Your search for * biihidzóhí 50 entries

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó sitsiits’iin díínii’.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG because soon 1-head 3-ache.P

’Ayóo deesk’aazgo beeldléí ditánígíí biih násh’nah.

very cold-GO blanket 3-thick.NI-ÍGÍÍ 3-into 1-crawl.R

’Ałk’idą́ą́’ dahane’ yę́ę bíneeshdlį́įgo yíłta’.

long.ago pl-story past 3-1-admire.I-GO 3-1-read.P

’Ákǫ́ǫ́ shił díí’ash.

there 1-with 2sg-go.du.F

’Áłah ’aleehgo ch’iyáán ’ádadiilnííł ’áko shį́į́ ’índa diné ndahidookah.

meeting-Comp food 3-1-Pl-make.F CONJ people 3-Pl.will-arrive.F

-áátis

Ałk’idą́ą́’ ’éiyá naadą́ą́’ ’ayóo k’éédadiilyééh ńt’éé’. K’ad ’éiyá naadą́ą́’ naalyéhé bá hooghan góne’ nidahaniih.

long.ago TOP corn very pl-3-1dpl-plant.R past | now TOP corn trading.post inside pl-3-pass-buy.CI

Ch’il t’áadoo yishnizhí t’óó ’ahayóí hanáánáájéé’.

plant NEG 3-1-rip.P-NEG just many 3-again.return.P

Ch’į́į́góó ch’ééh tádííyá.

fail in.vain 1-go.P

Chahash’ohjí ch’ínááhoníshóó’.

brush arbor-JÍ out-again-area-sweep.R

Chidí sits’ą́ą́’ hashtł’ish yiih yilwodgo t’áá ch’į́į́góó ch’ééh ’ííł’įįd.

car 1-away mud 3-into 3-go.P-GO just fail in.vain 3-1-act.P

Chidíísh bee hólǫ́ doodago ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.N or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Da’ shééhonísin?

Q 1-2-know.NI

Dah díníilghaazhísh ’íilnilaa?

fry.bread-Q 3-2-make.P

deiłhį́į́h

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).I

dididoołjah

3DO-2dpl-start.fire.F

Didzétsoh ła’ náníłt’ą́ą le’.

peach some 3-1-ripe.P wish.that

doo ’ashohodéébéézhgóó

Doo wółtsį́į́h lágo!

Doozáagi Diné bíbee hazʼaanii bi nanilnish?

PTL.NEG navajo.people 3-government ? 3-2-to.work-I

ha’át’éégóó

Ha’át’íísh biniinaa nanichxǫ’?

what-Q 3-because 2-pout.CI

Haash yit’éego t’óó nichǫ́’ígo yániłti’.

how-Q 3-be.NI-GO just 3-suffiient-GO 2-speak.I

hadadoołtééł

pl-3DO-2dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

Háadi niyaa hazlį́į́’?

where-at 2-under area-grow.P

Háát’i’ le’!

up-3-extend.P LE’
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Hágoónee’, t’áá ’ákódí shahane’.

well that’s.all 1-story

KinŁánídi ’ííníshta’ ńt’éé’ ’áádóó t’áá ’ániidígo ’áadi náánísdzáá ńtéé’ ’ééhosisya’ lá.

Flagstaff-in 1-study.P past and.then just recently there-at 1-return.P past 1-get.hazy.P disc

Náńsdzáago t’áá ’íídą́ą́’ ’ííníyą́ą’ dooleeł.

back-1-go.sg.P-GO just already INDEF-2-eat.P FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Níléí chidí t’óó la’ nihichidí át’é nahalin.

there car contrary.to.appearances 1pl-car 3-be.NI 3-resemble.NI

Sáanii ’éétsoh bi’oh ’ádaníłtso.

women coat 3-less.than indef-Pl-3.size.N

Shi’dizhchį́į́ yęędą́ą́’ ’éí tsinaabąąs dahólǫ́ nt’éé.

1-pass-born.P past TOP wagon 3-with pl-3-drive.I pl-be.NI past

Shichá si’ą́ągo ’iiłhaazh.

1-huddle 3-put-SPN-GO 1-sleep.P

Shicheii t’áá ’íiyisíí hastihgo biniinaa kónááhoot’éhí doo na’ádódlíi da.

1-grandfather very 3-old.N-GO because next.year NEG 3-expect.live.NP NEG

Shilį́į́’ tł’aaká’ii dóó shilį́į́’ biyéél bił tsodizin ’íishłaa.

1-appaloosa and 1-horse 3-saddle 3-with prayer 3-1-make.P

Shimáhą́ą ’ayóó ’ajitł’ó łeh ne’

1-mother-late very 3-weave-DI often recall

Shinék’eesinilí shee hólǫ́ǫgo t’éiyá bee ’eesh’į́.

1-me glasses 3-there exist.NI with only 3-with1-see.N(Prpg:??)

Shizhé’é bidá’ák’eh shicheii bidá’ák’eh táadi yilááh ’ánáníłtso.

1-father 3-field 1-grandfather 3-field three-at 3-beyond 3-again-big.NI

Shą́ą́’ nicheii ’aadi naagháa ni’.

remember 2-grandfather there-at 3-walk.I NI’

T’áadoo ’anit’íní!

neg 2-do.NI-Í

T’áadoo nikéénikahígóó chidí bitóó’ ła’ ’įįhnidadiikááł.

NEG 1dpl-return.back.pl-I-toward.CI car 3-gas some 3-1.dpl-pour.I

T’áádoo shich’į’ béésh nídiiłts’į́hí

NEG 1-to phone 2-call.R-Í

T’óó la’ shił na’oolwoł doo nahalin.

just the.fact 1-with 3-drive.I fut 3-looks.like

T’óó tá’ádeesgizii’ ’ííyą́ą́’.

just 3-reflex-wash.P-CONJ 3-eat.P

Tóbąąhgóó yishtł’ééł.

river-toward 1-run.Prog

Tsxį́įłgo ni’éé’ biih ni’nééh.

hurry 2-clothes 3-into 2-crawl.I

Tł’éédą́ą́’ shį́į́ nida’a’nééhgóó nidadziskai.

last.night perhaps game-to pl-3-3-go.pl.P

Tł’éédą́ą́, yá’át’ééhgo iiłhaaz. Night.last good.GO 1-sleep.P

Night.last good.GO 1-sleep.P

Yiłką́ą́dą́ą́’ n’diish’na áádóó ’olta’goo dah diiyá.

Dawn.last 1-got.up and school.GOO off.to 1-walk.P

ʼAdoodį́į́ł hodooʼniid nítʼééʼ ʼałtʼąą níyá.

pass-eat.F pass-say.P past after.all 3-arrive.P