Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.

yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P

’Ak’ah kǫ’ dishtłi’go sédá.

candle 3-1-cause.burn.NI-GO 1-sit.SPN

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O

’Ayóo’ósh nidlóóh? ’Áyaańda dah dinítsiz.

very-Q 2-cold.I no.wonder up 2-shiver.NI

’Áłchíní hazhóʼí bik’i yíldził.

children careful 3-for 2-support.Prog

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

'Ólta’góó dayínóhkááh.

school-toward pl-2dpl-go.pl.I

bik’ídadidiidis

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídidíídis

3DO-2-wrap.it.around.it.F

bik’ízhdídis

3DO-4-wrap.it.around.it.I

Chidí ’anáshdlééh, háálá doo naalnish da.

car 3-1-repair.I because NEG 3-work.I NEG

Chidí t’ą́ą́’ nináníłbą́ą́z.

car just 3-1-reparked.R

Chidí łizhinígíí doodago łigaaígíí daats’í nahideeshnih?

car black-nom or white-nom perhaps 3-2-buy.F

Da'iigisgo deekai yéeni t'oo naalyéhí bá hooghangóó nisiikai.

pl-3-wash-GO walk.pl.F aforementioned merely goods 3-for home-to roundtrip

dajishbéézh

pl-3DO-4dpl-boil.it.P

deiidlą́ą́’

pl-3DO-1dpl-drink.it.P

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

Dibé dził binaashii nanishkaad.

sheep hill 3-across.from 3-1-herd.CI

didadiiljeeh

pl-3DO-1dpl-start.fire.I

Doo ’áłah dadiidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Haa'íyee' shimáyázhí daats'í ałtso ch'iyáán 'áyiilaa.

lets.see my-maternal.aunt finished food 3-3-making.P

hadanołchaad

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadínóołchał

3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

Hahgo lá tá’dinigizh?

When part 2-shear.F

haidééłbįįd

3DO-3-fill.something.up.with.it.P

haiigeed

3DO-1dpl-dig.it.out.P

hanííłchaad

3DO-1-card.it.(as.in.wool).P

Háadi lá łį́į́’ naakai?

where-at Q horse 3dpl-walk.I

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Na’nízhoozhígóó náádínídzáago háadish ’adeeshį́į́ł nínízin?

Gallup-toward again-2-go.R-GO where-Q 1-eat-F 2-want.NI

Na’nízhoozhígóó nihił ’adeeswod ’áko shį́į́ ’adiidį́į́ł chidí nihá ’ánálnéehgo.

Gallup-to 1-with INDEF-drive.P then maybe 1-dual-eat.F car 1-for 3-fix.I-GO

Na’níle’dii kingóó nisé, naaltsoos t’áadoo niigį́į da.

dismay store-to 1-go.P mail NEG 3-pass-deliver.LPB.P NEG

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.pl.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

Nihimásání ha’át’íí lá yinízin?

1dpl-grandmother what LÁ 3-3-want.NI

nizhdooleeł

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Ńdíshchíí’ yáázhí bąąh hasis’na’go shił yaa ’ádzaa.

pine.tree little 3-on 1-climb.P-GO 1-with down 3-act.P

Shicheii bighangóó yishááł.

1-grandfather house-toward 1-go.Prog

Shicheii haastihgo łáháda ninálnish.

1-grandfather 3-become.old.P-GO seldom 3-work.R

Shimá ła'í ndi béeso t'áado shaa yiní'ą́ą da.

1-mother not.even.one money just.NEG to.me 3-3-give.P NEG.

T’ah ’ałk’idídą́ą́’ sik’is t’áá yiiłtsą́ą́ nít’ę́ę́’.

still long-ago 1-friend just 3-1-see.P past

T’ah kodą́ą́’ kélchí nahideeshnih.

still now-past moccasin 3-1-buy.F

T’áá shǫǫ da ’awéé’ nee hazlį́į́’.

at.least baby 2-for 3-become.P

Tsxį́įłgo łees’áán ’ádíílííł nimásání nihaa yighááh!

quickly tortilla 3-2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

yiilyį́į́’

3DO-1dpl-melt.it.(snow).P

yik’ídéididis

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.I

Yiską́ągo nighanaad késhdę́ę́’į́">di naadeeshááł.

tomorrow 2-home-at 2-to-1-go.F

Yiłką́ą́dą́ą́’ n’diish’na áádóó ’olta’goo dah diiyá.

Dawn.last 1-got.up and school.GOO off.to 1-walk.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

yíníshóó’

3DO-2-brush/comb.it.P