Your search for * biihidzóhí 50 entries

’Ashkii ’éí łį́į́’ bił naaldloosh łá’í nidi doo yiyiichįįh da.

boy TOP horse 3-with 3-ride.I one but 3-3-know.NP NEG

’Adą́ą́dą́ą́’ísh tł’óo’di nanilnishgo nee ’ałní’ní’ą́?

yesterday-Q outside-at 2-work.CI-GO 2-with noon

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó dichin shi’niiłhį́.

morning-past NEG 1-eat.P-NEG.GO because soon hunger 1-3-kill.P

’Ahwééh náánááshdlą́ą́’.

coffee again-1-drink.R

’Asdzą́ą́ Báhoozhóní yinishyé.

woman happy 1-called.NI

’Ałk’idą́ą́’ tł’oh naadą́ą́’ dant’į́įhgo łį́į́’ doodaii’ béégashii da há hadahwiił’éés ńt’éé’.

long.ago grass corn 3-ripen.I-GO horse or cow etc. 4-for 3-stomp.I past

’Áłchíní bi’éé’ náádaségis.

children 3-clothes 3-1-wash.R

-zánághah

Át’ah ’índa shaa náádíídááł.

later 1-to again-2-come.F

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Na’nízhoozhídi kééhasht’į́ ńt’éé’.

formerly Gallup-at 1-live.I past

Chidí bitiin ’ałts’ą́ą́hjí ’ańt’i’.

Chidí doo diits’į́į́hgóó biniinaa bitoo’ biih yíką́ą́ nít’éé’ ’áłt’ąą diists’ą́ą́’.

car NEG 3-start.I-GOO 3-because gas 3-into pass-pour.OC.P past after.all 3-start.P

Dah díníilghaazhísh ’íilnilaa?

fry.bread-Q 3-2-make.P

Damóogo nihaa náájídááh.

Sunday.GO us.return 4-again.visit.F

Dibé hólǫ́ǫgo ła’ níjół’ah laanaa.

sheep exist-GO some 4-butcher.O hope

Diné bikéyah bikáa’gi ndahonidzood yę́ędą́ą́’ Naatsis’áán hoolyégóó niha’áłchíní bił ’adahineet’į́į́’.

Navajo 3-land 3-on-at pl-areal-3-flee.pl.P past Navajo.Mountain areal-be.called.NI-to 1pl-children 3-with pl-1dpl-sneak.off.P

Díí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.

this morning sheep water-to 3-1-herd.Prog

Díí tsin ’ał’oh neel’ą́.

this stick RECIP-less.than 3-reach.NP

Díkwíísh ninááhai?

how.many-Q 2-winter.NI

Dooládó’ shį́į́ ’adą́ą́dą́ą́’ shich’ohoos’ni’ da kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso naadiinígíí ńdiiłtsooz.

wow probably yesterday 1-lucky.P town areal down 1-go.I Past money twenty-NOM 3-sit.FFO.P

Gohwééh haa néeląą’ nee hólǫ́?

coffee how 3-much.N 2-with 4-exist.NI

ha’át’íí

Haa níníłnééz?

what 2-tall.relatively.NI

Hastiin łį́į́’ yik’i dah neezdá.

man horse 3-on up 3-sit.P

háádóó

Háidíígíísh neidiyoołnih nínízin?

which.one-ÍGÍÍ-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

H lá bá nidáá’?

who Q 3-for 2-enemyway.ceremony

Hííłch’į’go ’íinda ta’iideeshnih.

evening.GO until 1-mix.dough.F

Hííłch’į’go ’índa ta’iideeshnih.

evening.GO until 1-mix.dough.F

K’ad hooghangóó nááshdááł dooleeł.

now hogan-toward 1-go.Prog FUT

Kwii nináá’nísh’aah.

here again-3-1-place.R

Na’ashǫ́’ii doo baa nijit’į́į́ da.

snake NEG 3-with 4-bother.O NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Nanise’ígíí ch’iyáán daohsą́ ’áko bee nihits’íís bitah yá’ádahoot’ééh dooleeł.

plant-ÍGÍÍ food pl-2-eat.I so 3-with 2pl-body 3-among pl-3-good.NI future

Nichidí lá háadi nííníłbą́ą́z?

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Nidlóóhísh doodaii’ dooísh nidlóoh da?

2-cold.I-Q or NEG-Q 2-cold.I-Q NEG

Níwe, doo tsésǫ’ góne’ ch’ééjí’nah da!

stop NEG window 3-into 4-crawl.R NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shicheii hastą́diin nááhai yilááhdę́ę́’ ’aníłdįįd.

1-grandfather sixty years 3-beyond-from 3-3-survive.P

Shicheii t’áá sáhí ’átsą́ą́’ ’ałtso yoolghal --- doochǫǫł ’át’éego ’ajilghał dooleeł!

1-grandpa just himself rib whole 3-chew.P ridiculous 3-be.NI-GO SER-3-ate.DI FUT

Shiye’ bicheii yi’ká ’análwo’dooleeł biniiyé ba’niłtį́į́́ nt’éé’ sits’ą́ą́’ yił nikidíńiit’ą́ą́zh.

1-son 3-grand.father for 3-1-help.F for 3-loan for 1-away with 2-dpl.walk.P

Shí Kinłánígóó shiłayóó ’ánízáád ’áko ndi sitsóí ’éí bił ’áyídí.

I Denver to 1-with 3-far.NI but 1-grandsongranddaughter 3-with nearby

Sitsóí ’ólta’góó dah diigháahgo ła’ béeso baa yish’ááh.

1-grandchild school-toward up 3-start.to.go.I-GO some money 3-to 3-1-give.SRO.U

T’ah shǫǫ da nidíídaał hée, nidédaniidíigo ’át’é.

yet good NEG 2-come should 2-1pl-miss.I 3-BE.NI

T’áá ká ’ooshháásh.

neg 1-go.to.sleep.O

T’áá ká baa hojólne’

Neg 3-about 4-tell.O

T'ah doo la' 'ádáda’iisgis da.

Still NEG fact REFL-1-wash.I NEG

Wónáasdóó t’óó tsé’édin nihee deezhchííl.

so.then just overwhelm 1pl-with 3-snow.P

yíníłhį́į́’

3DO-2-melt.it.(snow).P

Łáháda ’ach’íí’ náshdį́į́h.

now.and.then rolled.intestine 1-eat.R

Łééchąą’í t’óó tsé’édin ’í’niicha.

dog merely worse inc-3-cry.I

“Shich’é’é baa shíni'" diníine’. T’ahdiísh t’áá 'ákónít’é?

1-daughter 3-about 1-mind 2-say.P still-Q just 2-well.NI