Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ bá nida’deeshjoł.

from.there 1-return.P-GO horse 3-for pl-1-set.out.NCM.F

’áko ’índa

CONJ

’Áshįįh Bii’ Tóodi níyáago dził bąąh hanáádeesh’nah.

Salt.Lake.City-at 1-go.P-GO mountain 3-on again-1-climb.R

’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ ni’deeshjoł.

from.there 1-return.p-GO horse 3-for pl-1-feed.F

-chą́’

-kéé’

Bee’eldííldahsinil kintahdi sh ’oolwoł ńt’éé’ tsístł’ahazt’i’ léi’ góne’ sh ’o’oolwod.

Albuquerque town-at 1-with 3-run.Prog past deadend a areal-in 1-with 3-drive.P

Béégashii yáázh bichá ninish’aah.

calf 3-bunch 3-1-put.I.SRO

Chidí tááségis yę́ę ninááhodoołtį́į́ł daaní.

car 3-1-wash.P past-Q 3-again.rain.F pl-3-say.NI

deidíníłkaad

pl-3DO-3dpl-start.to.herd.them.(animals).I

deiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.I

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

didazhdidoołjah

pl-3DO-4dpl-start.fire.F

diilbish

3DO-1dpl-boil.it.F

Díí jį́ ’áłchíní nááda’ołta’.

this day children again-pl-3-study.R

Díkwíí lá nibeegashii?

how.many-Q 2-cow

Doo t’áá k’ad bá’ólta’í sélį́į’ da.

NEG just now teacher 1-be.SPN NEG

dołhį́į́h

3DO-2dpl-melt.it.I

Ha’a’aahgo doo jiztįį da, johonaa’ai hwił ołtáh jíní.

sunrise-GO NEG 4-lay.O NEG, sun 4-with count 4-say.I

ha’át’íí biniyé/ biniinaa

hadanoołchaad

pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).P

haoołgizh

3DO-2dpl-cut.it.out.P

Háadi lá ’ádeiit’į́?

where-at Q pl-3-be

Hádą́ą́’ hooghan ’ájíilaa?

When-past this hogan 3-4-make.P

Háísh tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

Jooł ’ahííłhan ’áádóó ’atiin dóó ’anít’i’ báhátis ’eelts’id.

ball 3-1-throw.P and.then road and fence 3-over 3-move.SRO.P

Mósí ch’óółt’e’ lágo.

cat out-3-2-carry.O LÁGO

Mósí dóó łeechą́ą́’ii’ baniłts’ood’ii’, bił hózhǫ́.

cat dog 3-1-feed.P-and 3-with 3-happy.NI

Naakidi tsin sitą́ądi daats’í kinaaldá b ’ahééniijéé’.

two mile 3-run.pl.P-at maybe purberty.ceremony 3-with RECIP-1dpl-run.pl.P

Nihá naazíinii bił neikai.

our leaders 3-with 3pl-1pl-go.P

Nimá yázhí bighangóó díílwoł dóó ’ááaad késhdę́ę́’į́">jí ’awéé’ baa ’áhólyą́dooleeł.

your aunt 3-house-to 2-run-and that-way baby 3-for 2-care.CI FUT

Nizhónígo ha’íí’ą́ yę́ędą́ą́’ sxíiłgo da’ségis.

beautiful sunrise past quickly pl-3-1-wash.P

Nizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.

nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.I

Níyolgo t’áá ’áko niishch’ił.

wind-GO immediately 3-blink.U

Nídíshchííʼ ayóó ádaníłnéez dooleeł.

pinetree very pl-3-dpl-tall.NI 3-become.F

Sam Diné yitah naalnish.

Sam Navajo 3-among 3-work.I

Shich’ah tsékooh góyaa ’adah b ’ííyol.

1-hat gorge areal-down downward 3-with 3-blow.P

Shichá si’ą́ągo ’iiłhaazh.

1-huddle 3-put-SPN-GO 1-sleep.P

Shizhé’éésh łį́į́’ yiyííshǫǫdę́ę ’ayóó ’eelwod?

1-father horse-Q 3-3-tame.P-COMP.past really 3-run.away.P

Tooh ńlínigíí t’óó bááłk’iis yisháałgo shee ’i’íí’ą́.

river merely 3-alongside 1-walk.Prog 1-with evening time

Tó bee naat’ahí yę́ę bitł’áahdi yiichxii’ lá.

water canteen past 3-under-at 3-rust.P DISC

Tsé’áándę́ę́’ dóó tsédáajį’ ninish’na’.

cave-from and cliff-to 1-crawl.P

Tł’éédą́ą́, yá’át’ééhgo iiłhaaz. Night.last good.GO 1-sleep.P

Night.last good.GO 1-sleep.P

yididínóołkał

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).F

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

yiyíí’aal

3DO-3-chew.it.P

yiyííshóó’

3DO-3-brush/comb.it.P

yiłbéézh

3DO-3-boil.it.I