Your search for * biihidzóhí 50 entries
’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.
yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P’Adą́ą́dą́ą́’ shichidí tsé bik’ą́ą́h yíłbą́ą́z.
yesterday 1-car rock 3-against 3-run.P’Ashdladi oolkiłgo ’áko shį́į́ ’índa ákǫ́ǫ́ diikah.
five.at time-GO only until then there 1dpl-go.pl.I’At’ééd t’áá ’áhánídi ’ółta’ ’éí biniinaa doo hah dah nídiidáah da.
girl just far-at school TOP 3-cause NEG quickly up start-3-go.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- t’áá ’áhánídi near, nearbyfind in Navajo Particle Lexicon
- -di at’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’éí topicfind in Navajo Particle Lexicon
- -niinaa because of, on account of’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- doo expresses negationfind in Navajo Particle Lexicon
- haa quicklyfind in Navajo Particle Lexicon
- dah upfind in Navajo Particle Lexicon
- T’ahdii ’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- da expresses negationfind in Navajo Particle Lexicon
’Awéé’ bimá bit’ah sitį́.
baby 3-mother 3-undercover 3-lying.SPN’Ayóo deesk’aazgo beeldléí ditánígíí biih násh’nah.
very cold-GO blanket 3-thick.NI-ÍGÍÍ 3-into 1-crawl.R’Áádóó haa hóót’įįd?
and.then how ho-happened.P’ááłk’iis
’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.
1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I-ááłk’iis
Bee nihichʼįʼ ʼandahaztʼiʼii tʼóó tséʼédin danéesééł nahalin.
3-with 1dpl-to pl-3-problem.P-NOM just.worse pl-3-grow.F 3-3-resemble.NIBichidí yichǫ’ yę́ędą́ą́’ ’ashkii t’áani’ nálwod.
3-vehicle 3-P-ruin past boy on.foot 3-P-returnBikáá’ dah ’asdáhí bikáa’gi doodaai’ ni’góó daats’í nishdaah?
chair 3-top-at or floor-on perhaps 1-sit.NIChidí bikee’ nits’ą́ą́’ nółtsǫ́ǫs le’.
car 3-tire 2-away 3-deflate.F hopeDah díníilghaazh ’áshįįh bik’ídíínił.
fry.bread salt 3-on-3-2-sprinkle.PlO.FDah doónááł lágo!
up 2-go.F don’tDíí tsin ’ał’oh neel’ą́.
this stick RECIP-less.than 3-reach.NPDíí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo.
this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not LÁGODíkwíí jį́ shą’ nanilnish?
how.many Q days 2-work.IDlǫ́ǫ́’ ’akǫ́ǫ́ náájilwod.
Prairie Dog LOC-there It. 4-2-run.IDoo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.
NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Indirect command with negationfind in Navajo Imperatives
- 4th person admonition, negative, Imperfectivefind in Navajo Imperatives
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasessaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -ąąh on, beside’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- location
- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a date’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- T’ahdii ’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
dóó
CONJdíłhį́į́h
3DO-2-melt.it.IHa’át’éegoshą’ t’áadoo díníyáa da?
why-Q neg 2-go.sg.P NEGHa’át’íí lá hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?
what Q man and girl 3-3-make.PHáí shą’ ’ałhosh?
who Q 3-sleep.IHázhó’ó ’iiníłta’ shiyázhi, t’áá ká yoo’ anáolyeed lágo.
welł 2-learn 1-son just prevent away 2-run lágoHáidígíísh ʼałkʼésdisí deeshį́į́ł?
which.one-ÍGÍÍ-Q candy 3-1-eat.Fjííłhį́į́’
3DO-4-melt.it.(snow).PLáshdóón chidí bídadiiltłʼółígíí k’ad hashtʼe dadiilnííł.
ribbon car 3-dist.pl-3-tie.F-ÍGÍÍ now prepare 3-1pl-make.FMary hádą́ą́’sh ’ólta’dę́ę́’ nádzá?
Mary when-past-Q school-from 3-return.PNa’ahóóhaii Ya’iishjááshtsoh bini góne’ nída’adleeh.
July 3-in 3-into rodeo 3-Pl-SUP-be.RNaadą́ą́’ t’ah doo dadiigááhdą́ą́’ deiiti’.
corn before pl-3-leaves.turn.white.I-past pl-3-1dpl-harvest.PNédáá dóó bikáá’adání bik’i ndinís’eez.
1-sit and table 3-on 1-place-1-foot.PShich’a hóóshkeed ládą́ą́’ Na’nízhoozhígóó shił ya’iidooltał.
1-toward 3-yell.P if Gallup-to 1-with 3-run.FShicheii bighangóó yishááł.
1-grandfather house-toward 1-go.ProgShichídí shá hooghangóó dídzį́į́s.
1-car 1-for hogan-GÓÓ start-3-2-tow.IShínaaí shikétł’á ’iiyilgo łį́į́’ bikáá’ hasis’na’.
1-older brother 1-foot-botton 3-3-push.P-GO horse 3-top up-1-crawl.PT’áadoo na’áhodilziidígo shį́į́ t’éíyá chidínaat’á’í biih díilwoł.
before 2-be.slow.CI.NEG-GO maybe only airplane 3-into 2-get-on(F)T’áá shǫǫ hooghandi nádzáá lá.
good.thing home-at 3-return.P DISCT’áá shǫǫ łį́į́’ dóó béégashii ałtso bídadiidlid.
just good horse and cow finish 3-pl-3.pl-brand.PT’ááła’í naahai yę́ędą́ą́’ naanish yiséłbą́.
one year past work 3-1-earn.PTó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.
water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- T’ahdii ’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- ’áko so, so that, so thenfind in Navajo Conjunction Lexicon
- -ee by means of’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -tah, -taa-, -ta- among, mixing’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Neuter Imperfective (NI)’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- dooleeł futuresaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi




