Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

’At’ééd ’éí ch’iyáán ’ál’į́įgi łá’í nidi doo bił bééhózin da.

girl TOP food 3-make.NI-at one but 3-with 3-know.CI NEG

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó sitsiits’iin díínii’.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG because soon 1-head 3-ache.P

’Ahwééh yishdlį́į́h ’áádóó naanishgóó yishááh.

coffee 3-1-drink.U and.then work-toward 3-1-go.U

’Ałk’idą́ą́’ dahane’ yę́ę bíneeshdlį́įgo yíłta’.

long.ago pl-story past 3-1-admire.I-GO 3-1-read.P

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

Baa dahwiinít’ínígíí sh bééhodoozįįł nissin.

agenda 1-with 3-about-ho-find.out.F 3-1-want.NI

Béégashii báháchxį’go bik’ee neeshchééł.

cattle 3-become.angry.I-GO 3-on.account.of 1-flee.Prog

bik’ídidiidis

3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

Ch’iyáán ’áshłaadóó tsííd bik’i hooziid.

food 3-1-cook.P-from embers 3-onto area-1-cover.P

Chidí nidabinołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Da’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?

Q noon-until outside-at 2-work.P

dadidínóołkał

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dadínółkaad

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).I

dayííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.(snow).P

Dá ák’ehdi shizhé’é bił nishishnish j́į́į́dą́ą́.

Plant.field-at 1-father with 3-1-worked.P today.past

deeshbish

3DO-1-boil.it.F

deidííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.P

didiiljeeh

3DO-1dpl-start.fire.I

didoołhįh

3DO-2dpl-melt.it.F

Díí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.

this morning sheep water-to 3-1-herd.Prog

Díí dibé yázhí yíłtééł.

TOP sheep little 3-2-carry.AnO.Prog

Díí tł’óół yílééł.

this rope 3-2-carry.SFO.Prog

Ha’át’íí biniiyé ’ákǫ́ǫ́ díníyá?

what 3-for.purpose there 2-start.go.P

Haashíyee’ díí naak’ee sinilí biniitááh t’áá daats’í bee hoot’į́.

try.and.find.out this eyeglasses 3-2-try.IP just maybe 3-with area-pas-see.Prog.N

hadazhniłchaad

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadeeshtééł

3DO-1-carry.him/her.up.out.of.something.F

haiilgéésh

3DO-1dpl-cut.it.out.I

hainiłchaad

3DO-3-card.it.(as.in.wool).I

Hodíína’go deesháál.

in.a.while-GO go.sg.F

Hooghan bikáá’ dah si’ánígíí bíyah da’nii’áago ’ádíílį́į́ł ’áko hooghan doo ’ałhiih nídoołdas da.

hogan 3-on up 3-sit.SPN-ÍGÍÍ 3-under pl-3-extend.NP-GO 3-2-make.F so hogan NEG RECIP-3-collapse.F NEG

Háá’íshą’. ’Ákǫ́ǫ́ dílyeed!

what-Q there 2-run.F

jididoołhįh

3DO-4-melt.it.F

Joe dóó Louise hataał.

Joe and Louise 3-sing.CI

Mary ha’át’íí lá yinízin?

Mary what Q 3-3-want.NI

na’ashkǫ́ǫ́’

1-swim.I

nidajiskáá’

pl-3DO-4dpl-investigate.it.P

nidasoołkáá’

pl-3DO-2dpl-investigate.it.P

Nimá sání dó’ bina’nitin t’ah ła’ bénánílniihísh łí.

2-grandmother DÓ’ 3-teaching yet some 3-2-remember.CI-Q ŁÍ

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ ts’íiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Niłísh bééhosin doodaii’ biłísh bééhozin?

2-with-Q 3-know.CI or 3-with-Q 3-know.CI

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

Tóógóó łį́į́’ ’ałkéé’ deíkááh.

water-to horse RECIP-behind 3-walk.pl.Prog

woohdlą́ą́’

3DO-2dpl-drink.it.P

wooyą́ą́’

3DO-2dpl-eat.it.P

Yadiizíníshą’ haa néelt’e’go nínízin?

can-Q how 3.many.N-GO 2-want.NI

yidííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.P

yiishjį́į́h

Usitative Mode: 1-become.black.U

yik’ídéideezdiz

pl-3DO-3dpl-wrap.it.around.it.P

Yéego nihee nahóółtą́ągo yá’át’ééh doo yę́ę ’áko shį́į́ naadą́ą́’ dadinóosééł.

hard.GO 1pl-on 3-rain.P.GO 3-good future wish then maybe corn 3pl-grow.F