Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼÁłah ʼaleehdi ʼamá bééhániih daats'í bá ’ádazhniiyą́ą́’? ʼÁko daatsʼí nímasii łaʼ ʼakǫ́ǫ́ dííkááł.

group gathering-at mother 3-3-remember perhaps 3-for 4-pl-eat.P so perhaps potatoes some there 3-2-take.OC.F

’Atsį́’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?

meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI

’Ałchíní ’ólta’di t’áá ’áhą́dígo ’ahąąh naazį́.

boy school-at just together-GO abreast pl-3-stand.SPN

bik’ídídis

3DO-2-wrap.it.around.it.I

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

Chidí t’ą́ą́’ nináníłbą́ą́z.

car just 3-1-reparked.R

Chidí ’ániidígíí beít’ą́ą́ léi’ ’áyąąńda bił dahózhǫ́.

car new-ÍGÍÍ 3-to-3-pass-bring.SRO.P since no.wonder 3-with pl-3-good.NI

dadoołbish

pl-3DO-2dpl-boil.it.F

dazhdooyį́į́ł

pl-3DO-4dpl-eat.it.F

deidííłhį́į́’

pl-3DO-3dpl-melt.it.P

deiilzhóóh

pl-3DO-1dpl-brush/comb.it.I

Dibé bitsį’ doodago béégashii bitsį’ daats’í nínízin?

sheep 3-meat or cow 3-meat possibly 3-2-want.NI

didazhdidoołjah

pl-3DO-4dpl-start.fire.F

didííłhįh

3DO-2-melt.it.F

dishhį́į́h

3DO-1-melt.it.I

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Doo yéé chizh yah ’ííjaa’í hooghan shį́į́ ’adííłk’ą́ą́’ nít’éé’.

DOO YÉÉ firewood into 3-1-carry.pl.P-Í hogan probably 3-1-burn.P past

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk perhaps 3-with 3-2-want.NI

Ha’át’íí neidiyoołnih nínízin?

who 3-3-buy.F 2-think.NI

Ha’át’íísh náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3dpl-say.I

Haashíyee' díí naak'ee sinilí biniitááh t'áá daats'í bee hoot'į́.

try.and.find.out this eyeglasses 3-2-try.IP just maybe 3-with area-pas-see.Prog.N

hadeidééłbįįd

pl-3DO-3dpl-fill.something.up.with.it.P

Hahgo lá tá’dinigizh?

When part 2-shear.F

haoołgizh

3DO-2dpl-cut.it.out.P

haołgéésh

3DO-2dpl-cut.it.out.I

Hooghan binááshwoł ńt’éé shimá sání shich’ahóóshkeed.

hogan 3-encircling-1-run.Prog past 1-grandmother 1-3-scold.P

háíníłgizh

3DO-2-cut.it.out.P

jidoołbish

3DO-4-boil.it.F

Kwii ’áłah ’aleeh léi’ hasht’e náádahojidlééh.

here together meet since prepare again-pl-area-4-tidy.up.R

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P

Nahóółtą́ągo tł’óo’di dizhdółjeeh le’ nízin shicheii.

it.rained-GO outside.at 4-build.fire.O wish 3-3.want.CI my.grandfather

naohłé

3DO-2dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Ne’eshłééh. T’áá ká nóólk’oł.

2-1-copy.I 2-blink.O

Ni’éé’ náníłkad.

2-clothes 3-2-sew.I

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT

niłbéézh

3DO-2-boil.it.I

Shá bíighah na’ashkǫ́ǫ́’go yiishjį́į́’ lá.

sun proportionate 1-swim.CI-GO 1-sun.burn.I DISC

Sitsóí ’ólta’góó dah diigháahgo ła’ béeso baa yish’ááh.

1-grandchild school-toward up 3-start.to.go.I-GO some money 3-to 3-1-give.SRO.U

T’áadoo hoshíníkéhé.

T’ÁADOO 2-scold.NI-Í

T’áá hooshch’į’ déshnish.

suddenly 1-start.work.P

T’áá ká chidí ba’óó’ááł lágo.

NEG car 3-3-borrow.O LÁGO

T’áadoo hooyání łį́į́’ shidáagi ch’éltáál.

suddenly horse 1-front-at 3-bolt.P

T’áá shǫǫ t’áadoo chidí bitoo’ nihits’ą́ą́’ ’asdįįd da.

just good NEG car 3.poss-gas 1pl-away 3-dwindle.P NEG

Tó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.

water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future

wołbéézh

3DO-2dpl-boil.it.I

yishdlą́ą́’

3DO-1-drink.it.P

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi, háádish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

Yiską́ągo shicheii nihaa deeshááł ní.

tomorrow 1-grandfather 1pl-to 1-walk.F 3-say.NI

Yéego nihee nahóółtą́ągo yá’át’ééh doo yę́ę ’áko shį́į́ naadą́ą́’ dadinóosééł.

hard.GO 1pl-on 3-rain.P.GO 3-good future wish then maybe corn 3pl-grow.F

yíníyą́ą́’

3DO-2-eat.it.P