An example search has returned 50 entries

ʼÁłah ʼaleehdi ʼamá bééhániih daats’í bá ’ádazhniiyą́ą́’? ʼÁko daatsʼí nímasii łaʼ ʼakǫ́ǫ́ dííkááł.

group gathering-at mother 3-3-remember perhaps 3-for 4-pl-eat.P so perhaps potatoes some there 3-2-take.OC.F

-sh

Ch’ah ’éí doodaii’ nák’ee sinilí łizhinígíí daats’í nee hólǫ́’?

hat or sunglasses perhaps 2-with 4-exist.NI
listenloadingplaying

Do you have a hat or sunglasses? / Maybe you have a hat or sunglasses.

Chidí daats’í bee hólǫ́ ’éí doodaii’ niísh chidí nee hólǫ́?

car maybe 3-with 4-exist.N TOP or 2-Q car 2-with 4-exist.NI

Da’ dichin nínízin?

Q hungry 2-want.NI

Da’ naadą́’ísh nee hólǫ́?

Q corn-Q 2-with 3-exist.NI
listenloadingplaying

Do you have corn?

Da’ Ron saad nináánéíłkaah ya’?

Q Ron word 3-3-investigate.I Q
listenloadingplaying

Ron’s investigating words again?

Da’ shééhonísin?

Q 1-2-know.NI

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

Dichinísh doodaii’ dibáá’ísh dzinízin?

hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NI

Dííshą’ látsíní háádę́ę́’ naa ninídee’?

this-Q bracelet where-from 2-to 3-arrive.PlO.P

Díkwíí lá nibeegashii?

how.many-Q 2-cow
listenloadingplaying

I was wondering how many cows you have.

Ha’a’aahjíísh ’éí doodago ’e’e’aahjíísh nighan?

east-from-Q 2-home TOP or west-from-Q 2-home

Ha’át’éego lá ’íiyisíí ’atiinjį’ ’ańdeeshdááł lá?

how Q main road-up.to 1-back-on-go.F DISC
listenloadingplaying

How can I get back onto the main road?

Ha’át’éegosh náníldzid?

why-Q 2-fear.I
listenloadingplaying

Why are you afraid?

Ha’át’éegoshą’ ’ayóo náníldzid?

why-Q very 2-fear.I
listenloadingplaying

Why are you afraid?

Ha’át’éegoshą’ t’áadoo ’azee’ál’į́į́góó nisíníyáa da?

why-Q NEG hospital-to 2-go.sg.P NEG

ha’át’éejį’

listenloadingplaying

where to a point

ha’át’éégóó

listenloadingplaying

where to

Ha’át’íísh náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3dpl-say.I

Ha’át’íísh nizhé’é nahideeshnih nízin.

what-Q 2-father 3-1-buy.F 3-want.NI

Ha’át’íí́sh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

haa néelt’e’

listenloadingplaying

how much, how many, what quantity. [count]

Haa níníłnééz?

what 2-tall.relatively.NI
listenloadingplaying

How tall are you?

haa yit’é (hait’é), haa yit’éego (hait’éego)

listenloadingplaying

how is it, what is its condition

Haashą’ ʼátʼé, shí bichʼįʼ haʼdiisdzih.

how-Q 3-be.NI 1 3-to 1-speak.F

Haaʼísh dáʼákʼeh?

where-Q cornfield
listenloadingplaying

Where is the cornfield?

Hastiin dóó ’at’ééd ha’át’íí lá ’áyiilaa?

man and girl what Q 3-3-make.P
listenloadingplaying

What did the man and the girl make?

há’at’é-P.ENCLITIC

listenloadingplaying

where. The expressions formed with ’há’at’é-’ either appear with a postpositional enclitic (also with the subordinating complementizer ’-go’, which we listed separately)

Há’át’íísh hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what-Q man and girl 3-3-make.P
listenloadingplaying

What did the man and the girl make?

Háágóóshą díníyá?

where-to.Q 2-go.F

Hádą́ą́’ dii hooghan ’íinilaa?

when-past this hogan 3-2-make.P

Hádą́ą́’ hooghan ’ájíilaa?

When-past this hogan 3-4-make.P

Hádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

when-past-Q Mary school-from 3-return.P

Hái da shą’ tsinaa’eeł ’ájiilaa lá?

who DA Q boat 3-4-make.P DISC
listenloadingplaying

(I wonder) who made this boat?

Háidíígíí lá neidiyoołnih?

which.one-ÍGÍÍ Q 3-3-buy.F
listenloadingplaying

Which one is s/he going to buy?

Háí dahoneesná, Kinłánídę́ę́’ ’Óola yee ’ádadójíhígíí doodago Gah Bikee’ Taah Yí’áhídę́ę́’ Hado yee ’ádadójíhígíí daats’í?

who pl-3-win.P Denver-from nugget 3-with RFLX-pl-4-call.NI-nom or Florida-from heat 3-with RFLX-pl-4-call.NI-nom perhaps

Háí lá ’ałhosh?

who Q 3-sleep.I

Háísh b nanilnish?

who-Q 3-with 2-work.I

Háísh tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

Hoł háádaalch’ąłí biyi’ góne’ésh t’áá hwííní’į́?

4-with elevator areal.inside-Q 3-see.P
listenloadingplaying

Have you ever seen inside of an elevator?

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Kin Łánídiísh ’éí doodago Bee’eldííldahsinildi daats’í naniná?

Flagstaff-at-Q TOP or Albuquerque-at perhaps 2-go.around.CI

Mary ha’át’íísh nayiisnii’?

Mary what-Q 3-to.buy.I
listenloadingplaying

What did Mary buy?

Nichidí háadishą’ nííníłbą́ą́z

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Nidlóóhísh doodaii’ doo daats’í nidlóoh da?

2-cold.I-Q or neg perhaps 2-cold.I neg
listenloadingplaying

Are you cold or not?

Ronshą’ saadísh neiiłkaah?

Ron-Q word-Q 3-3-investigate.I
listenloadingplaying

What about Ron, is he investigating words? / Is Ron studying words (too)?

Yadiizíníshą’ haa néelt’e’go nínízin?

can-Q how 3.many.N-GO 2-want.NI

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI