Your search for the Future (F) hoolzhishgi
biihidzóhí 50 entries

’Ałní’ní’ą́ągo tó háálínídi ’ahéédidiit’ash.

noon-GO spring-at refl-1du-meet.F

’Ákǫ́ǫ́ shił díí’ash.

there 1-with 2sg-go.du.F

’Áłtsé biba’ dooleeł ’áko shį́į́ ’índa nih dah adidoolwoł.

first 3.for will until then only 1.with start 3-drive.F

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

’Ólta’góó daats’í deeshááł doodaii’ jooł bee nideeshneeł.

school-toward maybe 1-walk.F or ball 3-with 1-play.F

’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ ni’deeshjoł.

from.there 1-return.p-GO horse 3-for pl-1-feed.F

bik’ídadidoohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídazhdidoodis

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídideesdis

3DO-1-wrap.it.around.it.F

bik’ídidiidis

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídidoohdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

Béeso ła’ nich’į’ nidoolyééł t’ahádą́ą́’ ’ałtso nanilnish.

money some 2-toward 2-3-pay.F before.thus all 2-work.I

Chidí nahideeshnih ndi shibéeso ’ádin.

car 3-1-buy.F but 1-money 3-none.NI

Da’diidį́į́ł.

pl-1dpl-eat-pl.F

dadiidį́į́ł

pl-3DO-1dpl-eat.it.F

dadizhdínóołkał

pl-3DO-4dpl-start.to.herd.them.(animals).F

deeshbish

3DO-1-boil.it.F

deeshį́į́ł

3DO-1-eat.it.F

deeshį́į́ł

3DO-1-eat.it.F

Dibé bitah dídéesh’įįł, díkwíínee’ náádeishchį́.

sheep 3-among 3-1-look.F how.many-really again-3-born.R

didazhdidoołjah

pl-3DO-4dpl-start.fire.F

dideididoołjah

pl-3DO-3dpl-start.fire.F

dididííłjah

3DO-2-start.fire.F

didííłhįh

3DO-2-melt.it.F

dizhdidoołjah

3DO-4-start.fire.F

Doo tó tsíídkáá’ dididííkáał da.

NEG water charcoal-on start-3-2-put.OC.F NEG

Díí ’áʼkáán háidíígíísh nahiidiilnih?

TOPIC flour which.one-ÍGÍÍ-Q 3-2du-buy.F

Ha’át’íísh neidiyoołnih nínízin?

who-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

Ha’át’íísh nizhé’é nahideeshnih nízin.

what-Q 2-father 3-1-buy.F 3-want.NI

Haashą’ ʼátʼé, shí bichʼįʼ haʼdiisdzih.

how-Q 3-be.NI 1 3-to 1-speak.F

hadiiltééł

3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadííłtééł

3DO-2-carry.him/her.up.out.of.something.F

Háí lá kintahgóó sh ’adoołbąs?

who-Q town-to 1-me 3-drive.F

Háí lá Naatsis’áángóó náádeesdzá?

who-Q discover Navajo.Mountain.GOO again-3-go.F

Hodíina’go bááh dootł’izhí deeshį́į́ł dóó ’ahwéé b ła’ deeshdlį́į́ł.

after.a.while-GO bread blue 3-1-eat.F and coffee 3-with some 3-1-drink.F

Hodíínáá’ágo bááh dootł’izhí ła’ deeshį́į́ł.

after.a.while-GO bread blue some 1-eat.F

Hooghan bikáá’ dah si’ánígíí bíyah da’nii’áago ’ádíílį́į́ł ’áko hooghan doo ’ałhiih nídoołdas da.

hogan 3-on up 3-sit.SPN-ÍGÍÍ 3-under pl-3-extend.NP-GO 3-2-make.F so hogan NEG RECIP-3-collapse.F NEG

jidoołbish

3DO-4-boil.it.F

Kénídánííljeehgo, sin ła’ beehódíítał.

shoe.game-GO song some 2-sing.F

Na’nízhoozhígóó chídí doo n dah didoolwoł da.

Gallup-to car NEG 2-with up start-3.drive.F NEG

Na’nízhoozhígóó deeyá, ya’?

Gallup-toward 2-go.sg.F Q

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.pl.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Shį́įhgo, doo haigo sin hadidii’áał da.

summer-GO, NEG winter-GO song start-2.sing.F NEG

Tó tsíídkáá’ dididííkááł.

water charcoal-on start-3-2-put.OC.F

Yiską́ągo níléí hódahdi ’ółta’di ni’dí’néeshtįįł nissin.

tomorrow that up.at school-at 1-teach.F 1-want.CI

Yiską́ągo Na’nízhoozhígóó deet’áazhgo haa’í lá ’adiidį́į́ł?

tomorrow Gallup-to 1dpl-go.du.F-GO where Q 1pdl-eat.F

ʼAwéé chʼídeeldloʼ; chʼiyáán bá ʼádaʼdoołííł dóó bá niʼdaʼdoonih.

baby 3-laugh.P food 3-for pl-3-2dpl-prepare.F and 3-for pl-3-2dpl-distribute.F