Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
Yadiizíní bigháníshgéésh.
can 3-through-1-cut.open.I’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.
yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P’Ahbínídą́ą́’ hashbį’go baa nídiisdzá ’ákondi t’áadoo ’áłtso da.
morning-past 1-clear.I-GO 3-for 1-start.P however NEG complete NEG’Ahwééh náshdlį́į́h áádóó naanishgóó yishááh.
coffee again-1-drink.R then work-toward 1-go.I’Ahwééh ła’ yishdlą́.
coffee some 3-1-drink.Ibik’ídínídiz
3DO-2-wrap.it.around.it.PCh’ééh la’ baa ntséskees.
in.vain puzzlement 3-about 1-think.IChidí bits’ą́ą́’ niiltłago t’óó yíyooyił.
car 3-from 3-stop.P-GO just 3-3-push.ProgChidí sits’ą́ą́’ hashtł’ish yiih yilwodgo t’áá ch’į́į́góó ch’ééh ’ííł’įįd.
car 1-from mud 3-into 3-go.P-GO failure in.vain 1-act.PChidí bikéé jį' adeez'áhí bikee' nitsaaígíí 'éí nahałnii'.
pickup.truck 3-tire 3-big.NI.-NMLZ TOP 3-1-buy.PDah nóóljííd lágo.
up 2-jump.O don’tdajííyą́ą́’
pl-3DO-4dpl-eat.it.Pdeitł’ó
pl-3DO-3dpl-weave.it.IDiné nishłį́į ndi Bilaagana bizaad t’éí bee yáshti’.
Navajo 1-be.NI but English language only 3-with 1-speak.IDoochǫǫł á’téego!
repulsive 3-be.NI-GODziłghą́ą́’í ’alóós dóó nááneeskadí ńdeidį́į́h.
Wht.Mtn.Apache rice and tortilla pl-3-3-eat.RDziłgóó ’o’ooldee’ yę́ę ná’ooldah.
mountain-to 3-go.pl.P past 3-return.pl.Idííłhį́į́’
3DO-1-melt.it.Phadasoogeed
pl-3DO-2dpl-dig.it.out.Phaniilchaad
3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Phanishchaad
3DO-1-card.it.(as.in.wool).Ihanołchaad
3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).Ihazhdínóołchał
3DO-4-card.it.(as.in.wool).FHaóódziih lágo.
2-speak.O don’tHádą́ą́’ Jáan bighan ’áyiilaa?
When-past John 3-hogan 3-3-make.PHooghan bikáá’ dah si’ánígíí bíyah da’nii’áago ’ádíílį́į́ł ’áko hooghan doo ’ałhiih nídoołdas da.
hogan 3-on up 3-sit.SPN-ÍGÍÍ 3-under pl-3-extend.NP-GO 3-2-make.F so hogan NEG RECIP-3-collapse.F NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -káá’ on, on top of’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- dah up at an elevation, off, static, holdingsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Si-Perfective Neuter (SPN)
- -yah under, beneath’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Neuter Perfective (NP)
- -go verb and subordinating encliticsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Náásgóó
- ’áko so, so that, so thenfind in Navajo Conjunction Lexicon
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasessaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi