Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahbínígo ch’éshááh ’áádóó sodiszįįh.

morning-GO 1-go.out.U and.then 1-pray.U

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO

bik’ídazhdidis

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.I

bik’ídidíídis

3DO-2-wrap.it.around.it.F

Ch’é’étiingóó naanéhígíí shił bééhózin.

entrance-along 3-play.I-COMP 1-with 3-know.NI

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

Ch’iyáán ’íishłaa ’áádóó da’iidą́ą́’.

food 3-1-make.P CONJ 1Pl-eat.P

Ch’iyáán t’óó ’ahayóí ndi tó ’ádin.

food lots but water 3-none.NI

Chaha’oh biyaagi ni’dííłbąs.

shade.house 3-under-at 2-drive.F

Da’ chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

Q car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Dah nóóljííd lágo.

up 2-jump.O don’t

dayííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).P

dazhdíníłkaad

pl-3DO-4dpl-start.to.herd.them.(animals).I

deiilyį́į́h

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).I

deiłbéézh

pl-3DO-3dpl-boil.it.I

Dibé yah ánáádanołkaad!

sheep inside semelit-pl-2pl-gather.I

diilbish

3DO-1dpl-boil.it.F

Díí gohwééh doondó’ sido da!

this coffee not.even 3-hot.SPN NEG

Doo ’áłah diidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

Doo nídahiyoołnaah da.

neg pl-3-2dpl-resuscitate.I neg

Doochǫǫł á’ego!

repulsive 3-be.NI-GO

Dziłneeláagí nánisé’ ’azee’ háágeed.

mountain-end-at growing.herb medicine up-3-1-dig-1.P

Ha’át’íí biniiyé ’ákǫ́ǫ́ díníyá?

what 3-for.purpose there 2-start.go.P

Ha’át’íísh nizhé’é nahideeshnih nízin.

what-Q 2-father 3-1-buy.F 3-want.NI

hadajishgizh

pl-3DO-4dpl-cut.it.out.P

hadasiigeed

pl-3DO-1dpl-dig.it.out.P

hadeiniłchaad

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadeneeshchaad

pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).P

Haidą́ą́’ shich’ą́ą́h ’ííchííl na’nishkaadgo.

winter-past 1-protect 3-snow.P 3-1-herd.CI-GO

haoogeed

3DO-2dpl-dig.it.out.P

Hastiin t’áá baa wóólyeed lágo.

man see.to.it to.him 2-run.to.O NEG-wish

Hádą́ą́’ Jáan Tó Hónaanígóó naayá?

When past John ocean across-to 3-go.P

jidiłhį́į́h

3DO-4-melt.it.I

Kin Łánídi naashnish háálá ’áadi shaghan.

Flagstaff 1-work.I because there 1-live.NI

Kʼadí! Tʼáadoo tʼóó ’ííyį́į̨́łí.

stop NEG just 2-eat.Prog-í

Na’ná’á biyaa góne’ dóó báhátis ’adiłt’oh.

bridge 3-under below and 3-across 3-3-shoot.P

Naa’ółí hanii náneeskaadí bił yíyą́ą́’. ’Alóós ga’ (yíyą́ą́’).

bean NEG.FOC tortilla 3-with 3-1-eat.P | rice FOC (3-1-eat.P)

Ná’oolkiłí sits’ą́ą́’ tanáóó’nił lágo!

watch 1-away 3-1-take.apart.O don’t

nideiilyé

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Sha’áłchíní Toohgóó bił ’eesbąs.

1-children Shiprock-to 3-with 1-drive.Prog

Shą́ą́’ ’ałk’idą́ą́’ baa hwiinít’į́į ni’.

remember long.ago 3-for 3-discuss.I recall

Shicheii haastihgo łáháda ninálnish.

1-grandfather 3-become.old.P-GO seldom 3-work.R

Shiníbaal doo tó biníkáoogeeh le’ ’át’éégóó ’íishłaa.

1-tent NEG water 3-through-3-flow.I prepare.against 3-1-make.P

Shiye’ bicheii yi’ká ’análwo’dooleeł biniiyé ba’niłtį́į́́ nt’éé’ sits’ą́ą́’ yił nikidíńiit’ą́ą́zh.

1-son 3-grand.father for 3-1-help.F for 3-loan for 1-away with 2-dpl.walk.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

T'ááła'í naahai yę́ędą́ą́' naanish yiséłbą́.

one year past work 3-1-earn.P

Yá’át’éehgo yínááł.

be.good.I-GO 2-go.sg.Prog

yik’íideezdiz

3DO-3-wrap.it.around.it.P

yik’íididis

3DO-3-wrap.it.around.it.I

yishbéézh

3DO-3-boil.it.P

yishtł’ó

3DO-1-weave.it.I