Your search for * biihidzóhí 50 entries
’Abe’ yistiní hazhóó’ógo ni’ ninishtłeeh ńt’éé’ nááłhęęsh.
ice.cream carefully stop 3-1-stop.carry.I past 3-fall.P’Adą́ą́dą́ą́’ ’íítseedgo bee na’anishí hasht’enáshdlééh.
yesterday 1-pound.P-GO tool 3-1-put.back.I’Awééh kweʼé ninishteeh, adaʼoogeeh.
baby here 3-carry.AnO.I 3-fall.O’Ayóo łį́į́’ shił naalgeed diní, ’ííshją́ą́shį́į́ díí łį́į́chogii bikáá’ dah ńdaah!
very horse 1-with 3-buck.CI 3-2-say.NI lets.see this stallion 3-on up 2-sit.I’Áádóó éí haa daadzaa?
and.then TOP what pl-3-do.P'Aghaa’ daołgááh.
wool pl-3-2dpl-make.white.I"Binák’eeaad késhdę́ę́’į́">góó baa da’ashch’osh lá," didíínííł.
3-eye-between-around 3-to pl-3-infest.P DISC 3-2-tell.FCh’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.
watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.RCh’iyáán ’áshłaadóó tsííd bik’i hooziid.
food 3-1-cook.P-from embers 3-onto area-1-cover.PCh’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.
food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CIch’į́į́góó
Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ shichidí naaki. K’ad ’éí t’ááłá’í.
formerly 1-car two now it oneChidí ła’ bíká ’í’iishłaa.
car some 3-for 1-order.Pdadidiilyįh
pl-3DO-1dpl-melt.it.Fdadiilyį́į́’
pl-3DO-1dpl-melt.it.Pdadołhį́į́h
pl-3DO-2dpl-melt.it.IDamóo yę́ędą́ą́’ dziłghą́ą́’dę́ę́’ shádí dóó ba’áłchíní bił ’adaashkai.
sunday past-time mountain top.of-from 1-elder.sister and 3-children 3-with downward-1-go.Pl.PDibé tó yił yáánii’á.
sheep water 3-with 3-crowd.PDíí tsídii bit’oh yisdádeeshjoł, ’áko shį́į́ kónááhoot’éhé tsídii ła’ náábít’oh dooleeł.
this bird 3-nest 3-1-save.F-NCM then maybe next.year bird some again-3-nest futureDlǫ́ǫ́’ ba’áán góne’ yah ’adeeshnii’go dlǫ́’áyázhí shishhash.
prairie.dog 3-hole into down1-3.to.reach.out.hand prairie.dog-little 1-bite.PDoo at’ééké bizhdisóół da.
NEG girls 3-4-whistle.O NEGDził bit’ááhgi bįįh halzheeh.
Mountain 3-close.to-at deer 3-3-hunting.CIDziłdę́ę́’ hoołtį́į́ł ńt’éé’ t’áá nihich’į’jį’ ’ásdįįd.
mountain-from areal-rain.Prg past just 1pl-toward-up.to 3-disappear.PDziłghą́ą́’góó deeshááł nissin.
mountain-top-toward 1-go.F 1-want.CIDziłgóó ’o’ooldee’ yę́ę ná’ooldah.
mountain-to 3-go.pl.P past 3-return.pl.IDíí tł’óół yílééł.
this rope 3-2-carry.SFO.Progdííníłhį́į́’
3DO-2-melt.it.PGólízhii dégo dasidoo’į́įgo da’oołzhish ni.
Skunk up-GO pl-3-look.I-GO pl-3-dpl-dance.Ihaahláyéé
Haahláyéé ch’íjíghááh.
don’t.dare out-4-come.IHáádę́ę́’shą’ tó ndahohheeh?
where-from-Q water pl-3-2-haul.LPB.IHáí lá bił nanilnish?
who Q 3-with 2-work.IK’ad dibé ch’íi’nííł.
now sheep 3-2-du-take.out.Ik’adę́ę
K’i’diiláá nít’éé’ t’óó tsé’édin ch’osh sits’ą́ą́’ yaa tįįh yikai.
3-1-plant.I past just intense bug 1-on 3-to infest 3-move.pl.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- nit’ee’ pastfind in Navajo Particle Lexicon
- t’óó tsé’édin become continually worse, more intensivefind in Navajo Particle Lexicon
- -ts’ą́ą́’ away from, separating from, derived from’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -aa to’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- tiih, tįįh intofind in Navajo Particle Lexicon
Nááhai yę́ędą́ą́’ daashin Tótadi niiłtsą́ą ni’.
winter past perhaps Farmington-at 2-1-see.P NI’Náńsdzáago t’áá ’íídą́ą́’ ’ííníyą́ą’ dooleeł.
back-1-go.sg.P-GO just already INDEF-2-eat.P FUTNichxǫ' doo ájít’į́į da.
stop NEG 4-act.thus.I NEGNíléí chidí t’óó la’ nihichidí át’é nahalin.
there car contrary.to.appearance1pl-car 3-be.NI 3-resemble.NIOklahoma City Thunders dóó Indiana Pacers jooł ’iih nálniihí yee ’ałk’ihiikaigo OKC Thunders ’áláajį’ góne’ dahonesná.
OKC Thunders and Indiana Pacers ball 3-into repeated-tossed-Í-NMLZ 3-by.means.of on.each.other-3pl-go.one.after.another.P-GO OKC Thunders in.front rank 3pl-win.PÓlta’di ndeii’néego ’ashkii ła’ kin bizánághahdę́ę́’ shich’į’ ch’élwodgo bił ’ahídégoh.
school-at 1pl-play.I-GO boy some building-3-around-from 1-to out-3-run.P-GO 3-with 3-1-collide.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -di at’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -zánághah around’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -dę́ę́’ from a general location or point in space or time, also out of, off of’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -ch’į’ to, toward’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -ił with’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi




