3-start.work.Ideiyą́
pl-3DO-3dpl-eat.it.IDibé ła’ yóó’ ’íínilgo k’adę́ę ’e’e’aahgo ch’ééh bíká naanááshwoł.
sheep some away 3-1-lose.P-GO almost evening in.vain 3-after 1-run.around.PDiné k’asdą́ą́’ t’áá ’ałtso bichidí dahólǫ́ dííshjį́į́góó.
person nearly everyone 3-car pl-exist.N nowadaysdołhį́į́h
3DO-2dpl-melt.it.IGólízhii dégo dasidoo’į́įgo da’oołzhish ni.
Skunk up-GO pl-3-look.I-GO pl-3-dpl-dance.IHaa níníłnééz?
what 2-tall.relatively.NIhadazhneeshchaad
pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).Pcard it (as in wool), 4th person plural
bookmarkHaidą́ą́’ shich’ą́ą́h ’ííchííl na’nishkaadgo.
winter-past 1-protect 3-snow.P 3-1-herd.CI-GO
listen
Last winter I became snowbound while herding sheep.
bookmark- -dą́ą́’ past timefind in Navajo Postposition Lexicon
- -ch’ą́ą́h blockingfind in Navajo Postposition Lexicon
- time
- instrumental
- Continuative Imperfective (CI)find in Navajo Verb Modes
- na’nishkaad herd, go out herdingfind in Navajo Verb Modes
- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
Háadish nichidí nííníłbą́ą́z?
where-at-Q 2-car 3-2-.park.PHádą́ą́’ ’áłtsé chidí naat’a’í nił nast’a’?
When past first airplane 2-with 3-fly.PHádą́ą́’ dii hooghan ’íinilaa?
when-past this hogan 3-2-make.PHái da shą’ tsinaa’eeł ’ájiilaa lá?
who DA Q boat 3-4-make.P DISCHáí lá yiską́ągo Tónaneesdizígóó bił ’adeeswod?́
who discovery tomorrow.GO Tuba.City.GOO with 3-drive.F-Qjidoołbish
3DO-4-boil.it.Fjííłhį́į́’
3DO-4-melt.it.(snow).PKintahdę́ę́’ łį́į́’ shił nááldlosh.
town-from horse 1-with 3-crawl.CILąʼí Náhóółtáago hodookʼááłígíí yaa kódzaa dooleeł
much 3-rain-GO.O 3-fire.I-IGII 3-down to.happen.NI 3-become.FMary ha’át’íísh nayiisnii’?
Mary what-Q 3-to.buy.INichxǫ' doo ájíníi da.
stop NEG 4-say.thus.NI NEGSam Diné yitah naalnish.
Sam Navajo 3-among 3-work.IShimá tanaashgiizh ’áyiilaago ’áádóó deiilts’ee’.
1-mother pudding 3-make.P-GO and.then pl-3-1dpl-eat.MM.PShiyáázh shaa yógháah le’ nissingo sédá.
my.son 1-for 3-arrive.O hope 3-1-want.CI-GO 1-sit.ISitsóí éí ’ashiiké nidaanéego ’atah nijóne’ laanaa nízin.
my.grandson TOP boy pl-3pl-play.I-GO join 4-play.O hope 3-3.want.CIT’áá ká ’ooshháásh lágo.
neg 1-go.to.sleep.O LÁGOTooh ńłínígíí ha’naa shił ’adeeshdloozh ńt’éé’ łį́į́’ shił deezgo’
water river areal-across 1-with 3-move.P past horse 1-with 3-fall.PTó tsíídkáá’ didíkaah.
water charcoal-on start-3-2-put.I.OCTł’éédą́ą́ łééchąą’í léi’ nihił ’yaííyá’ii’ neeztį́.
last.night dog strange 1dpl-with 3-come.inside.P-and lie.down.SNP
listen
Last night, a (strange) dogs came walking in on us and lay down.
bookmark- tł’éédą́ą́’ last nightfind in Navajo Adverb Lexicon
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- yishááł walkfind in Navajo Verb Modes
- -ii’ and, and thereuponfind in Navajo Conjunction Lexicon
- Si-Perfective Neuter (SPN)find in Navajo Verb Modes
- sétį́ lie downfind in Navajo Verb Modes
Tł’óół tsin bigaan binah dah sélá.
rope stick arm 2-against up 3-1-hung.Pyiilbéézh
3DO-1dpl-boil.it.Iyiyííshóó’
3DO-3-brush/comb.it.PYooch’ííd wolyéii doo bił bééhózin da.
lie 3-be.called.NI NEG 3-with 3-about.be.known.CI NEGʼAwéé chʼídeeldloʼ; chʼiyáán bá ʼádaʼdoołííł dóó bá niʼdaʼdoonih.
baby 3-laugh.P food 3-for pl-3-2dpl-prepare.F and 3-for pl-3-2dpl-distribute.F
listen
The baby laughed out; you all will prepare food and have a giveaway.
bookmark- Command, affirmativefind in Navajo Imperatives
- Futurefind in Navajo Imperatives
- dóó and, and thenfind in Navajo Conjunction Lexicon
- -á for, for the benefit offind in Navajo Postposition Lexicon
- benefactive
- Perfective (P) (yi, ni, si, yi-∅)find in Navajo Verb Modes
- Future (F)find in Navajo Verb Modes