Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ak’ah ła’ dishhį́įhgo baa naashá.

lard some 3-1-melt.I 3-to 1-go.CI

ʼÁłah ʼaleehdi ʼamá bééhániih daats'í bá ’ádazhniiyą́ą́’? ʼÁko daatsʼí nímasii łaʼ ʼakǫ́ǫ́ dííkááł.

group gathering-at mother 3-3-remember perhaps 3-for 4-pl-eat.P so perhaps potatoes some there 3-2-take.OC.F

’Ak’éégo ’éí chizh niléí keehaidi ninahdahiigééh nt’éé’.

autumn-GO that wood over.there winter.camp-at pl-3-1-unload.P past

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO

’Ashkii bi’éé’ hazhó’ó ’ayíyiishchid dóó ’ólta’ góne’ yah ’ííyá.

boy 3-shirt nicely 3-3-tuck.in.P and school into into 3-go.P

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

Ashkii tł'óodi naashné ni. Nit'éé' bimá aní k'adee' 'aadéé' chiíłtsxóoí yilwoł.

boy outside-at 1-play.IP 3-say. past 3-mother 3-say.IP now there-from vehicle-yellow-NMZ 3-moving.fast.F

Béésh bee hane’é b nááshbał.

phone 3-with 1-whirl.Prog

Bíni’dii ’awáalyaa sitį́.

3-let-stay jail 3-lay.SPN

Bįįh b da’doołdǫǫh.

deer 3-with pl-2dpl-shoot.I

Daané’é baa na’aldeehdi ’at’ééd jooł yídzoołtał.

game 3-to 3-happen.CI-at girl ball 3-3-kick.Prog

daohtł’ó

pl-3DO-2dpl-weave.it.I

deiilbéézh

pl-3DO-1dpl-boil.it.I

Dibé yázhi bimá doo boosáni da, biʼnootsaał.

sheep little 3-mother NEG 3-love.I NEG 3-starve.O

didadołjeeh

pl-3DO-2dpl-start.fire.I

didínéeshkał

3DO-1-start.to.herd.them.(animals).F

didííłhįh

3DO-2-melt.it.F

Díí ’abíní dibé tóógóó neeshkał.

this morning sheep water-to 3-1-herd.Prog

Díí hooghan ’álnéehgi bee ła’ niidlį́į’go baa tįįh diikah.

this hogan 3-pass-make.I 3-with one 1dpl-be.NI-GO 3-about achieve 1du-take.on.pl.F
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Díkwíí jį́ shą’ nanilnish?

how.many Q days 2-work.I

Doo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.

NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

Dooládó’ shį́į́ ’adą́ą́dą́ą́’ shich’ohoos’ni’ da kintah góyaa yishááł ńt’éé’ béeso naadiinígíí ńdiiłtsooz.

wow probably yesterday 1-lucky.P town areal down 1-go.I Past money twenty-NOM 3-sit.FFO.P

Gohwééh ’áłdó’ nahideeshnih nisinée beesénah lá.

coffee also 3-1-buy.F 1-want.NI-past 3-1-forget.P DISC

hajíígeed

3DO-4-dig.it.out.P

hanoołchaad

3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).P

haoogeed

3DO-2dpl-dig.it.out.P

Háí shą’ ’ałhosh?

who Q 3-sleep.I

Joe dóó Louise dóó Kii dahataał.

Joe and Louise and Kii pl-3-sing.CI

Kwii sínídáa dooleeł.

here 2-sit.SPN will.be.F

Mexicogóó daashinyáa ni’.

Mexico-to was.it 2-go.I NI’

Náá’íídéeshtah nisin doodago t’óó siláogóó deeshááł.

again-1-go.school.F 1-want or merely military-to 1-go.F

nidajilé

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nighéí na’ashch’ąą’ígíí níil’į́.

over.there painting-ÍGÍÍ 3-2-du.look.I

niséłkáá’

3DO-1-investigate.it.P

nisínílá

3DO-2-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nídiiłne’.

3-2-hit.I

Níká ’adeeshwoł biniiyé níyá.

2-for 1-run.F 3-purpose.of 1-came.P

Shichidí t’ahdii yá’át’ééh, ’át’ah ’índa ła’ ninááhideeshnih.

1-car still 3-good.NI later one again-3-1-buy.F

Shimásaní hooghan namzí góne' ch'iyaan íílééh.

1-grandmother hogan round inside food 3-3-make.IP

Shiyáázh nízaadi naalnishgo bídin sélį́į́’.

1-son far-at 3-work-GO 3-lack 1-be.SPN

Shiyáázh niʼíłtááh. Bá daʼdiidííł; ʼákohgo chʼiyáán ʼálʼį́įgi shiká ʼadoojah.

1-son 3-graduate.I 3-for 1pl-eat.F so-then food indef-make-at 1-after 3pl-help.F

Sohodizingo t’áá ká nídoó’nééh.

prayer-GO neg 2-get.up.O

T’ah nagháíí yę́ędą́ą́’ ’áłchíní nízaadi da’ółta’ nít’ę́ę́’.

still there past children far-at pl-3-read.I past

T’áadoo naaltsoos dayínółta’í.

neg book pl-3-2dpl-read.I-Í

Tsé’áándę́ę́’ dóó tsédáajį’ ninish’na’.

cave-from and cliff-to 1-crawl.P

wooshóó’

3DO-2dpl-brush/comb.it.P

yididínóołkał

3DO-3-start.to.herd.them.(animals).F

yidííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.P

yishbéézh

3DO-3-boil.it.P

yíyą́ą́’

3DO-1-eat.it.P