An example search has returned 50 entries

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół. Tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

ʼÁłah ʼaleehdi ʼamá bééhániih daats’í bá ’ádazhniiyą́ą́’? ʼÁko daatsʼí nímasii łaʼ ʼakǫ́ǫ́ dííkááł.

group gathering-at mother 3-3-remember perhaps 3-for 4-pl-eat.P so perhaps potatoes some there 3-2-take.OC.F

Bee nahaldzoohí yah ’adíítį́į́ł. Da’ yah ’ííńtą́?

broom in 3-2-bring.F.SSO Q in 3.2.bring.P.SSO

Bikáá’ dah ’asdáhí bikáa’gi doodaai’ ni’góó daats’í nishdaah?

chair 3-top-at or floor-on perhaps 1-sit.NI

Bá’ólta’íísh níyá?

3-for-3-teach-Q 3-come.P
listenloadingplaying

Has the teacher come yet?

Chidíísh bee hólǫ́ doodago ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.N or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI
listenloadingplaying

Does s/he have a car or do you have a car?

Da’ Cubadę́ę́’ tsinaa’eeł nił ní’éél?

Q Cuba-from boat 2-with 3-float.P

Daniel hahgosh hidilníísh?

Daniel when-Q 3-start.work.I
listenloadingplaying

When does Daniel go to work?

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

Díí yihahígíí biyi’, háísh tówónaanígóó ch’aa deeyá?

this year.IGII within who overseas.GOO travel 3-going.F-Q

Díkwíísh ninááhai?

how.many-Q 2-winter.NI

listenloadingplayingSpeaker: Tyler TinhornlistenloadingplayingSpeaker: Ron Gene

How old are you?

Díí ’áʼkáán háidíígíísh nahiidiilnih?

TOPIC flour which.one-ÍGÍÍ-Q 3-2du-buy.F

Gohwééh t’áá bizhání ’éí doodaii’ ’abe’ bgo daats’í nínízin?

coffee only TOP or milk 3-with-GO perhaps 3-2-want.NI

ha’át’éégóó

listenloadingplaying

where to

Ha’át’íí biniiyé shą́ą́h ńdídááh?

what 3-because 1-passing.by 2-go.I

Ha’át’íísh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

Ha’át’íísh biniinaa naníchxǫ’?

what-Q 3-because 2-pout.CI

haa níłnééz

listenloadingplaying

how long, how tall is it

haa níłtso

listenloadingplaying

how big is it

haa yídéetą́ą́’

listenloadingplaying

how deep is it

Haa’ísh neezgai?

where-Q 3-hurt.N
listenloadingplaying

Where does it hurt?

Haa’ísh nínígai?

where-Q 2-hurt.I
listenloadingplaying

Where do you hurt?

Haaʼísh niʼnishʼaah?

where-Q 3-1-park.SRO.F
listenloadingplaying

Where should I park?

Hahgosh Daniel hidilníísh?

when-GO-Q Daniel 3-start.work
listenloadingplaying

When does Daniel go to work?

há’at’é-go

há’at’é-P.ENCLITIC

listenloadingplaying

where. The expressions formed with ’há’at’é-’ either appear with a postpositional enclitic (also with the subordinating complementizer ’-go’, which we listed separately)

Há’át’íí lá hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what Q man and girl 3-3-make.P
listenloadingplaying

What did the man and the girl make?

Háadi niyaa hazlį́į́’?

where-at 2-under area-grow.P
listenloadingplaying

Where did you grow up?

Háadish nichidí nííníłbą́ą́z?

where-at-Q 2-car 3-2-.park.P

Háágóó lá Bíl doogááł nízin Jáan?

where-toward Q Bill 3-go.sg.F 3-want.CI John

Háágóóshą díníyá?

where-to.Q 2-go.F

Hái da shą’ tsinaa’eeł ’ájiilaa?

who DA Q boat 3-4-make.P
listenloadingplaying

(I wonder) who made this boat?

Háí lá kintahgóó sh ’adoołbąs?

who-Q town-to 1-me 3-drive.F

Háí shą’ ’ałhosh?

who Q 3-sleep.I

Háí shą’ b nanilnish?

who Q 3-with 2-work.I

Háísh tsinaa’eeł ’áyiilaa?

who-Q boat 3-3-make.P

Háísh yiską́ągo ’adoogis?

who-Q tomorrow 3-wash.F

Háíshą’ tsinaa’eeł ’áyiilaa lá?

who-Q boat 3-3-make.P DISC

Háidíígíísh łį́į́ʼ b deeshdlóózh?

which.one-ÍGÍÍ-Q horse 3-with 3-crawl.F

Háish dooda ní?

who-Q NEG 4-said.P
listenloadingplaying

Who said no?

lá

listenloadingplaying

particle for content questions

Nádí daats’í ’éí doodaii’ nideezhí daats’í bááh ’íidoolííł?

older.sister perhaps or younger.sister perhaps bread 3-make.F
listenloadingplaying

Is your older sister or your younger sister going to make bread? / Maybe your older sister or your younger sister is going to make bread.

Nichidí lá háadi nííníłbą́ą́z?

2-car-Q where-at 3-2-park.P

Nizhé’é ha’át’íísh nayiisnii’?

2-father what-Q 3-3-buy.P
listenloadingplaying

What did your father buy?

Ronísh saad neiiłkaah?

Ron-Q word 3-3-investigate.I
listenloadingplaying

Is Ron studying words?

Yadiizíníshą’ haa néelt’e’go nínízin?

can-Q how 3.many.N-GO 2-want.NI

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi háadish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI

Yiską́ągo Na’nízhoozhídi, háádish ’adeeshį́į́ł ninízin?

tomorrow Gallup-at where-Q 2-eat.F 2-want.CI