An example search has returned 50 entries

’Asdzą́ą́ ’éí ’ashkii ha’át’íí yeiní’ą́?

woman TOP boy what 3-to-3-3-move.SRO.P
listenloadingplaying

What did the woman give the boy?

’Éí naanishígíí haa nízahdę́ę́’ binanilnishgo hoolzhiizh?

that work-ÍGÍÍ how 3-long.N-past 3-2-work-GO time.move.P

-ísh

listenloadingplaying

enclitic for yes/no questions

-shą’

Chidí daats’í bee hólǫ́ ’éí doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?

car maybe 3-with 4-exist.N TOP or 2-Q car 2-with 4-exist.NI

Chidíísh bee hólǫ́ doodago ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.N or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI
listenloadingplaying

Does s/he have a car or do you have a car?

Da’ ’áájí ’ałdó’ ’áłah ’azlį́į́’?

Q that-side also meeting 1-happen.P

Da’ chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

Q car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Da’ shééhonísin?

Q 1-2-know.NI
listenloadingplaying

Do you know me?

Daniel hahgosh hidilníísh?

Daniel when-Q 3-start.work.I
listenloadingplaying

When does Daniel go to work?

Dibéésh nee hólǫ́?

sheep-Q 2-with 4-exist.NI

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

Díí chąą’ shą’ háádę́ę́’ niníyęęzh?

this manure-Q where-from 3-ooze.P

Díísh haa yit’éego ’atiin?

this-Q how 3-be.NI road
listenloadingplaying

How is this road?

Dííshą’ látsíní háádę́ę́’ naa ninídee’?

this-Q bracelet where-from 2-to 3-arrive.PlO.P

Díkwíí jį́ nanilnish?

how.many-Q day 2-work.I

Díkwíí shą’ ninááhai?

how.many Q 2-winter.NI
listenloadingplaying

How old are you?

Díkwíísh ninááhai?

how.many-Q 2-winter.NI
listenloadingplaying

How old are you?

Ha’át’éegishą’ nich’ah nííní’ą́?

where-at-Q 2-hat 3-2-set.down.SRO.P
listenloadingplaying

Where did you leave your hat? Where did you set your hat down?

Ha’át’éegosh náníldzid?

why-Q 2-fear.I

listenloadingplayingSpeaker: Sharon J. NelsonlistenloadingplayingSpeaker: Lorene B Legah

Why are you afraid?

Ha’át’íísh Mary nayiisnii’?

What-Q Mary 3-to.buy.I
listenloadingplaying

What did Mary buy?

Ha’át’íísh nizhé’é nayiisnii’?

what-Q 2-father 3-3-buy.P
listenloadingplaying

What did your father buy?

haa + Neuter V

listenloadingplaying

how / what V. The ’h’-expressions formed with ’haa’ plus a neuter verb are used to pose questions about “physical characteristics, quantity, and degree”.

haa níldííl

listenloadingplaying

how large is it

haa níłtso

listenloadingplaying

how big is it

Haa’ísh neezgai?

where-Q 3-hurt.N
listenloadingplaying

Where does it hurt?

Haaʼí yeeʼ dibé naakaí?

where-Q show.me sheep 3-walk.around.CI
listenloadingplaying

Where are the sheep walking?

hahgo

listenloadingplaying

when [future]

Hahgo lá tá’dinigizh?

When part 2-shear.F

há’at’é-go

Hádą́ą́’ dii hooghan ’íinilaa?

when-past this hogan 3-2-make.P

Hái da shą’ tsinaa’eeł ’ájiilaa lá?

who DA Q boat 3-4-make.P DISC

listenloadingplayingSpeaker: Tyler TinhornlistenloadingplayingSpeaker: Ron Gene

(I wonder) who made this boat?

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa lá?

who-Q boat 3-3-make.P DISC

Jáan, nanilnishísh?

John 2-work.I-Q
listenloadingplaying

John, are you working?

Jáanísh naalnish?

John-Q 3-work.I

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Mary ha’át’íísh nayiisnii’?

Mary what-Q 3-to.buy.I
listenloadingplaying

What did Mary buy?

Na’nízhoozhígóósh díníyá?

Gallup-to-Q 2-go.SP

Nidlóóhísh ’éí doodago doo daats’í nidlóoh da?

2-cold.X-Q TOP or NEG perhaps 2-cold.X-Q NEG

Nidlóóhísh doodaii’ doo daats’í nidlóoh da?

2-cold.I-Q or neg perhaps 2-cold.I neg

listenloadingplayingSpeaker: Sharon NelsonlistenloadingplayingSpeaker: Lorene B Legah

Are you cold or not?

Ronísh saad neiiłkaah?

Ron-Q word 3-3-investigate.I
listenloadingplaying

Is Ron studying words?

T’ahdiísh nahałtin?

still-Q area-rain.CI
listenloadingplaying

Is it still raining?

ya’

listenloadingplaying

particle for tag questions

Yadiizíníshą’ haa néelt’e’go nínízin?

can-Q how 3.many.N-GO 2-want.NI

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI