Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO

’Ashkii bi’éé’ hazhó’ó ’ayíyiishchid dóó ’ólta’ góne’ yah ’ííyá.

boy 3-shirt nicely 3-3-tuck.in.P and school into into 3-go.P

’Ayóo łį́į́’ shił naalgeed diní, ’ííshją́ą́shį́į́ díí łį́į́’ bik’i dah ńdaah!

very horse 1-with 3-buck.CI 3-2-say.NI lets.see this horse 3-on up 2-sit.I

’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.

1-eat.O wish hunger 1-3-kill.I

Ashkii tł'óodi naashné ni. Nit'éé' bimá aní k'adee' 'aadéé' chiíłtsxóoí yilwoł.

boy outside-at 1-play.IP 3-say. past 3-mother 3-say.IP now there-from vehicle-yellow-NMZ 3-moving.fast.F

Béésh hataałí t’áádoo de nídíłki’í.

radio NEG up 2-volume.turn.I-Í

Ch’íníyáá nít’ę́ę́’ t’áá hooshch’į’ łééchąą’í shich’į’ ch’élwod.

out-1-go.P past suddenly 1-to dog out-3-come.P

Da’ dichinísh nínízin?

Q hunger-Q 2-feel.NI

Dah díníilghaazh ’áshįįh bik’ídíínił.

fry.bread salt 3-on-3-2-sprinkle.PlO.F

Dah níljííd!

up 2-jump.I

dajoodlą́ą́’

pl-3DO-4dpl-drink.it.P

dajíí’aal

pl-3DO-4dpl-chew.it.P

daohshóóh

pl-3DO-2dpl-brush/comb.it.I

daoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.(snow).P

dayiigish

pl-3DO-3dpl-make.one.cut.in.it.I

dayoodlą́ą́’

pl-3DO-3dpl-drink.it.P

deiidą́

pl-3DO-1dpl-eat.it.I

Dichin nínízin ya’?

hungry 2-want.NI Q

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed; dádi’nítįįh.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I

Díí yiską́ągo ’íídííłtah.

this tomorrow 3-2-read.F

Doondó’ ’awéé’ yicha da.

not.even baby 3-cry.I NEG

Gohwééh ’áłdó’ nahideeshnih nisinée beesénah lá.

coffee also 3-1-buy.F 1-want.NI-past 3-1-forget.P DISC

Ha’a’aahgo doo jiztįį da, johonaa’ai hwił ołtáh jíní.

sunrise-GO NEG 4-lay.O NEG, sun 4-with count 4-say.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

hadadíníilchał

pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).F

hadazhdoołtééł

pl-3DO-4dpl-carry.him/her.up.out.of.something.F

hadazhdínóołchał

pl-3DO-4dpl-card.it.(as.in.wool).F

hainiłchaad

3DO-3-card.it.(as.in.wool).I

jidííłhį́į́’

3DO-4-melt.it.P

K’ad Na’nízhoozhídi naasháa le’.

now Gallup-at around-1-walk.I hope

Na’nízhoozhígóó chídí doo n dah didoolwoł da.

Gallup-to car NEG 2-with up start-3.drive.F NEG

naashłé

3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.I

Nichxǫ' doo ájíléeh da.

stop NEG 3-4-make.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Nichxǫ' doo ájíléeh da.

stop NEG 3-4-make.I NEG
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Nida’iilyéego ’áłt’ąą yiską́ągo ’índanááł doo.

pass.pay.I-go after.all tomorrow only.then 2-come.Prog future

nijilé

3DO-4-carry.a.ropelike.thing.around.I

niséłkáá’

3DO-1-investigate.it.P

Shá bíighah yáshti’ lá.

sun proportionate 1-talk.I DISC

Shibéézh bik’í’óshch’iid le’ ’éé’ bitahgi yóó’ ’eelts’id.

1-knife 1-find.it.O clothes 3-among 3-move.P

Shimá bighangóó náshdáahgo łééchąą’í baná’ástso’.

1-mother 3-house-toward again-1-go-GO dog 3-again-1-feed.R

Shimásaní hooghan namzí góne' ch'iyaan íílééh.

1-grandmother hogan round inside food 3-3-make.IP

Shiyáázh bighandi níyáá nít’ę́ę́’ t’áá ’íídą́ą́’ ’eelnish lá.

1-poss-little 3-home-at 1-go.P past just then 3-off.to.work.P DISC

T’áá ’ahánigóó yiizįįh

just near 2-stand.I

Tsxį́įłgo łees’áán ’ádíílííł nimásání nihaa yighááh!

quickly tortilla 3-2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

wooyą́ą́’

3DO-2dpl-eat.it.P

woshóóh

3DO-2dpl-brush/comb.it.I

yik’íideezdiz

3DO-3-wrap.it.around.it.P

Yiską́ągo shicheii nihaa deeshááł ní.

tomorrow 1-grandfather 1pl-to 1-walk.F 3-say.NI

yiyííyą́ą́’

3DO-3-eat.it.P

yíłhį́į́’

3DO-1-melt.it.(snow).P

Ła’ nídeezid yę́ędą́ą́’ ’áajigo niséyá.

one month past that-way-GO 1.go.P