Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Awééh kweʼé ninishteeh, adaʼoogeeh.

baby here 3-carry.AnO.I 3-fall.O

’Azee’ál’į́įdi t’óó tsé’édin ’ájiidzaa.

hospital-at just worse 4-become.NP

’Áshįįh Bii’ Tóodi níyáago dził bąąh hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-at 1-go.P-GO mountain 3-on again-1-climb.R

'Azháánee' shi dibé hólǫ́ǫ ndi, dibé ła nahiideeshnih.

even.though my sheep 3-exist.NI sheep one 1-buy.F

"Doildinę́ę’ daazts’ą́ą́ lá," didííniił.

3-be.outcast.NI-deceased 3-die.P DISC 3-2-tell.F

At'ééd aní shí k'ad naalyéhé báhooghango déyá. Nit'éé' bimá aní k'adee' da'iigháásh.

girl 3-say.IP 1-now goods 3-for-home-GO directional-go. past 3-mother 3-say.IP now time-sleep.

Át’ah ’índa shaa náádíídááł.

later 1-to again-2-come.F

Bee nahaldzoohí yah ’adíítį́į́ł. Da’ yah 'ííńtą́?

broom in 3-2-bring.F.SSO Q in 3.2.bring.P.SSO

bik’ízhdídis

3DO-4-wrap.it.around.it.I

Chidí nidabinołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Da’ dichinísh nínízin?

Q hunger-Q 2-feel.NI

dadínółkaad

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).I

dajiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.(snow).I

Damóogo nihaa náájídááh.

Sunday.GO us.return 4-again.visit.F

daooshóó’

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.P

deidiłhį́į́h

pl-3DO-3dpl-melt.it.I

dideididoołjah

pl-3DO-3dpl-start.fire.F

didoołhįh

3DO-2dpl-melt.it.F

Dziłghą́ą́’í ’alóós dóó nááneeskadí ńdeidį́į́h.

Wht.Mtn.Apache rice and tortilla pl-3-3-eat.R

hadeishgizh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.P

haniłgéésh

3DO-2-cut.it.out.I

Hastóíí dóó sáanii k’inááda’didlé.

3-men and 3-women planting.again.PL.R

Na’nííshee’ dóó k’ad éí dah ’iishtł’ó.

3-1-warp.P and now TOP up 3-1-tie.DI

Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká b ’oolwoł.

Gallup-from 1-for 3-with 3-drive.I

nidadiilyeeł

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nidajiskáá’

pl-3DO-4dpl-investigate.it.P

nideidooleeł

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

nizhdooleeł

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

niłhį́į́h

3DO-2-melt.it.(snow).I

Nídeezidgo ’índa hoł ní’deeswod.

month-GO only.then 4-with 2-drive.back.F

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

shiilbéézh

3DO-1dpl-boil.it.P

Shilééchąą’í sitsijį’ yilwoł.

1-dog 1-ahead-to 3-run.I

Shimá bighangóó náshdáahgo łééchąą’í baná’ástso’.

1-mother 3-house-toward again-1-go-GO dog 3-again-1-feed.R

T’ah doo naat’áanii naaltsoos ná heidiléeh da.

not.yet leader paper 2-for 3-fill.out.I NEG

T’áá hooshch’į’ déshnish.

suddenly 1-start.work.P

T’áádoo shich’į’ béésh nídiiłts’į́hí

NEG 1-to phone 2-call.R-Í

T’óó tá’ádeesgizii’ ’ííyą́ą́’.

just 3-reflex-wash.P-CONJ 3-eat.P

T’áá ’ahánigóó yiizįįh

just near 2-stand.I

T’áá shǫǫ t’áadoo chidí bitoo’ nihits’ą́ą́’ ’asdįįd da.

just good NEG car 3.poss-gas 1pl-away 3-dwindle.P NEG

T’óó k’asdidą́ą́ dóola bizgoh.

merely nearly-past bull 3-3-gore.P

Tį’ ninádeiilnish.

let’s.go again-pl-1dpl-work.R

Ts’ídá ’iishxáashgo shiyáázh bił ná’ílwod.

about 1-to.sleep 1-son with 3-drove.in.again.R

Tsézéí lą’í joyéełgo nidaaz dooleeł.

gravel a.lot 3-4-haul.I-GO 3-heavy.NI 3-become.F

Tł’éédą́ą́, yá’át’ééhgo iiłhaaz. Night.last good.GO 1-sleep.P

Night.last good.GO 1-sleep.P

yididínóołkał

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).F

yiigish

3DO-1dpl-make.one.cut.in.it.I

yiishjį́į́h

Imperfective Mode: 1-become.black.I

Yiską́ągo łį́į́’ ’ahaniniilkaad dooleeł.

tomorrow-GO horse 1dpl-round.up.P FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying