Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.

boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F

Abínídą́ą́’ kintahgóó dah didoohkah.

morning-past town-GÓÓ up start-3pl.go.F

’Ahbínídą́ą́’ t’áadoo ’ííyą́ą́’góó biniinaa wónáásdóó sitsiits’iin diniih.

morning-past neg 1-eat.P-GO.NEG because soon 1-head 3-ache.CI

’Ahwééh ła’ wóshdlą́ą́’.

coffee some 3-1-drink.O

’Ákǫ́ǫ́ shił díí’ash.

there 1-with 2sg-go.du.F

’Éí lą́ą baa nitséskees nít’ę́ę́’.

that EMP 3-about 1-think.I past

Asdzą́ą́ yázhí bichidí doondó’ naalnish da.

woman little 3-car not.even but 3-work.P NEG

Ch’ééh déyáago hooghangóó nááshdááł.

in.vain 1-go.sg.P-GO home-to 1-return.Prog

Ch’ééh jiyáán hastiin baa nahashniihgo ch’ééh ’ííł’įįd ’ahbínídą́ą́’.

watermelon man 3-from 3-1-buy.CI-GO tried in.vain 1-act.P morning-past

Ch’iyáán ’íishłaa ’áádóó da’iidą́ą́’.

food 3-1-make.P CONJ 1Pl-eat.P

Ch’iyáán bá hooghandi béeso bideená naashnish.

food.store-at money 3-in-exchange.for 1-work.CI

Chidí nidabinołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Da’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?

Q noon-until outside-at 2-work.P

Da’ shééhonísin?

Q 1-2-know.NI

dadizhdínóołkał

pl-3DO-4dpl-start.to.herd.them.(animals).F

daołbéézh

pl-3DO-2dpl-boil.it.I

deiilyį́į́’

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).P

deiilyį́į́h

pl-3DO-1dpl-melt.it.(snow).I

Dibé tóógóó dínóshkaad.

sheep water-toward 3-1-start.herd.O

dididiiljah

3DO-1dpl-start.fire.F

diidį́į́ł

3DO-1dpl-eat.it.F

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed.

this night NEG bull into.field-3-run.O

Doo b bééhózin da ya’?

neg 3-with 3-know.CI neg Q

Doo t'áá k'ad níká 'eeshwod da.

do.not.want.to for.you.pos 2-1-help.P NEG

dínółkaad

3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).I

dííłbish

3DO-2-boil.it.F

Gohwééh nayiisnii’diísh b bééhózin?

coffee 3-3-buy.P-at-Q 3-with 3-know.NI

Ha’át’íísh neidiyoołnih nínízin?

who-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

hadajizgeed

pl-3DO-4dpl-dig.it.out.P

hadazhdééłbįįd

pl-3DO-4dpl-fill.something.up.with.it.P

hadeidoołtééł

pl-3DO-3dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

haniłgéésh

3DO-2-cut.it.out.I

hanoołchaad

3DO-2dpl-card.it.(as.in.wool).P

hazhdoołtééł

3DO-4-carry.him/her.up.out.of.something.F

jííłhį́į́’

3DO-4-melt.it.(snow).P

K’os hóle’!

cloud 3s-become.O
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

nidajilé

pl-3DO-4dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nighéí na’ashch’ąą’ígíí níil’į́.

over.there painting-ÍGÍÍ 3-2-du.look.I

Nizhónígo saad ha’oodzíí’ ’áníléehgo bik’e’íłchí.

nicely word HO-speak.P 3-2-make.I-GO 3-2-write.I

Shi’éé’ kin bikáá’dóó hadah (or bidah, ’adah) ’ahé’ah.

1-clothes house 3-on-from areal-downward 3-1-toss.FFO.P

Shilééchąą’í sitsijį’ yilwoł.

1-dog 1-ahead-to 3-run.I

Shilį́į́’ tł’aaká’ii dóó shilį́į́’ biyéél bił tsodizin ’íishłaa.

1-appaloosa and 1-horse 3-saddle 3-with prayer 3-1-make.P

Siláo yik’ee noochééł.

police account 3-flee.Prog

T’ahádą́ą́’ dah ’ayítł’óh.

before.thus up 3-2-loom.set.I

T’áadoo hosh biih dadoołtaałí.

neg cactus 3-in pl-2dpl-step.O-Í

T’áadoo hosh niyą́ní.

T’ÁADOO cactus 3-2-eat.I-Í
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Tó dasiyę́ę ’ałtso naaltséi .

water pl-3-sit.LPB.SPN-deceased completely 3-dried.up.P DISC

yiłhį́į́h

3DO-3-melt.it.(snow).I

Łáháda ’ach’íí’ náshdį́į́h.

now.and.then rolled.intestine 1-eat.R

“Níléí dził binaagóó ’ahééh hi’díníilchééł”, ní jiní ma’ii.

yonder.there mountain 3-around-GÓÓ around 2-du-run.F 3-say.P 4-say.P coyote