Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół. Tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

*Nidlóóhísh doodaii’ doo sha’shin nidlóoh da?

2-cold.X-Q or NEG perhaps 2-cold.X-Q NEG

Bikáá’ dah ’asdáhí bikáa’gi doodaai’ ni’góó daats’í nishdaah?

chair 3-top-at or floor-on perhaps 1-sit.NI

Chidí daats’í bee hólǫ́ ’éí doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?

car maybe 3-with 4-exist.N TOP or 2-Q car 2-with 4-exist.NI

Chidí naat’a’íísh hooghan yikáá’góó ch’ét’a’ doodaii’ dził bąąhgóósh ch’ét’a’?

airplane-Q hogan 3-over-along 3-fly.P or mountain 3-side-along-Q 3-fly.P

Chidí naat’a’íísh hooghankáá’góó ch’ínísaal ’éí doodaii’ dziłghą́ą́’góó daats’í?

airplane house-over-along over-3-fly.P TOP or mountain-attached-along perhaps

Chidíísh bee hólǫ́ ’éí doodago ni daats’í ła’ nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.N TOP or 2 maybe one 2-with 4-exist.NI

Chidíísh bee hólǫ́ doodago ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.N or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

da’

Da’ Cubadę́ę́’ tsinaa’eeł nił ní’éél?

Q Cuba-from boat 2-with 3-float.P

Dibéésh nee hólǫ́?

sheep-Q 2-with 4-exist.NI

Dichinísh doodaii’ dibáá’ísh dzinízin?

hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NI

Díkwíí lá nibeegashii?

how.many-Q 2-cow

Díkwíí shą’ ninááhai?

how.many Q 2-winter.NI

Díí jį́ Nida’iiníísh ’áko shį́į́ nihich’į’ nida’iil, ya’?

today Friday then.maybe 1pl-toward 1pl-payment.I Q

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

Ha’át’éegoshą’ t’áadoo ’azee’ál’į́į́góó nisíníyáa da?

why-Q NEG hospital-to 2-go.sg.P NEG

Ha’át’íí baa ’áłah ’aleeh jiní?

what 3-for meeting 4-say.NI

Ha’át’íí biniiyé ’ákǫ́ǫ́ díníyá?

what 3-for.purpose there 2-start.go.P

Ha’át’íísh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

haa + Neuter V

Haa néelą́ą́’ nidá’ák’eh?

how 3-much.N 2-cornfield

haa níldííl

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

haa nízah nináhálzhishgo shą’

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

haa nóoshóní

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Haash nízah kodóó nighanjį’?

how-Q 3-long.N here-from 2-home-to

Hahgo lá tá’dinigizh?

When part 2-shear.F

Hastiin dóó ’at’ééd ha’át’íí lá ’áyiilaa?

man and girl what Q 3-3-make.P

há’at’é-go

Háadi lá ’ádeiit’į́?

where-at Q pl-3-be

háádę́ę́’

Háágóó lá díníyá?

where-to.Q 2-go.F

Hádą́ą́’sh Dibé Nitsaadę́ę́’ néínídzá?

when-past-Q Colorado 3-return.P

Hádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

when-past-Q Mary school-from 3-return.P

Háidíígíísh neidiyoołnih nínízin?

which.one-ÍGÍÍ-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

háí

Háí lá kintahgóó sh adoołbąs?

who-Q town-to 1-me 3-drive.F

Háísh yiską́ągo ’adoogis?

who-Q tomorrow 3-wash.F

Háá’íshą’. ’Ákǫ́ǫ́ dílyeed!

what-Q there 2-run.F

Hááaad késhdę́ę́’į́">dę́ę’shą’ díí ch’ah nizhóní léi’ naa yílts’id?

where-from-Q DEM hat 3-beautiful.NI INDEF 2-to 3-move.air.SRO.P

Joołísh ’atiin tsé’naa ’ahííníłhan doodaii’ daats’í ’anít’i’ báhátis ’ahííníłhan?

ball-Q road across 3-2-throw.P or perhjaps fence 3-over 3-2-throw.P

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P

Nichidí háadish nííníłbą́ą́z?

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Nizhé’é ha’át’íísh nahideeshnih nízin.

2-father-Q what 3-1-buy.F 3-want.NI

N bééhózinísh ’éí doodaii’ nicheii daats’í b bééhózin?

2-with 3-know.CI-Q TOP or 2-grandfather perhaps 3-with 3-know.CI

Nił hǫ́zhǫ́ǫ́sh doodaii’ doósh nił hózhǫ́ǫ da?

2-with-happy.NI-Q or neg-Q 2-with happy.NI neg

Ronshą’ saadísh neiiłkaah?

Ron-Q word-Q 3-3-investigate.I

Shoo sitsóí, da’ Na’nízhoozhígóó n ’adeeswod?

hey 1-grandson Q Gallup-to 2-with 2-go.F

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI