Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.

yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I

’Ahwééh yishdlį́į́h ’áádóó naanishgóó yishááh.

coffee 3-1-drink.U and.then work-toward 3-1-go.U

’Asdzą́ą́ Báhoozhóní yinishyé.

woman happy 1-called.NI

’Oółháásh lágo.

2-sleep.O don’t

’Ólta’góó daats’í deeshááł doodaii’ jooł bee nideeshneeł.

school-toward maybe 1-walk.F or ball 3-with 1-play.F

’Áłah ’aleehgo ch’iyáán ’ádadiilnííł ’áko shį́į́ ’índa diné ndahidookah.

meeting-Comp food 3-1-Pl-make.F CONJ people 3-Pl.will-arrive.F

At’ééd na’abąąs yíhooł’ą́ą’go bimá yił ’oołbąs.

girl driving 3-3-learn.P-GO 3-mother 3-with 3-drive.Prog

bik’ídazhdidoodis

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.F

Da’ shééhonísin?

Q 1-2-know.NI

dadidíníilkał

pl-3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dadoohsį́į́ł

pl-3DO-2dpl-eat.it.F

dayííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).P

Dá’ák’eh góyaa yishwoł.

cornfield down.that.way 1-run.Prog

deeshį́į́ł

3DO-1-eat.it.F

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

Díí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.

this morning sheep water-to 3-1-herd.Prog

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed.

this night NEG bull into.field-3-run.O

Díí tł’óół tsin bik’ídísdis.

this rope stick 3-on-3-1-wrap.I

Díí łééchąą’í dah doosłóós laanaa.

this dog 1-lead.O.ADV-laanaa optative particle for a positive wish, hope or desire.

Díkwíí jį́ nanilnish?

how.many-Q day 2-work.I

Doo ’áłah diidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Dooládóʼ Diné Bizaad nanitł’ah da lá.

certainly Navajo language 3-difficult.CI as.such discover

Díí tł’óół yílééł.

this rope 3-2-carry.SFO.Prog

Ha’a’áahgo shilį́į́’ bá niná’áshjoł.

east-GO 1-horse 3-for again-1-feed.NCM.R

Ha’át’íísh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

Ha’át’íísh biniinaa nanichxǫ’?

what-Q 3-because 2-pout.CI

Haa’íyee’ díí chidí bikééji’ adeez’ahí hasht’e diilnííł.

lets.see this pickup.truck 3-1.pl-fix.F

hadadoołbįįd

pl-3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.P

hadeidínóołchał

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadeiilgizh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.P

hadeishgizh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.P

hajííłgizh

3DO-4-cut.it.out.P

Hastiin ’éí tsídii ła’ ’adah ’ayídzíí’ą́.

man TOP bird INDEF down 3-3-knock.off.SRO.P

Háísh tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

háíníłgizh

3DO-2-cut.it.out.P

jishbéézh

3DO-4-boil.it.P

K’ad ’ałníí’góó ’eeshtł’óół doo yę́ę ła’ damóo yę́ędą́ą́’ t’áadoo ’asétł’ǫ́ǫ da.

now half-toward 1-weave.Prog future past one Sunday when.past NEG 1-weave.P NEG

Kingóó ’anááda’iisdee’.

town-to again-pl-3-go.R

Na’ahóóhaidi t’áá shǫǫ nihinááł łį́į́’ nidadoolgoł.

rodeo-at just good 3-1dpl-watch.F horse 3dpl-buck.along.F

Nahóółtą́ągo tł’óo’di dizhdółjeeh le’ nízin shicheii.

it.rained-GO outside.at 4-build.fire.O wish 3-3.want.CI my.grandfather

Nizhónígo ’oo’ááł.

be.nice.NI-GO be.daytime.Prog

néishjį́į́h

Iterative Mode: 1-become.black.R

She’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.

1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGO

T’áá ká chidí ba’óó’ááł lágo.

NEG car 3-3-borrow.O LÁGO

Tį’ ninádeiilnish.

let’s.go again-pl-1dpl-work.R

Tóógóó łį́į́’ ’ałkéé’ deíkááh.

water-to horse RECIP-behind 3-walk.pl.Prog

Tł’éédą́ą́’ ’iiłhaazh.

night-past 1-sleep.P

yididínóołkał

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).F

yishbéézh

3DO-1-boil.it.I

yíníshóó’

3DO-2-brush/comb.it.P