Your search for the imperative Command, affirmative
has returned 50 entries

Abínídą́ą́’ kintahgóó dah didoohkah.

morning-past town-GÓÓ up start-3pl.go.F

’Aghaa’ daołgááh.

wool pl-3-2dpl-make.white.I

’Ahbínígo gohwééh dííłbish.

morning-GO coffee 3-2-boil.F

’Áłahji’ tó dilchxoshí síníł’ą́.

always water popping-Í 3-2-keep.SPN

’Áłahji’ tó dilchxoshí síníł’ą́ą dooleeł.

always water popping-Í 3-2-keep.SPN will.be.F
listenloadingplaying

Keep a soda at all times.

’Áłchíní hazhóʼí bik’i yíldził.

children careful 3-for 2-support.Prog

’Ólta’góó dayínóhkááh.

school-toward pl-2dpl-go.pl.I

Ch’ééh jidighaahgo, ajółhosh laanaa jinizin łeh.

in.vain 4-walk.I-GO, 4-sleep.O hope 4-want.CI usually

Chaha’oh biyaagi ni’dííłbąs.

shade.house 3-under-at 2-drive.F

Chizh ła’ yah ’aníjááh.

firewood some in 2-bring.I

Dah díníilghaazh ’áshįįh bik’ídíínił.

fry.bread salt 3-on-3-2-sprinkle.PlO.F
listenloadingplaying

You will sprinkle salt on the fry bread. Sprinkle salt on the fry bread.

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed; dádi’nítįįh.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I

Díí dibé yázhí yíłtééł.

TOP sheep little 3-2-carry.AnO.Prog

Gólízhii dégo dasidoo’į́įgo da’oołzhish nỉ.

skunk up-GO pl-3-look.I-GO pl-3-dpl-dance.I
listenloadingplaying

Skunk said, all of you,look up and dance.

Hada’niłhosh le’!

up-pl-3-3-bubble.up.CI LE’
listenloadingplaying

Let water bubble forth!

Hazhóʼí síní. Tʼáadoo naaní’dííldisí.

careful 2-sit.I NEG again-2-wander.Prog-í

Háát’i’ le’!

up-3-extend.P LE’
listenloadingplaying

(Let my ears) stick up.

Háá’íshą’. ’Ákǫ́ǫ́ dílyeed!

what-Q there 2-run.F

Jáan biʼdizhchínéejįʼ ʼanááhoolzhiizh. Tįʼ bá daʼdiidįį́ł.

John 2-birth-up-to again-area-arrive.P let's.go 3-for pl-2-eat.F
listenloadingplaying

It is John’s birthday, let’s have a dinner for him.

K’os hóle’!

cloud 3s-become.O
listenloadingplaying

I wish for clouds

Kwii sínídáa dooleeł.

here 2-sit.SPN will.be.F

Láshdóón chidí bídadiiltłʼółígíí k’ad hashtʼe dadiilnííł.

ribbon car 3-dist.pl-3-tie.F-ÍGÍÍ now prepare 3-1pl-make.F
listenloadingplaying

Letʼs get the ribbons ready to tie onto the vehicle now.

Naʼahóóhai baa nídiikai ʼakó ʼakʼidahiʼniłí bee shí ʼadíílwoł.

rodeo 3-about 1pl-do.pl.F so saddle.blanket 3-with 1-after 2-help.F

Naʼahóóhai nitsaaígóó dóola dííyééł.

rodeo 3-big-to bull 2-haul.F

Neel’ą́ą le’.

term-3-reach.up.to.NI LE’

listenloadingplayingSpeaker: Irene SilentmanlistenloadingplayingSpeaker: Conan Gene

I wish water to reach (my stomach).

Ni’dózhoł.

term-3-sprinkle.O
listenloadingplaying

I wish for it to sprinkle.

Ni’éé’ náníłkad.

2-clothes 3-2-sew.I

Nimá sání bich’į́’ ch’iyáán ła’ dijááh.

2-grandmother 2-to food some start-3-2.take.PlO2.F

Nizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.

nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.I

Nizhéʼé nilą́ąjįʼ yigáałgo bikééʼ yilwoł.

2-father 2-in.front-to 3-walk.Prog-GO 3-behind 2-run.Prog

Níwo’jį’ nídiidááh.

move-to 2-get.up.I

Náhíínááłgo yadiizíní niłjizh.

around-2-go.I-GO can 3-2-crush.Prog

Shíká ’anilyeed.

1-for 2-run.I
listenloadingplaying

Help me. / You’re helping me. (lit. You’re running for me.)

Tį’ ninádeiilnish.

let’s.go again-pl-1dpl-work.R

Tó tsíídkáá’ dididííkááł.

water charcoal-on start-3-2-put.OC.F

Tsxį́įłgo ni’éé’ biih ni’nééh.

hurry 2-clothes 3-into 2-crawl.I

Tł’óodi didíłjeeh.

outside 3-2-start.fire.I

Yishdlosh le’.

peg-1-trot.Prog LE’

listenloadingplayingSpeaker: Irene SilentmanlistenloadingplayingSpeaker: Conan Gene

I wish to trot (in water).

Yiską́ągo díí doo ’íídííłtah da. (K’ad tsxíiłgo ’ííníłta’.)

tomorrow this NEG 3-2-read.F NEG (now quickly 3-2-read.I)

ʼAwéé chʼídeeldloʼ; chʼiyáán bá ʼádaʼdoołííł dóó bá niʼdaʼdoonih.

baby 3-laugh.P food 3-for pl-3-2dpl-prepare.F and 3-for pl-3-2dpl-distribute.F

“Chizh ła’ nahílááh”, hałní jíní.

firewood some 2-gather.I 4-say.P 4-say.P
listenloadingplaying

“Gather some firewood”, one said, it was said.

“Níléí dził binaagóó ’ahééh hi’díníilchééł”, ní jiní ma’ii.

yonder.there mountain 3-around-GÓÓ around 2-du-run.F 3-say.P 4-say.P coyote

“Sh naa’aash ’ałgháádidiit’ash”, ní ma’ii jiní.

1-with cousin 1du-race.F 3-say.P coyote 4-say.P
listenloadingplaying

“My cousin, letʼs have a race”, Coyote said to the skunk, they said.