Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’At’ééd ’éí ch’iyáán ’ál’į́įgi łá’í nidi doo bił bééhózin da.

girl TOP food 3-make.NI-at one but 3-with 3-know.CI NEG

’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.

yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P

’Aghaa’ hooghan góne’ shijool.

wool house inside 3-lie.NCM.SPN

’Ahwééh náánááshdlą́ą́’.

coffee again-1-drink.R

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO

’Atsiniltł’ish dóó tó dayókeedígíí baa ’áłah ’aleeh lá.

electricity and water pl-3-request.I-NOM 3-for meeting DISC

’Ayóo łį́į́’ shił naalgeed di, ’ííshją́ą́shį́į́ díí łį́į́’ bik’i dah ńdaah!

very horse 1-with 3-buck.CI 3-2-say.NI lets.see this horse 3-on up 2-sit.I

’Azhą́chíil ndi dibé ch’ínínil.

even 3-snow.I but sheep 3-1-release.P

Ániid ’iiyą́ą́’áko ndi t’ah dichin nisin.

recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI

Asdzą́ą́ yázhí bichidí doondó’ ndi naalnish da.

woman little 3-car not.even but 3-work.P NEG

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

Ch’iyáán ’áshłaadóó tsííd bik’i hooziid.

food 3-1-cook.P-from embers 3-onto area-1-cover.P

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

Chaha’oh biyaagi ni’dííłbąs.

shade.house 3-under-at 2-drive.F

Da’adánídi ’áts’ą́ą́’ deeshghał.

restaurant-at ribs 3-1-eat.F

dadíníilkaad

pl-3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).I

Damóo yę́ędą́ą́’ Yootóógóó niséyá.

Sunday past Santa.Fe-to 1-go.P

daohshóóh

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.I

daooshóó’

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.P

daoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

Dibé bitah dídéesh’įįł, díkwíínee’ náádeishchį́.

sheep 3-among 3-1-look.F how.many-really again-3-born.R

Doo tó tsíídkáá’ dididííkáał da.

NEG water charcoal-on start-3-2-put.OC.F NEG

dííłhį́į́’

3DO-1-melt.it.P

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk perhaps 3-with 3-2-want.NI

hadadoołbįįd

pl-3DO-2dpl-fill.something.up.with.it.P

hadadíníilchał

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadajishgizh

pl-3DO-4dpl-cut.it.out.P

hadeishgizh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.P

hadeiłgéésh

pl-3DO-3dpl-cut.it.out.I

hadíníilchał

3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).F

Háá’íshą’. ’Ákǫ́ǫ́ dílyeed!

what-Q there 2-run.F

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P

Mexicogóó daashinyáa ni’.

Mexico-to was.it 2-go.I NI’

Nidahastą́ągo k’izh’dóle’ígi ’áhoot’é.

rain.P 4-plant.O.NOM areal-be.N

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Nizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.

nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.I

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’go yiishjį́į́’ lá.

sun proportionate 1-swim.CI-GO 1-sun.burn.I DISC

Shidá’í éí t’óó chaha’oh ła’ nijó’aah laanaa ní.

my.uncle TOP just arbor one 4-build.O hope 2-say.P

Shimásaní hooghan namzí góne’ ch’iyaan íílééh.

1-grandmother hogan round inside food 3-3-make.IP

Shiázh ’ółta’góó deeyáhą́ą doo yénániih da.

1-son school-to 3-go.P-past one but NEG 3-3-remember.CI NEG

Shíká ’anánílwo’ doodago’ t’áadoo shaa nánít’į́ní!

1-after indef-help.R or just-neg 1-about 1-2-bother.NI-neg

Sitsóí éí ’ashiiké nidaanéego ’atah nijóne’ laanaa nízin.

my.grandson TOP boy pl-3pl-play.I-GO join 4-play.O hope 3-3.want.CI

T’ah doo la’ tł’oh ła’ baa náánágeeh da.

not.yet DISC hay some 3-for 3-haul.I NEG

T’áá sáhí ʼííníyą́ą́ʼ. Tʼáá shǫǫ da ʼíyą́ shididííniił.

only.you 2-eat.P T’ÁÁ SHǪǪ DA 2-eat.I 1-2-tell.F

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

Ts’aa’ t’áá nitsaaígíí bídin nishłį́.

basket just 3-large.NI-nom 3-lack 1-be.NI

Tsxį́įłgo ni’éé’ biih ni’nééh.

hurry 2-clothes 3-into 2-crawl.I

yiigish

3DO-2-make.one.cut.in.it.I

yishą́

3DO-1-eat.it.I

Ła’ nááhai yę́ędą́ą́’ Tóta’di daashin niiłtsą́ą ni’.

one year prior Farmington-at wasn’t.it 2-1-see.P remember