Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

’Ahwééh náánááshdlą́ą́’.

coffee again-1-drink.R

’Ahwééh ła’ wóshdlą́ą́’.

coffee some 3-1-drink.O

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O

’Ałk’idą́ą́’ tóniteel bąąhgóó tádííyáhę́ę bénááshnii’.

long.ago ocean 3-beside-along around-1-past 3-1-remember.P

’Áłchíní bi’éé’ náádaségis.

children 3-clothes 3-1-wash.R

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

’Íídeeshwosh daats’í doodaii’ saad naalkaah bindeeshnish.

1-sleep.F maybe or word research 3-1-work.F

Chidí léi’ la’ ch’ééh dah diilyeed.

car because surprise in.vain up 3-go.I

dadidoołhįh

pl-3DO-2dpl-melt.it.F

dadoohsį́į́ł

pl-3DO-2dpl-eat.it.F

Dá’ák’ehdi nídahodoohgoł.

cornfield-at pl-3-2-hoe.F

deitł’ó

pl-3DO-3dpl-weave.it.I

deiłbéézh

pl-3DO-3dpl-boil.it.I

Díí tł’éé’ ’índa hazhó’óó ’iideeshwosh.

this night only.then uninterrupted 1-sleep.F

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not LÁGO

Dlǫ́ǫ́’ ’a’ą́ą́dę́ę́’ hanoolne’ dóó naneesne’.

prairie.dog hole-from stick.head.up.out.P and 3-look.around.P

doohsį́į́ł

3DO-2dpl-eat.it.F

Dziłgóó ’o’ooldee’ yę́ę ná’ooldah.

mountain-to 3-go.pl.P past 3-return.pl.I

Ha’át’íísh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

Haahláyéé ’ajiiłhosh.

don’t.dare 4-sleep.I

hadadínóołchał

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadaniilchaad

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).P

hadanoołchaad

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).P

hadazhniłchaad

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadeizgeed

pl-3DO-3dpl-dig.it.out.P

hadínííłchał

3DO-2-card.it.(as.in.wool).F

hadííníłbįįd

3DO-2-fill.something.up.with.it.P

Háí shą’ ’ałhosh?

who Q 3-sleep.I

jishbéézh

3DO-4-boil.it.P

Kwii ’áłah ’aleeh léi’ hasht’e náádahojidlééh.

here together meet since prepare again-pl-area-4-tidy.up.R

Na’níle’dii kingóó nisé, naaltsoos t’áadoo niigį́į da.

dismay store-to 1-go.P mail NEG 3-pass-deliver.LPB.P NEG

neidooleeł

3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Nizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.

nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.I

Nizhéʼé nilą́ąjįʼ yigáałgo bikééʼ yilwoł.

2-father 2-in.front-to 3-walk.Prog-GO 3-behind 2-run.Prog

Niłísh bééhosin doodaii’ biłísh bééhozin?

2-with-Q 3-know.CI or 3-with-Q 3-know.CI

Ńléí dziłtsį́į́góó diit’ash.

there mountain-base-toward start-1du-go.du.I

Ńléígóó díníyáa dooleel.

there-GÓÓ 2-go.sg.SP FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Sha’áłchíní Toohgóó bił ’eesbąs.

1-children Shiprock-to 3-with 1-drive.Prog

Shiyáázh nízaadi naalnishgo bídin sélį́į́’.

1-son far-at 3-work-GO 3-lack 1-be.SPN

Shí ’éí t’áá naanishdóó kingóó déyá.

I TOP just work-from town-to 1-go.I

shoołbéézh

3DO-2dpl-boil.it.P

T’ahádą̨́ą́’ dah ’ayítł’óh.

before.thus up 3-2-loom.set.I

T’áadoo hoshíníkéhé.

T’ÁADOO 2-scold.NI-Í

T’áá ká chidí ba’óó’ááł lágo.

NEG car 3-3-borrow.O LÁGO

yidíníłkaad

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).I

yiishjį́į́h

Usitative Mode: 1-become.black.U

Yiską́ągo łį́į́’ ’ahaniniilkaad dooleeł.

tomorrow-GO horse 1dpl-round.up.P FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying