Your search for * biihidzóhí 50 entries
’Ajótł’óół laanaa nissin ndi ’aghaa’ shee ’ádin.
4-weave.O hope 3-1-want.CI but wool 3-1-with.me 3-none.NI’Asdzą́ą́ ’éí ’ashkii ha’át’íí yeiní’ą́?
woman TOP boy what 3-to-3-3-move.SRO.P’Ashkii t’áá ’ádíláahęę’ nihił yah ’eelwod.
boy just annoyingly-past 1dpl-with into 3-go.P’Ánísts’ísí yę́ędą́ą́’ Kintahdi shi yaa hoo’a’ ’éí biniinaa díshní.
1-small.NI past town-at 1-possessive 3-of 3-space.P TOP because 3-1-say.NIAłk’idą́ą́’ ni’ háájí ’ajííyáh?
long.ago remember where-to 3-go.PBeehaz’áanii biaad késhdę́ę́’į́">k’ehgo baa hwiiníst’įįd.
laws 3-according-to-GO 3-about 3-discuss.PBéésh náábał dóó haa nízahdi nighan?
windmill and how 3-long.N-at 2-homeBibee’eldǫǫh haiyííłhan’ii’ ’bįįh yił ’adeesdǫǫh.
gun 3-jerk.out.P-and deer 3-shot.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- ’Áhoodzaii’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- hahiiłhan jerk it out’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- -ii’ and, and thereuponfind in Navajo Conjunction Lexicon
- -ił with’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’Áhoodzaii’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- ’adiishdǫǫh shoot it’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
Ch’ééh jiyáání hooghangóó dah dii’ą́ągo shee nahóółtą́.
watermelon home-toward up 3-1-move.SRO.P 1-with area-rain.PChaha’oh biyaagi ni’dííłbąs.
shade.house 3-under-at 2-drive.FChidí bee anídítį́hí bits’ą́ą́’ nídídeesh’į́į́ł ’ííshjáán doo nił bééhózín da lá jiní!
Car 3-by.means.of 3-open-NOM 3-away 3-1-hide.F let’s.see NEG 2-with 3-knowledge.CI NEG disc 4-say.PChidí diiłts’į́į́h.
car 3-2-start.IChidí kǫ́ǫ́ ndaajeehígíí t’áá ’ániidígo dahodeezlįįd.
car here 3-run.pl.I-COMP just recently pl-3-become.PChidí naat’a’í ’íinilaaígíí háajį’ ninít’a’?
airplane 3-2-make.P-ÍGÍÍ where-up.to 3-fly.Pdajiłhį́į́h
pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).Idazhdooyį́į́ł
pl-3DO-4dpl-eat.it.FDeenásts’aa’ shił naaldloosh ńt’éé’ shimá siiłtsą́, yiniinaa násineestsxas.
ram 1-with 3-trot.CI past 1-mother 1-3-see.P 3-because 1-3-whip.Pdeididoołhįh
pl-3DO-3dpl-melt.it.Fdeidooyį́į́ł
pl-3DO-3dpl-eat.it.FDibéésh nee hólǫ́?
sheep-Q 2-with 4-exist.NIDidzétsoh ła’ náníłt’ą́ą le’.
peach some 3-1-ripe.P wish.thatDíkwíísh ninááhai?
how.many-Q 2-winter.NIdoo chohoo’į́į́góó
Doo hah shił ’ílwod da léi’ t’áá ’íídą́ą́’ da’oodą́ą́’ lá.
NEG quick me.with 3.drive.P NEG since already 3pl.eat.P discoverDoozhǫǫgo bééso shee hólǫ́ǫgo chidí nahideeshnih.
half.decent money 1-with 3-3-have.I-GO car 1-buy.FGólízhii dégo dasidoo’į́įgo da’oołzhish ni.
Skunk up-GO pl-3-look.I-GO pl-3-dpl-dance.Ihaa níłtsááz
Haidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo shił yá’át’éeh da.
winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with 3-good.N neg
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -dą́ą́’ past time’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -ne’ behind’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- T’ahdii ’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- naashnish work’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- ńt’éé’ relates to past timesaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasessaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -ił with’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
K’ad cháshk’eh góyaa tó deg ’anool’ąął.
now wash area-down water up 3-move.ProgNaakai diné’é bá shíshchíín.
mexican people 3-for 1-born.SPNNaalyéhé bá hooghan góne’ ch’iyáán náyiilááh.
trading post areal.inside food 3-gather.CINihimásání ha’át’íí lá yinízin?
1dpl-grandmother what LÁ 3-3-want.NINíléígóó díní’į́į́’ shidíiniidgo ’áádóó ’áajigo déé’į́į́’.
over.there-toward 2-look.I 1-3-say.P-GO and.then that.way-toward 1-look.PNíwe, k’ídíítih!
stop 3-2-break.SSO.ISaad biihi’níłí doo bee neilnish da.
word computer NEG 3-with pl-2-du.work.I NEGShą́ą́’ ’ałk’idą́ą́’ baa hwiinít’į́į ni’.
remember long.ago 3-for 3-discuss.I recallShilééch’ąą’í hats’ąą ńdóosht’į́į́ł laanaa nízin yę́ę bik’íníyá.
1-dog areal-away.from 1-hide.O wishful 3-want past 3-1-find.PShilééchąą’í yázhí táa’go tsásk’eh yiyaa ’ahííjéé’.
1-dog small three-comp bed 3-under 3-lie.pl.NPShimá dóó shizhé’é Yootóodi ’ółta’ ńt’éé’.
1-mother and 1-father Santa.Fe-at 3-go.to.school.NI pastShimá sitsilí bibéésh bee hane’í bits’ą́ą́’ náádii’ą́.
1-mother 1-little.brother 3-cellphone 3-away.from 3-3-return.PShínaaí shich’ą́ą́h naaghá.
1-older.brother 1-protect 3-go.CIShį́į́dą́ą́’ na’niiłkaadgo t’áá ’áháníjį’ ’adeeshch’iłgo bik’ee deelyiz.
Shí Kinłánígóó shił ’ayóó ’ánízáád ’áko ndi sitsóí ’éí bił ’áyídí.
I Denver to 1-with 3-far.NI but 1-grandsongranddaughter 3-with nearby
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -ił with’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’ayóigo very, extremelysaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -á for, for the benefit of’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -á for, for the benefit of’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’áko ndi even so, even thenfind in Navajo Conjunction Lexicon
- -ił with’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -di at’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
T’ah ’abíínídą́ą́’ naanishgóó dah diiyá.
still morning-past work-to up start-1-step.It’áá ’íiyisíí
Tł’éé’go doo ’ízh’dísóół da.
night-GO NEG 4-whistle.O NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Indirect instruction, negativefind in Navajo Imperatives
- Command, negativefind in Navajo Imperatives
- 4th person admonition, negative, Optativefind in Navajo Imperatives
- Laanaa hoolzhish saad naalkii góne’find in Navajo Imperatives
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasessaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi




