Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Ałchíní ’ólta’di t’áá ’áhą́dígo ’ahąąh naazį́.
boy school-at just together-GO abreast pl-3-stand.SPNBéésh bee hane’é bił nááshbał.
phone 3-with 1-whirl.Progbik’ízhdeezdiz
3DO-4-wrap.it.around.it.PChidí ’anáshdlééh, háálá doo naalnish da.
car 3-1-repair.I because NEG 3-work.I NEGChidí na’na’í łęęzh yíyooyił.
tractor dirt 3-3-push.ProgChidí ’ániidígíí beít’ą́ą́ léi’ ’áyąąńda bił dahózhǫ́.
car new-ÍGÍÍ 3-to-3-pass-bring.SRO.P since no.wonder 3-with pl-3-good.NIDa’adánídi ’áts’ą́ą́’ deeshghał.
restaurant-at ribs 3-1-eat.Fdadoołbish
pl-3DO-2dpl-boil.it.Fdajitł’ó
pl-3DO-4dpl-weave.it.Idajííshóó’
pl-3DO-4dpl-brush/comb.it.PDamǫ́ǫgo tódilchxoshí yishdlį́į́h.
Sunday-GO soda 3-1-drink.Udeeshį́į́ł
3DO-1-eat.it.Fdeiyą́
pl-3DO-3dpl-eat.it.IDibé hólǫ́ǫgo ła’ níjół’ah laanaa.
sheep exist-GO some 4-butcher.O hopeDoo bił bééhózin da ya’?
neg 3-with 3-know.CI neg Qdoohsį́į́ł
3DO-2dpl-eat.it.FDoondó’ ’awéé’ yicha da.
not.even baby 3-cry.I NEGdíníilkaad
3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).Ihadajiłgéésh
pl-3DO-4dpl-cut.it.out.Ihadaniilchaad
pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Ihadeiłgéésh
pl-3DO-3dpl-cut.it.out.Ihaiilgizh
3DO-1dpl-cut.it.out.PHastiin Nééz lą́ą hádadíníit’ı̨́ı̨́’.
Mister Neez emph pl-3-1dpl-search.Ihazhdoołtééł
3DO-4-carry.him/her.up.out.of.something.Fháínígeed
3DO-2-dig.it.out.Pjishóóh
3DO-4-brush/comb.it.IMary ha’át’íí yinízin?
Mary what 3-3-want.NIMósí ch’óółt’e’ lágo.
cat out-3-2-carry.O LÁGONaadą́ą́' ła'í ndi t'áadoo bik'i nahoołtą́ą da.
corn not.even.one but just.NEG 3-on rain.P NEG.Naaki nááhaigo shich’é’é náá’íídeeshtah, ní.
Two year.GO 1-daughter again.school.F said.Nidahastą́ągo k’izh’dóle’ígi ’áhoot’é.
rain.P 4-plant.O.NOM areal-be.Nnidasiilyá
pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Pnidasoolá
pl-3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.Pnisiilkáá’
3DO-1dpl-investigate.it.PNizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.
beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.PNizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.
beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.PNizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.
nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.INíwo’jį’ nídiidááh.
move-to 2-get.up.INTUdi yee’ da’íídóółtah yéeni’ háajį́’goshį́į́ da daįįnóołta’.
NTU-at really pl-2dpl-attend.school.R contrary.to.assumption somewhere such.as pl-2dpl-study.PShimá bighangóó shíni’ ńt’éé’ ch’ééh déyáago shił náhoogéé’.
1-mother 3-home-to 1-desire.to.go past in.vain 1-go.P-GO 1-with ho-become.lazy.XShį́įgo dooládó’ deesdoi da lá, Hoozdodi!
summer-go certainly hot.SPN DA DISC Phoenix-atSitsóí ’ólta’góó dah diigháahgo ła’ béeso baa yish’ááh.
1-grandchild school-toward up 3-start.to.go.I-GO some money 3-to 3-1-give.SRO.UT’áadoo hadahooł’áhí.
neg pl-3s-2dpl-make.noise.NP-ÍT’áá ká ’ooshháásh.
neg 1-go.to.sleep.OT’óó la’ sékwii.
contrary.to.appearances 1-naseous.SPTó háálínídi ’ahéédidiit’ash ’ałní’ní’ą́ągo.
spring-at refl-1du-meet.F noon-GO
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Proposal, affirmativefind in Navajo Imperatives
- 1st person inclusive, Let’s!find in Navajo Imperatives
- -di at’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’ałní’ní’ą́ągo at noonsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Command, affirmativefind in Navajo Imperatives
- 1st person inclusive, Let’s!find in Navajo Imperatives
- -di at’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’ałní’ní’ą́ągo noon-atsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Náásgóó