Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahbínídą́ą́’ ch’ééh niba’ hasht’e’ ’ádííníszin.

morning-Past in.vain 2-wait ready REFL-1-keep.CI

’Éí naanishígíí haa nízahdę́ę́’ binanilnishgo hoolzhiizh?

that work-ÍGÍÍ how 3-long.N-past 3-2-work-GO time.move.P

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

-ą́ą́h

-gha

-káá’

-ní

-ts’ąą

bik’ídazhdeezdiz

pl-3DO-4dpl-wrap.it.around.it.P

Bíla’ashdla’ii nishlį́.

3-hand-five-NOM 1-be.NI

Chidí sits’ą́ą́’ hashtł’ish yiih yilwodgo t’áá ch’į́į́góó ch’ééh ’ííł’įįd.

car 1-away mud 3-into 3-go.P-GO just fail in.vain 3-1-act.P

Da’ ’áájí ’ałdó’ ’áłah ’azlį́į́’?

Q that-side also meeting 1-happen.P

dajíí’aal

pl-3DO-4dpl-chew.it.P

dayiigish

pl-3DO-3dpl-make.one.cut.in.it.I

dazhdiłhį́į́h

pl-3DO-4dpl-melt.it.I

didadoołjéé’

pl-3DO-2dpl-start.fire.P

diilyį́į́h

3DO-1dpl-melt.it.I

Díí tsídii bit’oh yisdádeeshjoł, ’áko shį́į́ kónááhoot’éhé tsídii ła’ náábít’oh dooleeł.

this bird 3-nest 3-1-save.F-NCM then maybe next.year bird some again-3-nest future

Díí tł’éé’ ’índa hazhó’óó ’iideeshwosh.

this night only.then uninterrupted 1-sleep.F

Doo hah shił ’ílwod da léi’ t’áá ’íídą́ą́’ da’oodą́ą́’ lá.

NEG quick me.with 3.drive.P NEG since already 3pl.eat.P discover

doodaii’

or

Dooládó’ shį́į́ ’adą́ą́dą́ą́’ shich’ohoos’ni’ da kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso naadiinígíí ńdiiłtsooz.

wow probably yesterday 1-lucky.P town areal down 1-go.I Past money twenty-NOM 3-sit.FFO.P

Doondó’ ’ółta’ da.

NEG 3-go.school.NI NEG

dołhį́į́h

3DO-2dpl-melt.it.I

dó’

dóó

CONJ

hadasiigeed

pl-3DO-1dpl-dig.it.out.P

hadazhniłchaad

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).I

hadeiilgizh

pl-3DO-1dpl-cut.it.out.P

hajiłgéésh

3DO-4-cut.it.out.I

hazhóó’ógo

Hágoónee’, t’áá ’ákódí shahane’.

well that’s.all 1-story

Háágóósh díníyá?

where-to-Q 2-go.I

Jáan, nanilnishísh?

John 2-work.I-Q

jiyą́

3DO-4-eat.it.I

K’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh ?

arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P

Mary łį́į́’ b yá’át’ééh.

Mary horse 3-with 3-good.NI

Naaki yiską́ągo Na’nízhoozhígóó shił ’adeeswod.

two yesterday Gallup-to 1-with 1-drive.F

Naalyéhé bá hooghandi t’ah doo dá’deelkaałdą́ą́’ nisingo na’ńle’dii tsį́į́ł shiisxį́ (siisxį́).

trading.post-at just NEG 3-PASS-close.I-past 1-think.N-GO dismay speed 1-3-kill.P

ndi --- doo

Ronshą’ saadísh neiiłkaah?

Ron-Q word-Q 3-3-investigate.I

Shá bíighah tsiyaa sédáago, shinááł nida’jiłkǫ́ǫ́’.

sun proportionate tree-under 1-sit.SPN-GO 1-watch.CI pl-4-swim.P

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.N later one again-3-1-buy.F

Shidibé ’ąą’ dinót’į́į́ł laanaa ch’ééh nisin.

1-sheep expanse 3-increase.O wish in.vain 1-want.CI

Shighandóó ndáá’góó ’ada’iisdee’go nihí ’éí t’áá yiike’.

1-home-from war.ceremony-to 3-go.away.P we.du.pl TOP just 1du-remain.behind.P

Shitsili tsin ła’ nieidiitą́ii’ łeechą́ą́’ii’ łéi néídiiłhaal.

1-little.brother stick 3-3-pick.up.P-and dog INDEF 3-3-hit.P

Shiye’ éí naaki béeso yideená chidí yésį́.

1-son TOP two money 3-exchange.for car 3-stand.SPN

Ts’aa’ t’áá nitsaaígíí bídin nishłį́.

basket just 3-large.NI-nom 3-lack 1-be.NI

Yiską́ągo níléí hódahdi ’ółta’di ni’dí’néeshtįįł nissin.

tomorrow that up.at school-at 1-teach.F 1-want.CI

Ńló bik’ee hooghan góne’ yah ’aniidzood.

hail 3-on.account.of house areal-in 3-in 1Pl-flee.P