Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół. Tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

Chidí daats’í bee hólǫ́ ’éí doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?

car maybe 3-with 4-exist.N TOP or 2-Q car 2-with 4-exist.NI

Chidí naat’a’íísh hooghankáá’góó ch’ínísaal ’éí doodaii’ dziłghą́ą́’góó daats’í?

airplane house-over-along over-3-fly.P TOP or mountain-attached-along perhaps

Chidíísh bee hólǫ́ doodago ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.N or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Da’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?

Q noon-until outside-at 2-work.P

Da’ chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

Q car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

Díí haa yit’éego ’atiin?

this how 3-be.NI road

Díídó’ doo ákót’ée daásh łí?

this-DÓ’ neg indef-how-3-be.NI neg-ÍSH ŁÍ

Dííshą’ látsíní háádę́ę́’ naa ninídee’?

this-Q bracelet where-from 2-to 3-arrive.PlO.P

Díkwíí jį́ nanilnish?

how.many-Q day 2-work.I

Díkwíí shą’ ninááhai?

how.many Q 2-winter.NI

Díkwíísh nibeegashii?

how.many-Q 2-cow

Gohwééh nayiisnii’diísh b bééhózin?

coffee 3-3-buy.P-at-Q 3-with 3-know.NI

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

Ha’at’iish náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3-say.I

Ha’át’éegoshą’ t’áadoo díníyáa da?

why-Q neg 2-go.sg.P NEG

ha’át’ééjí

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

ha’át’íí biniyé/ biniinaa

Ha’át’íí shį́į́ biniinaa łeech’ąą’í nidahał’in?

what perhaps 3-because dog pl-3-bark.I

Ha’át’íí shį́į́ biniinaa łééch’ąą’í nidahał’in.

what perhaps 3-because dog pl-3-bark.I

Ha’át’íísh biniinaa nanichxǫ’?

what-Q 3-because 2-pout.CI

Ha’át’íísh hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what-Q man and girl 3-3-make.P

Ha’át’íísh náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3dpl-say.I

Ha’át’íísh nizhé’é nayiisnii’?

what-Q 2-father 3-3-buy.P

haa + Neuter V

haa nóoshóní

’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Haa’í shą’ neezgai?

where Q 3-hurt.N

Haa’ísh nínígai?

where-Q 2-hurt.I

Hastiin dóó ’at’ééd ha’át’íí lá ’áyiilaa?

man and girl what Q 3-3-make.P

Háadi lá dibé nidahaniih?

where-at Q sheep pl-3-pass-sell.CI

Háadi lá dibé nidahaniih?

where-at Q sheep pl-3-pass-sell.CI

háá-P.ENCLITIC

Háádę́ę́’shą’ tó ndahohheeh?

where-from-Q water pl-3-2-haul.LPB.I

Hádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

when-past-Q Mary school-from 3-return.P

Hái da shą’ tsinaa’eeł ’ájiilaa lá?

who DA Q boat 3-4-make.P DISC

Háí lá ’ałhosh?

who Q 3-sleep.I

Háí lá bił nanilnish?

who Q 3-with 2-work.I

Háí lá kintahgóó sh adoołbąs?

who-Q town-to 1-me 3-drive.F

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

Kin Łánídiísh ’éí doodago Bee’eldííldahsinildi daats’í naniná?

Flagstaff-at-Q TOP or Albuquerque-at perhaps 2-go.around.CI

lá

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P

Mary ha’át’íí yinízin?

Mary what 3-3-want.NI

Mary hádą́ą́’sh ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

Mary when-past-Q school-from 3-return.P

Naadą́ą́’ lá haa néelą́ą́’ nida’ak’eh biyi’ góne’?

corn Q how 3.much.N 2-cornfield 3-in there

Nichidí lá háadi nííníłbą́ą́z?

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Nichidísh háadi nííníłbą́ą́z?

2-car-Q where-at 3-2-park.P

Nizhé’é ha’át’íísh nayiisnii’?

2-father what-Q 3-3-buy.P

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI