Your search for the mode Future (F)
has returned 50 entries

ʼÁłah ʼaleehdi ʼamá bééhániih daats'í bá ’ádazhniiyą́ą́’? ʼÁko daatsʼí nímasii łaʼ ʼakǫ́ǫ́ dííkááł.

group gathering-at mother 3-3-remember perhaps 3-for 4-pl-eat.P so perhaps potatoes some there 3-2-take.OC.F
listenloadingplaying

Are they perhaps having a Mother’s Day dinner at the chapter meeting? Perhaps you could take some potatoes there.

’Ach’ą́ nisin ndi shidíbé nído’ahígíí ’ádin.

meat.hunger 1-want.NI but 1-sheep 4-butcher.F 3-1.none.NI

’Ach’íí’ ła’ deeshį́į́ł.

rolled.intestine some 1-eat.F
listenloadingplaying

I will eat rolled intestines now and then.

’Ałah ’aleehgóó deesháál nínízinísh doodago béésh nitsíkeesí daats’í bee nidoonááł ’éí doodago t’áá hooghanídi daats’í KTNN yídíiłts’iił?

meeting-to 1-go-F 3-2 want.NI-Q or computer possibly 2-watch.F or just home-at possibly KTNN 3-2-listen.F

’Ííshją́ą́ ’at’ééd yázhí hooghandę́ę́’ ch’idoogááł.

certainly girl little house-from out-3-walk.F

’Íídeeshwosh daats’í doodaii’ saad naalkaah bindeeshnish.

1-sleep.F maybe or word research 3-1-work.F

"Doildinę́ę’ daazts’ą́ą́ lá," didííniił.

3-be.outcast.NI-deceased 3-die.P DISC 3-2-tell.F

Amá k'adee' neeshch'íí nidahidíídla ní jiní.

pas-mother now piñon 3-1dpl-pick.F 3-say 3-it.is.said

bik’ídidoohdis

3DO-2dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídidíídis

3DO-2-wrap.it.around.it.F

Béeso ła’ nich’į’ nidoolyééł t’ahádą́ą́’ ’ałtso nanilnish.

money some 2-toward 2-3-pay.F before.thus all 2-work.I

Da'iigisgo deekai yéeni t'oo naalyéhí bá hooghangóó nisiikai.

pl-3-wash-GO walk.pl.F aforementioned merely goods 3-for home-to roundtrip
listenloadingplaying

We were supposed to go to the laundromat, but instead we went to the store.

dadidínóołkał

pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

dadiidį́į́ł

pl-3DO-1dpl-eat.it.F

dazhdoołbish

pl-3DO-4dpl-boil.it.F

Dá’ák’ehdi nídahodoohgoł.

cornfield-at pl-3-2-hoe.F

deeshį́į́ł

3DO-1-eat.it.F

deidooyį́į́ł

pl-3DO-3dpl-eat.it.F

deidoołbish

pl-3DO-3dpl-boil.it.F

dididííłjah

3DO-2-start.fire.F

didoołhįh

3DO-2dpl-melt.it.F

didínííłkał

3DO-2-start.to.herd.them.(animals).F

didínóołkał

3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).F

didííłhįh

3DO-2-melt.it.F

Doo ’áłah diidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

doołbish

3DO-2dpl-boil.it.F

hadazhdoołtééł

pl-3DO-4dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadoołtééł

3DO-2dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadíníilchał

3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadííłtééł

3DO-2-carry.him/her.up.out.of.something.F

Hahgo lá tá’dinigizh?

When part 2-shear.F

Háidíígíísh neidiyoołnih nínízin?

which.one-ÍGÍÍ-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

Háísh yiską́ągo ’adoogis?

who-Q tomorrow 3-wash.F

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.pl.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

nidiilyeeł

3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.F

Nimá sání bich’į́’ ch’iyáán ła’ dijááh.

2-grandmother 2-to food some start-3-2.take.PlO2.F

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’áájí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

2-auntie 3-house-toward 2-run.F and there-at baby 3-to 2-care.CI FUT

Nizhé’é ha’át’íísh nahideeshnih nízin.

2-father-Q what 3-1-buy.F 3-want.NI

Nídeezidgo ’índa hoł ní’deeswod.

month-GO only.then 4-with 2-drive.back.F

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shiyáázh Damóogo ’índa ’áádę́ę́’ nídeesdzá

1-son Sunday.GO will.be from 2-returning.F
listenloadingplaying

My son will be returning on Sunday.

Shínaaí shíká ’adoolwoł nisin ńt’éé’ ’áłt’ąą t’áadoo níyáa da.

1-older.brother 1-for 3-run.F 1-want.NI but after.all NEG 3-come.sg.P NEG

T’ah kodą́ą́’ kélchí nahideeshnih.

still now-past moccasin 3-1-buy.F

T'áá sáhí ʼííníyą́ą́ʼ. Tʼáá shǫǫ da ʼíyą́ shididííniił.

only.you 2-eat.P T’ÁÁ SHǪǪ DA 2-eat.I 1-2-tell.F

Tó háálínídi ’ahéédidiit’ashałní’ní’ą́ągo.

spring-at refl-1du-meet.F noon-GO
listenloadingplaying

Let’s meet at the spring at noon.

Tł’éé’ hodooleeł t'ahádą́ą́’ chizh ła’ ’ahidíłne’.

night 3-become.F before.thus wood some 3-2-chop.I

Yéego ’ííníłta’, she’awéé’, ’áko nizhónígo ni’dííłtah.

really 2-study.NI 1-baby so well 2-graduate.F

yidoołbish

3DO-3-boil.it.F

Yiską́ągo shicheii nihaa deeshááł ní.

tomorrow 1-grandfather 1pl-to 1-walk.F 3-say.NI

ʼÉí hastiin naanish bichʼįʼ ’ádoolʼaad lá.

that man work 3-to 3-3-give.F DISC