Your search for * biihidzóhí 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.

yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P

’Adą́ą́dą́ą́’ shichidí tsé bik’ą́ą́h yíłbą́ą́z.

yesterday 1-car rock 3-against 3-run.P

’Ashdladi oolkiłgo ’áko shį́į́ ’índa ákǫ́ǫ́ diikah.

five.at time-GO only until then there 1dpl-go.pl.I

’At’ééd t’áá ’áhánídi ’ółta’ ’éí biniinaa doo hah dah nídiidáah da.

girl just far-at school TOP 3-cause NEG quickly up start-3-go.I NEG

’Awéé’ bimá bit’ah sitį́.

baby 3-mother 3-undercover 3-lying.SPN

’Ayóo deesk’aazgo beeldléí ditánígíí biih násh’nah.

very cold-GO blanket 3-thick.NI-ÍGÍÍ 3-into 1-crawl.R

’Áádóó haa hóót’įįd?

and.then how ho-happened.P

’ááłk’iis

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

-ááłk’iis

Bee nihichʼįʼ ʼandahaztʼiʼii tʼóó tséʼédin danéesééł nahalin.

3-with 1dpl-to pl-3-problem.P-NOM just.worse pl-3-grow.F 3-3-resemble.NI

Bichidí yichǫ’ yę́ędą́ą́’ ’ashkii t’áani’ nálwod.

3-vehicle 3-P-ruin past boy on.foot 3-P-return

Bikáá’ dah ’asdáhí bikáa’gi doodaai’ ni’góó daats’í nishdaah?

chair 3-top-at or floor-on perhaps 1-sit.NI

Chidí bikee’ nits’ą́ą́’ nółtsǫ́ǫs le’.

car 3-tire 2-away 3-deflate.F hope

Dah díníilghaazh ’áshįįh bik’ídíínił.

fry.bread salt 3-on-3-2-sprinkle.PlO.F

Dah doónááł lágo!

up 2-go.F don’t

Díí tsin ’ał’oh neel’ą́.

this stick RECIP-less.than 3-reach.NP

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not LÁGO

Díkwíí jį́ shą’ nanilnish?

how.many Q days 2-work.I

Dlǫ́ǫ́’ ’akǫ́ǫ́ náájilwod.

Prairie Dog LOC-there It. 4-2-run.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Doo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.

NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

dóó

CONJ

díłhį́į́h

3DO-2-melt.it.I

Ha’át’éegoshą’ t’áadoo díníyáa da?

why-Q neg 2-go.sg.P NEG

Ha’át’íí lá hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what Q man and girl 3-3-make.P

Háí shą’ ’ałhosh?

who Q 3-sleep.I

Házhó’ó ’iiníłta’ shiyázhi, t’áá ká yoo’ anáolyeed lágo.

welł 2-learn 1-son just prevent away 2-run lágo

Háidígíísh ʼałkʼésdisí deeshį́į́ł?

which.one-ÍGÍÍ-Q candy 3-1-eat.F

jííłhį́į́’

3DO-4-melt.it.(snow).P

Láshdóón chidí bídadiiltłʼółígíí k’ad hashtʼe dadiilnííł.

ribbon car 3-dist.pl-3-tie.F-ÍGÍÍ now prepare 3-1pl-make.F

Mary hádą́ą́’sh ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

Mary when-past-Q school-from 3-return.P

Na’ahóóhaii Ya’iishjááshtsoh bini góne’ nída’adleeh.

July 3-in 3-into rodeo 3-Pl-SUP-be.R

Naadą́ą́’ t’ah doo dadiigááhdą́ą́’ deiiti’.

corn before pl-3-leaves.turn.white.I-past pl-3-1dpl-harvest.P

Nédáá dóó bikáá’adání bik’i ndinís’eez.

1-sit and table 3-on 1-place-1-foot.P

Shich’a hóóshkeed ládą́ą́’ Na’nízhoozhígóó shił ya’iidooltał.

1-toward 3-yell.P if Gallup-to 1-with 3-run.F
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Shicheii bighangóó yishááł.

1-grandfather house-toward 1-go.Prog

Shichídí sh hooghangóó dídzį́į́s.

1-car 1-for hogan-GÓÓ start-3-2-tow.I

Shínaaí shikétł’á ’iiyilgo łį́į́’ bikáá’ hasis’na’.

1-older brother 1-foot-botton 3-3-push.P-GO horse 3-top up-1-crawl.P

T’áadoo na’áhodilziidígo shį́į́ t’éíyá chidínaat’á’í biih díilwoł.

before 2-be.slow.CI.NEG-GO maybe only airplane 3-into 2-get-on(F)

T’áá ká baa hojólne’

Neg 3-about 4-tell.O

T’áá ká baa hóshne’

Neg 3-about 1-tell.O

T’áá shǫǫ hooghandi nádzáá lá.

good.thing home-at 3-return.P DISC

T’áá shǫǫ łį́į́’ dóó béégashii ałtso bídadiidlid.

just good horse and cow finish 3-pl-3.pl-brand.P

T’ááła’í naahai yę́ędą́ą́’ naanish yiséłbą́.

one year past work 3-1-earn.P

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

Tsénił kwe’é niní’ą́ą ni’.

axe here 1-put.P.SRO recall

Tł’óół tsin bigaan binah dah sélá.

rope stick arm 2-against up 3-1-hung.P

yiishjį́į́h

Usitative Mode: 1-become.black.U

Yóó’ ’anáháshyeed.

away SER-1-run.R

Ła’ nááhai yę́ędą́ą́’ Tóta’di daashin niiłtsą́ą ni’.

one year prior Farmington-at wasn’t.it 2-1-see.P remember