Your search for * biihidzóhí 50 entries

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół. Tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

’Ahwééh doo dich’í’ígíí ła’ jóódlą́ą́’.

coffee NEG 3-bitter.NI-NOM some 3-4-drink.O

’Asdzą́ą́ t’ah doo naalyéhé bá hooghangóó dighááh da.

woman still NEG trading.post-to 3-walk.I NEG

’Ashkii yázhí éí bimá kingóó yił yi’ash.

boy little TOP 3-mother store-to 3-with 3-walk.du.Prog

’Awéé’ dah biséłdá.

baby up 3-1-CAUS-hold.AnO.SPN

’Ałk’idą́ą́’ Diné bikéyah bikáa’gi łį́į́’ bichąą bíighahgo tł’oh deíl’áá ńt’éé’ jiní.

long.ago Navajo.land 3-upon-at horse 3-belly sufficient-GO Pl-3-extend.out.of.sight.SNP hearsay

’Áłtsé da’ííyą́ą́’ ’áko shį́į́ ’índa hooghandi nákai.

first 3.eat.P until then only home.at 3.pl.return.P

-kéé’

Bįįh b da’doołdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.I

Ch’ééh jiyáán hastiin baa nahashniihgo ch’ééh ’ííł’įįd ’ahbínídą́ą́’.

watermelon man 3-from 3-1-buy.CI-GO tried in.vain 1-act.P morning-past

Chidí naat’a’íísh hooghan yikáá’góó ch’éta’ ’éí doodago daats’í dził yąąhgóó ch’ét’a’?

airplane-Q house 3-over-along 3-fly.P TOP or perhaps mountain 3-over-along 3-fly.P

Dah níljííd!

up 2-jump.I

Dibéésh nee hólǫ́?

sheep-Q 2-with 4-exist.NI

didiiljeeh

3DO-1dpl-start.fire.I

diidį́į́ł

3DO-1dpl-eat.it.F

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed.

this night NEG bull into.field-3-run.O

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

Doo t’áá k’ad chidí na’ní’ą́ą da.

NEG just now vehicle 2-3-1-lend.P NEG

doozhǫǫgo

dííyį́į́ł

3DO-2-eat.it.F

Gólízhii dégo dasidoo’į́įgo da’oołzhish nỉ.

skunk up-GO pl-3-look.I-GO pl-3-dpl-dance.I

Ha’át’éegoshą’ t’áadoo díníyáa da?

why-Q neg 2-go.sg.P NEG

Hak’az ’ayóo bich’į’ sidziil.

cold really 3-towards 1-strength

Hastiin dóó ’at’ééd ha’át’íí lá ’áyiilaa?

man and girl what Q 3-3-make.P

Hastiin nééz doondó’ ndi ’alzhish da.

man tall NEG but 3-dance.DI NEG

Haánee’ náánááshdáał dooleeł.

well 1-again-walk.R future

Hádą́ą́’sh Dibé Nitsaadę́ę́’ néínídzá?

when-past-Q Colorado 3-return.P

Háhgo lá Tséghá Hoodzánídi na’ahóóhai nitsaa’í ’áleeh?

When part Window Rock-at fair will occur.F

Háí lá b nanilnish?

who Q 3-with 2-work.I

Hodíina’go bááh dootł’izhí deeshį́į́ł dóó ’ahwéé b ła’ deeshdlį́į́ł.

after.a.while-GO bread blue 3-1-eat.F and coffee 3-with some 3-1-drink.F

Jó n bééhozin shibéeso ’adingo

because 2-with 3-knowledge.CI 1-money 3-dwindle.CI-GO

Kóhoot’éédą́ą́’ dibé yázhí t’óó ’ahayóí hazlį́į́’. K’ad ’éí doo t’óó ’ahayói da.

last.year sheep baby a.lot 3-Pas-it.occured.P now this NEG a.lot NEG

Naalyéhé bá hooghandi t’ah doo dá’deelkaałdą́ą́’ nisingo na’ńle’dii tsį́į́ł shiisxį́ (siisxį́).

trading.post-at just NEG 3-PASS-close.I-past 1-think.N-GO dismay speed 1-3-kill.P

Nidahastą́ągo k’izh’dóle’ígi ’áhoot’é.

rain.P 4-plant.O.NOM areal-be.N

Nihizaad ’índa bik’i’diishtį́į́h ndi k’ad bee yashtí’ łeh.

1du-language until.now 3-1-understand.I but now 3-by.means.of 1-talk.DI usually

Níléí chidí t’óó la’ nihichidí át’é nahalin.

there car contrary.to.appearance1pl-car 3-be.NI 3-resemble.NI

Níwe, naaltsoosgo yee’ baa nitsíníkees!

stop paper-GO really 3-with 3-2-think.I

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’.

sun proportionate 1-swim.CI

Shich’a hóóshkeed ládą́ą́’ Na’nízhoozhígóó shił ya’iidooltał.

1-toward 3-yell.P if Gallup-to 1-with 3-run.F
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shidá’í tsékooh góyaa b ’adáá’áázh.

1-uncle canyon areal-down 3-with 1.go.dual.P

Shighanídóó ’e’e’aah bich’ijígo shádí bighan.

1-home-from west 3-in.the.direction.of older.sister 3-dwell.N

Shimá bílájish chiideesh’įįł, hááláayóo deesk’aaz.

1-mother 3-gloves 3-1-use.F because very 3-be.cold.P

Shizhé’é nihwiiłdlaadgo bikéé’ naadą́ą́’ ’adaashjaah łeh.

1-father 3-3-plow.I-GO 3-behind corn 3Pl-1-drop.I Cust.

Shízhe’é yéeni’ ’ayóó ’iiná bee nanihizhneeztą́ą́’.

1-father past-deceased very life 3-with 1pl-4-teach.P

shį́į́

probably

T’ah doo la’ tł’oh ła’ baa náánágeeh da.

not.yet DISC hay some 3-for 3-haul.I NEG

T’áá shǫǫ da ’awéé’ nee hazlį́į́’.

at.least such.as baby 2-for 3-become.P

Tsé bikáa’gi béésh dah si’ą́.

rock 3-on-at knife up 3-sit.SNP

Ła’ damóo yę́ędą́ą́’ dah ’iyétł’ónée, k’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół.

one Sunday past up 3-1-set.P-past now middle-toward 1-weave.Prog