Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

’Ahwééh ła’ wóshdlą́ą́’.

coffee some 3-1-drink.O

’Ajótł’óół laanaa nissin ndi ’aghaa’ shee ’ádin.

4-weave.O hope 3-1-want.CI but wool 3-1-with.me 3-none.NI

’Atsį’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?

meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI

’Ákót’éego ’i’íímas ’ájiił’įįh ni.

like.this-GO FOC twill 3-4-make.U EMPH

bik’ídidoohdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

Bini’ íídeeshtah doodago ’éiyá yóó’ ’adeeshwoł.

let will-1-school or only away 1-off-run.P

Ch’ééh jiyáán hastiin baa nahashniihgo ch’ééh ’ííł’įįd ’ahbínídą́ą́’.

watermelon man 3-from 3-1-buy.CI-GO tried in.vain 1-act.P morning-past

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

daohsą́

pl-3DO-2dpl-eat.it.I

dayiigish

pl-3DO-3dpl-make.one.cut.in.it.I

dayííshóó’

pl-3DO-3dpl-brush/comb.it.P

didazhdííłjéé’

pl-3DO-4dpl-start.fire.P

dididiiljah

3DO-1dpl-start.fire.F

diididoołjah

3DO-3-start.fire.F

Doo tó tsíídkáá’ dididííkáał da.

NEG water charcoal-on start-3-2-put.OC.F NEG

Díí tł’óół yílééł.

this rope 3-2-carry.SFO.Prog

Gohwééh ’áłdó’ nahideeshnih nisinée beesénah lá.

coffee also 3-1-buy.F 1-want.NI-past 3-1-forget.P DISC

Gohwééh nayiisnii’diísh b bééhózin?

coffee 3-3-buy.P-at-Q 3-with 3-know.NI

Ha’át’íísh biniinaa naníchxǫ’?

what-Q 3-because 2-pout.CI

Haalá t’áá ’éiyá naaltsoos niníłtsooz ni’.

what-Q just TOP paper 3-1-put.FFO.P recall

Haalá tʼáá ʼéiyá yiníle ni’?

how-Q just TOP 2-name.NI remember

hadazhneeshchaad

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).P

hadiiltééł

3DO-1dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hajíígeed

3DO-4-dig.it.out.P

Háidíígíísh neidiyoołnih nínízin?

which.one-ÍGÍÍ-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

jiyą́

3DO-4-eat.it.I

Kingóó déyáhą́ą́’ łá’í nidi doo bénáshniih da.

store-to 1-go.P-past but NEG 3-1-remember.CI NEG

Na’ná’á biyaa góne’ dóó báhátis ’adiłt’oh.

bridge 3-under below and 3-across 3-3-shoot.P

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.pl.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

neiilyé

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

nidasiilkáá’

pl-3DO-1dpl-investigate.it.P

nisínílá

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nídeezidgo ’índa hoł ní’deeswod.

month-GO only.then 4-with 2-drive.back.F

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

Shicheii bighangóó yishááł.

1-grandfather house-toward 1-go.Prog

Sohodizingo t’áá ká nídoó’nééh.

prayer-GO neg 2-get.up.O

T’áadoo hadahooł’áhí.

neg pl-3s-2dpl-make.noise.NP-Í

T’áá ’ákwíízhíní tó dah siyínígóó ’ałnánáshdááh.

every summer lake-toward again-1-go.R

T’áá kintahdi ’ííyą́ą́’ nidi náá’áshdą́.

just town-at 1-eat.P but 3-1eat.R

T’áá shǫǫ da la’ da’adą́ądi diné bich’iiyą’ hólǫ́ǫ́ .

at.least such.as some restaurant-at Navajo 3-food 3-exist.NI DISC

Tį’ ninádeiilnish.

let’s.go again-pl-1dpl-work.R

wooshjį́į́h

Optative Mode: 1-become.black.O

Yadiizíní bigháníshgéésh.

can 3-through-1-cut.open.I

yiishjį́į́’

Perfective Mode: 1-become.black.P

yiitł’ó

3DO-1dpl-weave.it.I

yishóóh

3DO-1-brush/comb.it.I

yoodlą́ą́’

3DO-3-drink.it.P

Łį́į́’ dóó łeech’ąą’í dibé bíhooghan góne’ yah ahi’noolcháá’.

horse and dog sheep 3-corral inside into 2-together-run-in.P

ʼAwéé chʼídeeldloʼ; chʼiyáán bá ʼádaʼdoołííł dóó bá niʼdaʼdoonih.

baby 3-laugh.P food 3-for pl-3-2dpl-prepare.F and 3-for pl-3-2dpl-distribute.F