Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

Baa tįįh náádiikah.

3-for achieve 1dpl-walk.pl.I

bik’ídísdis

3DO-1-wrap.it.around.it.I

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad t’éiyá bee yádeilti’ nít’ę́ę́’.

formerly Navajo language only 3-with pl-3-speak.I past

Chidí łizhinígíí doodago łigaaígíí daats’í nahideeshnih?

car black-nom or white-nom perhaps 3-2-buy.F

dadiilbish

pl-3DO-1dpl-boil.it.F

Dah nóóljííd lágo.

up 2-jump.O don’t

daohshóóh

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.I

dayiigish

pl-3DO-3dpl-make.one.cut.in.it.I

dazhdoołbish

pl-3DO-4dpl-boil.it.F

deiidą́ą́’

pl-3DO-1dpl-eat.it.P

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

Dichinísh doodaii’ dibáá’ísh dzinízin?

hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NI

didíłjeeh

3DO-2-start.fire.I

diididoołjah

3DO-3-start.fire.F

Díí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.

this morning sheep water-to 3-1-herd.Prog

Díí tł’éé’ ’iidííłhosh.

this night 2-sleep.F

díníshkaad

3DO-1-start.to.herd.them.(animals).I

Díí tł’óół yílééł.

this rope 3-2-carry.SFO.Prog

Gohwééh ’áłdó’ nahideeshnih nisinée beesénah lá.

coffee also 3-1-buy.F 1-want.NI-past 3-1-forget.P DISC

Haashíyee' díí naak'ee sinilí biniitááh t'áá daats'í bee hoot'į́.

try.and.find.out this eyeglasses 3-2-try.IP just maybe 3-with area-pas-see.Prog.N

hadadoołtééł

pl-3DO-2dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

haidínóołchał

3DO-3-card.it.(as.in.wool).F

hainííłchaad

3DO-3-card.it.(as.in.wool).P

Hatáaldi 'iikááh 'atah 'ajóle’.

ceremony-at sandpainting among 4-make.O

hazhdínóołchał

3DO-4-card.it.(as.in.wool).F

hazhniłchaad

3DO-4-card.it.(as.in.wool).I

hazhnííłchaad

3DO-4-card.it.(as.in.wool).P

Háadi lá lį́į́’ naakai?

where-at Q horse 3-walk.pl.I

Háí lá Naatsis’áángóó náádeesdzá?

who-Q discover Navajo.Mountain.GOO again-3-go.F

Háí lá sis łigai ’áyiił’įįh

who-Q belt silver 3-3-make.U

nidiilyeeł

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

niłhį́į́h

3DO-2-melt.it.(snow).I

She’abe’ sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́’ lágo.

1-milk 1-from 3-2-drink.O LÁGO

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.NI later one again-3-1-buy.F

Shideezhí náneeskaadí ’ánáánéídlééh.

1-younger.sister tortilla 3-3-make.R

Shilééchąą’í bikéé’ yishááł.

my.dog 3-following 1-go.Prog

Shimá bighangóó náshdáahgo łééchąą’í baná’ástso’.

1-mother 3-house-toward again-1-go-GO dog 3-again-1-feed.R

Shimósí yázhí tsin yąąh dah sidáago hádésh’na’ ńt’éé’ ’áłt’ąą hadanáálwod.

1-cat little tree 3-on up 3-sit.SPN-GO 1-climb.P but after.all 3-run.down.P

Shimá bighangóó shíni’ ńt’éé’ ch’ééh déago shhoogéé’.

1-mother 3-home-to 1-desire.to.go past in.vain 1-go.P-GO 1-with ho-become.lazy.X

Ts’aa’ t’áá nitsaaígíí bídin nishłį́.

basket just 3-large.NI-nom 3-lack 1-be.NI

Tł’éédą́ą́’ ’iiłhaazh.

night-past 1-sleep.P

woohgish

3DO-2dpl-make.one.cut.in.it.I

Wónáasdóó t’óó tsé’édin nihee deezhchííl.

so.then just overwhelm 1pl-with 3-snow.P

yididínóołkał

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).F

yiilyį́į́h

3DO-1dpl-melt.it.(snow).I

Yiską́ągo Bee’eldííldahsinilgóó ’adeesdee’.

tomorrow Albuquerque-to 4-PL.underway.F

Yiską́ągo shicheii nihaa deeshááł ní.

tomorrow 1-grandfather 1pl-to 1-walk.F 3-say.NI

Łį́į́ b níníłjooł.

horse 3-for 3-2-handle.NCM.F