An example search has returned 50 entries

’Ádą́ą́dą́ą́’ásh nishínílnish?

yesterday-Q 2-work.P

-ísh

listenloadingplaying

enclitic for yes/no questions

-sh

Ch’ah ’éí doodaii’ nák’ee sinilí łizhinígíí daats’í nee hólǫ́’?

hat or sunglasses perhaps 2-with 4-exist.NI
listenloadingplaying

Do you have a hat or sunglasses? / Maybe you have a hat or sunglasses.

Chidí naat’a’íísh hooghankáá’góó ch’ínísaal ’éí doodaii’ dziłghąą’góó daats’í?

airplane house-over-along over-3-fly.P TOP or mountain-attached-along perhaps

Chidíísh bee hólǫ́ doodago ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.N or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

da’

listenloadingplaying

particle for yes/no questions

Da’ chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

Q car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Da’ Ron yiską́ągo saad neidoołkah?

Q Ron tomorrow word 3-3-investigate.F

Dah díníilghaazhísh ’íilnilaa?

fry.bread-Q 3-2-make.P
listenloadingplaying

Did you make fry bread?

Dibé nee hólǫ́, ya’?

sheep 2-with 3-exist.NI Q

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

Dichinísh doodaii’ dibáá’ísh dzinízin?

hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NI

Díí chąą’ shą’ háádę́ę́’ niníyęęzh?

this manure-Q where-from 3-ooze.P

Díí haa yit’éego ’atiin?

this how 3-be.NI road
listenloadingplaying

How is this road?

Díkwíí lá ninááhai?

how.many Q 2-winter

listenloadingplayingSpeaker: Tyler TinhornlistenloadingplayingSpeaker: Ron Gene

How old are you?

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

Ha’a’aahdę́ę́sh naaghan ’éí doodago e’e’aahdę́ę́sh naaghan?

east-from-Q 2-home TOP or west-from-Q 2 home

Ha’at’iish náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3-say.I

Ha’at’íí shą’ baa naniná?

what Q 3-2.do.I

ha’át’éegi

listenloadingplaying

where (at what particular location)

Ha’át’éegishą’ nich’ah nííní’ą́?

where-at-Q 2-hat 3-2-set.down.SRO.P
listenloadingplaying

Where did you leave your hat? Where did you set your hat down?

Ha’át’éego lá ’íiyisíí ’atiinjį’ ’ańdeeshdááł lá?

how Q main road-up.to 1-back-on-go.sg.F DISC
listenloadingplaying

How can I get back onto the main road?

Ha’át’éegoshą’ t’áadoo díníyáa da?

why-Q neg 2-go.sg.P NEG
listenloadingplaying

Why didn’t you go?

Ha’át’íísh náádaadi’ní?

what-Q again-pl-3dpl-say.I

haa + Neuter V

listenloadingplaying

how / what V. The ’h’-expressions formed with ’haa’ plus a neuter verb are used to pose questions about “physical characteristics, quantity, and degree”.

haa nízah

listenloadingplaying

how far is it, how much time

haa nóolin

listenloadingplaying

what does it look like

Haa’í lá neezgai?

where Q 3-hurt.N

Haa’ísh nínígai?

where-Q 2-hurt.I
listenloadingplaying

Where do you hurt?

Hahgo hooghan ’ánílééh?

when hogan 3-2-make.I
listenloadingplaying

When are you building a hogan?

Háadi lá dibé nidahaniih?

where-at Q sheep pl-3-pass-sell.CI

Háadi niyaa hazlį́į́’?

where-at 2-under area-grow.P
listenloadingplaying

Where did you grow up?

Hádą́ą́’ dii hooghan ’íinilaa?

when-past this hogan 3-2-make.P

Háí lá kintahgóó sh adoołbąs?

who-Q town-to 1-me 3-drive.F

Háí lá sis łigai ’iił’įh

who-Q belt silver 3-3-make.U
listenloadingplaying

Who makes silver concho belts?

Háísh b nanilnish?

who-Q 3-with 2-work.I

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P
listenloadingplaying

Who made a boat?

Háidígíísh ʼałkʼésdisí deeshį́į́ł?

which.one-ÍGÍÍ-Q candy 3-1-eat.F
listenloadingplaying

Which candy should I eat?

Jáan naalnishísh?

John 3-work.I-Q

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Kwe’éshą’ haa nízah nináhálzhishgo nináháltį́į́h?

here-Q how 3-long.N-up.to time.move.R-GO rain.R
listenloadingplaying

How often does it rain here?

Mary ha’át’íí lá yinízin?

Mary what Q 3-3-want.NI

Mary ha’át’íí nayiisnii’?

Mary what 3-3-buy.P
listenloadingplaying

What did Mary buy?

Mary hádą́ą́’sh ’ólta’dę́ę́’ nádzá?

Mary when-past-Q school-from 3-return.P

Na’azhǫǫshgi díkwíí shį́į́ shaa woobįįh?

hoop.and.pole.game-at how.much 1-to pass-win.I
listenloadingplaying

How much will I lose at the hoop and pole game?

Nádí daats’í ’éí doodaii’ nideezhí daats’í bááh ’íidoolííł?

older.sister perhaps or younger.sister perhaps bread 3-make.F
listenloadingplaying

Is your older sister or your younger sister going to make bread? / Maybe your older sister or your younger sister is going to make bread.

Nichidí lá háadi nííníłbą́ą́z?

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Yadiizíníshą’ haa néelt’e’go nínízin?

can-Q how 3.many.N-GO 2-want.NI