Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO

’Ałah ’aleehgóó deesháál nínízinísh doodago béésh nitsíkeesí daats’í bee nidoonááł ’éí doodago t’áá hooghanídi daats’í KTNN yídíiłts’iił?

meeting-to 1-go-F 3-2 want.NI-Q or computer possibly 2-watch.F or just home-at possibly KTNN 3-2-listen.F

'Azháánee' shi dibé hólǫ́ǫ ndi, dibé ła nahiideeshnih.

even.though my sheep 3-exist.NI sheep one 1-buy.F

Béésh hataałí t’áádoo de nídíłki’í.

radio NEG up 2-volume.turn.I-Í

bik’ídadidoohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídísdis

3DO-1-wrap.it.around.it.I

Ch’iyáán ’ííshłaa ’áádóó da’iidą́ą́’.

food 3-1-make.P CONJ 1Pl-eat.P

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

dajishóóh

pl-3DO-4dpl-brush/comb.it.I

dajitł’ó

pl-3DO-4dpl-weave.it.I

dazhdooyį́į́ł

pl-3DO-4dpl-eat.it.F

deidooyį́į́ł

pl-3DO-3dpl-eat.it.F

deiidą́ą́’

pl-3DO-1dpl-eat.it.P

deiigish

pl-3DO-1dpl-make.one.cut.in.it.I

Dibé tóógóó dínóshkaad.

sheep water-toward 3-1-start.herd.O

didazhdííłjéé’

pl-3DO-4dpl-start.fire.P

dizhdiłjeeh

3DO-4-start.fire.I

Díí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.

this morning sheep water-to 3-1-herd.Prog

Díí tł’éé’ ’iidííłhosh.

this night 2-sleep.F

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not LÁGO

Doo ’áłah diidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Dziłghą́ą́’í ’alóós dóó nááneeskadí ńdeidį́į́h.

Wht.Mtn.Apache rice and tortilla pl-3-3-eat.R

Ha’át’íísh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

hadadiiltééł

pl-3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadeiłgéésh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.I

hadiiltééł

3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

Háí lá yiską́ągo Tónaneesdizígóó bił ’adeeswod

who discovery tomorrow.GO Tuba.City.GOO with 3-drive.F-Q

jidíníłkaad

3DO-4-start.to.herd.them.(animals).I

K’ad niba’ sédáa dooleeł.

now 2-wait 1-sit.SPN FUT

Kʼadí! Tʼáadoo tʼóó ’ííyį́į̨́łí.

stop NEG just 2-eat.Prog-í

Na’nízhoozhídi yíníyáago t’áá ła’ bił ’ahóókááh lágo.

Gallup-at 2-go.P-GO see.to.it some 3-with 3pl-meet.O NEG

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

nidadoohłeeł

pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidiilyeeł

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidííleeł

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.F

nisoołkáá’

3DO-2dpl-investigate.it.P

Shich’é’é bi’éé’ bá ’áshłéehgo naat’ą́hí hááłgizh.

1-daughter 3-clothes 3-for 3-1-make-I 1-GO fabric I-cut.P

Shí ’éí doo shił bééhozin da nít’éé’.

1-possessive TOP NEG 3-3-knowledge.CI NEG past

Shínaaí shíká ’adoolwoł nisin ńt’éé’ ’áłt’ąą t’áadoo níyáa da.

1-older.brother 1-for 3-run.F 1-want.NI but after.all NEG 3-come.sg.P NEG

Sitsóí ’ólta’góó dah diigháahgo ła’ béeso baa yish’ááh.

1-grandchild school-toward up 3-start.to.go.I-GO some money 3-to 3-1-give.SRO.U

T’áadoo hosh niyą́ní.

T’ÁADOO cactus 3-2-eat.I-Í

T’áá hooshch’į’ déshnish.

suddenly 1-start.work.P

Ts’aa’ t’áá nitsaaígíí bídin nishłį́.

basket just 3-large.NI-nom 3-lack 1-be.NI

Tł’éédą́ą́’ shį́į́ nida’a’nééhgóó nidadziskai.

last.night perhaps game-to pl-3-3-go.pl.P

wooshóó’

3DO-2dpl-brush/comb.it.P

yiishjį́į́ł

Progressive Mode: 1-become.black.Prog

yishbéézh

3DO-3-boil.it.P

Yiską́ągo łį́į́’ ’ahaniniilkaad dooleeł.

tomorrow-GO horse 1dpl-round.up.P FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying