Your search for the hoolzhishgi Imperfective (I) (∅, ni, si, yi-∅)
biihidzóhí 50 entries
’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.
lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.
2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł.
2-3-photograph.I neg 2-blink.O’Atsiniltł’ish dóó tó dayókeedígíí baa ’áłah ’aleeh lá.
electricity and water pl-3-request.I-NOM 3-for meeting DISC’Ałk’idą́ą́’ shimá bił na’nishkaadgo ’aghaa’ yisdizígíí dibé yázhí yichíihgo yizénéíłt’ih.
long ago 1-mother 3-with SUP-1-herd.I-GO wool 3-spin.P-ígíí lamb 3-birth.P-GO 3-neck-around-3-tie.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- ’ałk’idą́ą́’ long ago, formerlysaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -dą́ą́’ past time
- -ił with
- T’ahdii ’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- na’nishkaad herd, go out herding’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- -go verb and subordinating encliticsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -go verb and subordinating encliticsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
’Éí lą́ą baa nitséskees nít’ę́ę́’.
that EMP 3-about 1-think.I pastAsdzání ní’jookąąhgo kintahdi nijighá.
woman-NOM Rep-3a-beg.I-GO town-at about-3a-walk.Ibik’ídadohdis
pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.IChidí nidabinołtłáád.
car pl-3-2dpl-stop.IDa’ k’ad daats’í ch’iyáán ’áníléehgo ná ’adazh’niiyą́ą́’?
Q now perhaps food 2-make.I-GO 2-for feast.happendadíníilkaad
pl-3DO-1dpl-start.to.herd.them.(animals).Idajiigish
pl-3DO-4dpl-make.one.cut.in.it.Ideiilyį́į́h
pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).Ideiitł’ó
pl-3DO-1dpl-weave.it.Ideitł’ó
pl-3DO-3dpl-weave.it.Ididadiiljeeh
pl-3DO-1dpl-start.fire.Idideidiłjeeh
pl-3DO-3dpl-start.fire.Ididíłjeeh
3DO-2-start.fire.Idizhdiłjeeh
3DO-4-start.fire.IDoo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.
NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Indirect command with negationfind in Navajo Imperatives
- 4th person admonition, negative, Imperfectivefind in Navajo Imperatives
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasessaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -ąąh on, beside
- location
- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a date
- T’ahdii ’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
Doo nídahiyoołnaah da.
neg pl-3-2dpl-resuscitate.I negDziłgóó ’o’ooldee’ yę́ę ná’ooldah.
mountain-to 3-go.pl.P past 3-return.pl.IHaashíyee' díí naak'ee sinilí biniitááh t'áá daats'í bee hoot'į́.
try.and.find.out this eyeglasses 3-2-try.IP just maybe 3-with area-pas-see.Prog.Nhadanołchaad
pl-3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).IHaidą́ą́’ ’a’áán góne’ naashnish ńt’éé’ --- doo shił yá’áhoot’éeh da.
winter-past mine.shaft 1-work.I past neg 1-with area-good.N neghaniilchaad
3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).IHáadi lá łį́į́’ naakai?
where-at Q horse 3dpl-walk.IJáanísh naalnish?
John-Q 3-work.Ijishóóh
3DO-4-brush/comb.it.IMexicogóó daashin déyáa ni’.
Mexico-to was.it 2-go.I NI’Na’nízhoozhídę́ę́’ shíká bił ’oolwoł.
Gallup-from 1-for 3-with 3-drive.INa’nízhoozhígóó nihił ’adeeswod ’áko shį́į́ ’adiidį́į́ł chidí nihá ’ánálnéehgo.
Gallup-to 1-with INDEF-drive.P then maybe 1-dual-eat.F car 1-for 3-fix.I-GOneiilyé
3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.INídiiłne’.
3-2-hit.IŃléí dziłtsį́į́góó diit’ash.
there mountain-base-toward start-1du-go.du.ISha’ałchíní ayóó niłch’í naalkídi deineł’į́ ’áko ndi shí éí shináá bąą adin.
1-children very air 3-move.I 3-3.look.I however I 1-eyes 3-on doesn’t exist.Shá bíighah yáshti’ lá.
sun proportionate 1-talk.I DISCSitsóí yik’i sidáhí béé’éshdlééh.
1-grandchild 3-on 3-sit.SPN-nom 3-1-copy.IT’ah doo kintahgóó diit’aash da.
not.yet store-to 1du-go.I NEGT’ah nagháíí yę́ędą́ą́’ ’áłchíní nízaadi da’ółta’ nít’ę́ę́’.
still there past children far-at pl-3-read.I pastTó lą’ígo nidlą́ ’áko bee nitah yá’áhoot’ééh dooleeł.
water many 3-2-drink.DI so 3-with 2-among pl-3-good.NI future
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- T’ahdii ’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- ’áko so, so that, so thenfind in Navajo Conjunction Lexicon
- -ee by means of
- -tah, -taa-, -ta- among, mixing
- Neuter Imperfective (NI)’áhát’íní hoolzhishgi bik’ídáahgi
- dooleeł futuresaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- dooleeł futuresaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi