Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.

boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F

’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.

yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I

’Ahwééh ła’ yishdlą́.

coffee some 3-1-drink.I

’Asdzą́ą́ Báhoozhóní yinishyé.

woman happy 1-called.NI

’Ashkii tó nílinígíi yiih dzółhaał.

boy water 3-be.NI-ÍGÍÍ 3-in 3-fall.O

’At’ééd t’áá shǫǫ kinaasda’.

girl just good 3-puberty.P

’Áádóó haa hóót’įįd?

and.then how ho-happened.P

’Áshįįh Bii’ Tóodi níyáago dził bąąh hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-at 1-go.P-GO mountain 3-on again-1-climb.R

'Azháánee' shi dibé hólǫ́ǫ ndi, dibé ła nahiideeshnih.

even.though my sheep 3-exist.NI sheep one 1-buy.F

bik’ídadidiidis

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

Bíla’ashdla’ii nishlį́.

3-hand-five-NOM 1-be.NI

Ch’éénísh’į́įgo náá’deeshtł’óół nissin.

out summer.GO 1-again.weave.F 1-desire

Ch’ééh la’ baa ntséskees.

in.vain puzzlement 3-about 1-think.I

deiigish

pl-3DO-1dpl-make.one.cut.in.it.I

Dibé hólǫ́ǫgo ła’ níjół’ah laanaa.

sheep exist-GO some 4-butcher.O hope

dideidiłjeeh

pl-3DO-3dpl-start.fire.I

dizhdidoołjah

3DO-4-start.fire.F

Doo b bééhózin da ya’?

neg 3-with 3-know.CI neg Q

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Dooládóʼ Diné Bizaad nanitł’ah da lá.

certainly Navajo language 3-difficult.CI as.such discover

Díí ’éí télli ’ayóo ’ayą́.

this TOP donkey very 3-eat.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

Ha’át’íísh biniinaa naníchxǫ’?

what-Q 3-because 2-pout.CI

hadazhdééłbįįd

pl-3DO-4dpl-fill.something.up.with.it.P

hajiłgéésh

3DO-4-cut.it.out.I

hazhdínóołchał

3DO-4-card.it.(as.in.wool).F

Haóódziih lágo.

2-speak.O don’t

Hodíína’go ch’í’deeshnił.

later.GO out.animals.F

Hooghan ’adeeshłííł ndi tsineheeshjíí’ shee ’ádin.

hogan 1-build.F but lumber 1-with 3-none.NI

Jáádéé ́ałgháázhdikahígíí naaki góne’ ii.

leg.by-means-of 3-3-race-NMLZ two rank 1-go.P

jííyą́ą́’

3DO-4-eat.it.P

jííłhį́į́’

3DO-4-melt.it.(snow).P

Kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso ńdiiłtsooz

areal-down 1-go.Prog past money 3-1-pick.FFO.P

Nicheii nida’iiníísh góne’é kingóó ’ałnánádáah łeh.

2-grandfather Friday on store-to 3-go.R usually

nidasoołkáá’

pl-3DO-2dpl-investigate.it.P

Nidáa’di 'áká' 'ajólyééd.

enemy.way.ceremony-at 4-for 4-run.O

nidííleeł

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.F

nishóóh

3DO-2-brush/comb.it.I

nitł’ó

3DO-2-weave.it.I

NTUdi yee’ da’íídóółtah yéeni’ háajį́’goshį́į́ da daįįnóołta’.

NTU-at really pl-2dpl-attend.school.R contrary.to.assumption somewhere such.as pl-2dpl-study.P

Remark- Hachidí laʼ doo sizį́į da. Response- Jó doo jiza da .

4-vehicle surprise NEG 3-stand.SPN-NEG | well NEG 4-sit.SPN NEG

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.NI later one again-3-1-buy.F

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shilį́į́’ doo dah didíłdąsh da.

1-horse NEG up start-3-2.jerk.F NEG

Shitsilíké ’éiyáhá nda’ałkǫ́ǫ́’.

1-little.brother-pl TOP 3-pl-swim.IP

Shiyáázh shaa yógháah le’ nissingo sédá.

my.son 1-for 3-arrive.O hope 3-1-want.CI-GO 1-sit.I

T’áá ’áłdįį bi’éé’ sinil

ready 3-clothes 3-place.PlO.SP

Tóbąąhgóó yishtł’ééł.

river-toward 1-run.Prog

Yiską́ągo nighanaad késhdę́ę́’į́">di naadeeshááł.

tomorrow 2-home-at 2-to-1-go.F

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P