Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.
yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I’Ashkii bi’éé’ hazhó’ó ’ayíyiischid dóó ’ólta’ góne’ yah ’ííyá.
boy 3-shirt nicely 3-3-tuck.in.P and 3-go.P’Áádóó hainidzaa?
and.then what-3-2-do.P’Áádóó háajigo dah diníyá?
and.then which.way-GO start.off 2-go.I’Áłchíní hazhóʼí bik’i yíldził.
children careful 3-for 2-support.Prog’Ákót’éego lá ’i’íímas ’ájiił’įįh ni.
like.this-GO FOC twill 3-4-make.U EMPHAsdzání ní’jookąąhgo kintahdi nijighá.
woman-NOM Rep-3a-beg.I-GO town-at about-3a-walk.IAłk'idą́ą́' 'éiyá naadą́ą́' ’ayóo k'éédadiilyééh ńt'éé'. Díísh jį́įdi 'éiyá kindi nidahaniih.
long.ago TOP corn very pl-3-1dpl-plant.R past | this day-at TOP store-at pl-3-pass-buy.CI
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- 'éiyá topic markerfind in Navajo Particle Lexicon
- nit’ee’ pastfind in Navajo Particle Lexicon
- ’ałk’idą́ą́’ long ago, formerlyfind in Navajo Adverb Lexicon
- ’ayóo very, extremelyfind in Navajo Adverb Lexicon
- díísd jį́įdi nowadaysfind in Navajo Adverb Lexicon
- -di atfind in Navajo Postposition Lexicon
- ’Ánáhoot’įįhígíí
- Continuative Imperfective (CI)
Beeldléí danołtsóós.
blanket pl-3-2dpl-bring.FFO.ICh’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad naalkaah doo shił bééhózin da. K’ad éí t’áá shxǫǫd shił báá hózin.
formerly Navajo language research NEG 1-with 3-of ho-know.CI NEG | now TOP luckily 1-with 3-about-ho-know.CI
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- bééhózin there is knowledge
- ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ formerly, originallyfind in Navajo Adverb Lexicon
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- -ił withfind in Navajo Postposition Lexicon
- Continuative Imperfective (CI)
- k’ad nowfind in Navajo Adverb Lexicon
- Continuative Imperfective (CI)
- bééhózin there is knowledge
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasesfind in Navajo Adverb Lexicon
Chahash’ohjí ch’ínááhoníshóó’.
brush arbor-JÍ out-again-area-sweep.Rdaohsą́
pl-3DO-2dpl-eat.it.Ideitł’ó
pl-3DO-3dpl-weave.it.IDichinísh doodaii’ dibáá’ísh jinízin?
hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NIdizhdiłjeeh
3DO-4-start.fire.IDíí mósí yázhí hooghangóó nááshtééł.
this cat little home-towards 3-1-carry.ProgDoo ’áłah dadiidleeł da.
NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEGDoo ndi nálzid da.
not.even 3-scared.NI NEGhaidínóołchał
3DO-3-card.it.(as.in.wool).Fhajiłgéésh
3DO-4-cut.it.out.IHáí lá Naatsis’áángóó náádeesdzá?
who-Q discover Navajo.Mountain.GOO again-3-go.FHáí lá sis łigai ’áyiił’įįh
who-Q belt silver 3-3-make.UHáí lá yiską́ągo Tónaneesdizígóó bił ’adeeswod?́
who discovery tomorrow.GO Tuba.City.GOO with 3-drive.F-QHooghan bikáá’ dah si’áánígíí biyah danii’áago ’ádíílį́į́ł ’áko hooghan doo ałhiinídoołdas da.
hogan 3-on up 3-sit.SPN-ÍGÍÍ 3-under pl-3-extend.NP-GO 3-2-make.F so hogan NEG RECIP-3-collapse.F NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -káá’ on, on top offind in Navajo Postposition Lexicon
- dah up at an elevation, off, static, holdingfind in Navajo Adverb Lexicon
- Si-Perfective Neuter (SPN)
- -yah under, beneathfind in Navajo Postposition Lexicon
- Neuter Perfective (NP)
- -go verb and subordinating encliticfind in Navajo Adverb Lexicon
- Future (F)
- ’áko so, so that, so thenfind in Navajo Conjunction Lexicon
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasesfind in Navajo Adverb Lexicon