Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries

’Ahbínídą́ą́’ ch’ééh niba’ hasht’e’ ’ádííníszin.

morning-Past in.vain 2-wait ready REFL-1-keep.CI

’Anishkeed, t’áá ká nóólk’oł lágo.

2-3-photograph.I neg 2-blink.O LÁGO

’Aoo’, shí dó’ t’áá ’ákwíinissin.

yes1 also just 1-think.so.NI

’ayóo

’Ałk’idą́ą́’ tóniteel bąąhgóó tádííyáhę́ę bénááshnii’.

long.ago ocean 3-beside-along around-1-past 3-1-remember.P

’Ałk’idídą́ą́’ kin ’áshłaa ńt’éé’ ’éí t’ahdii bii’ shighan.

quite.long.ago house 3-1-make.P past it still 3-in 1-home

’Ałní’ní’ą́ągo tó háálínídi ’ahéédidiit’ash.

noon-GO spring-at refl-1du-meet.F

’Ádihodideesht’ih sha’shin nisingo t’áadoo ’atah haasdzíi’ da.

RFLX-1-get.into.trouble.F perhaps 1-think.CI-GO NEG among 1-say.P NEG

'Áłahji’ tó dilchxoshí síníł’ą́.

always water popping-Í 3-2-keep.SPN

aad ’át’éii">Ch’į́į́góó baa ntséskees.

fail 3-about 1-think.I

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Bilagáanaa Bizaad doo diists’a’ da. K’ad ’éí t’áá shxǫǫ t’áá bee yáshti’.

formerly English neg 1-understand.I neg. Now TOP good.thing barely 3.with 1.speak-I

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Bilagáanaa Bizaad doo diists’a’ da. K’ad éí t’ááshxǫǫd t’áá bee yáshti’.

formerly English NEG 1-understand.I NEG | now TOP at.least just 3-with 1-speak.I

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Diné Bizaad naalkaah doo sh bééhózin da. K’ad éí t’áá shxǫǫd sh báá hózin.

formerly Navajo language research NEG 1-with 3-of ho-know.CI NEG | now TOP luckily 1-with 3-about-ho-know.CI

Ch’óóshdą́ą́dą́ą́’ Na’nízhoozhídi kééhasht’į́ ńt’éé’.

formerly Gallup-at 1-live.I past

Ch’ééh jiyáán hooghangóó dah dii’ągo shee nikihoníłt.

watermelon home-toward up 3-1-move.SRO.P 1-with area-start-rain.P

Chidí kǫ́ǫ́ ndaajeehígíí t’áá ’ániidígo dahodeezlįįd.

car here 3-run.pl.I-COMP just recently pl-3-become.P

Chidí sits’ą́ą́’ hashtł’ish yiih yilwodgo t’áá ch’į́į́góó ch’ééh ’ííł’įįd.

car 1-from mud 3-into 3-go.P-GO failure in.vain 1-act.P

daats’í

de, deg

dego

Dibé bighan báátis dah yiishte’.

Sheep corral 3-over up 1-climb.P

Dibé bits’į́’ daodą́ą́’ lágo.

sheep 3-meat pl-3-1dpl-eat.O LÁGO

Dibé yázhi bimá doo boosáni da, biʼnootsaał.

sheep little 3-mother NEG 3-love.I NEG 3-starve.O

Diné bikéyah bikáa’gi łáhágóó ninádahałtį́įh łeh.

Navajo 3-land 3-on-at a.few.places areal-rain.I usually

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed lágo.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not LÁGO

Díí tł’éé’ t’áá ká dóola dá’ák’eólyeed; dádi’nítįįh.

this night NEG bull into.field-3-run.O hope.not 3-2-close.gate.I

Doo ’atiin bąąhgóó ch’il ’ahwééh ’áłah ’ájíléeh da.

NEG road 3-beside-along plant coffee together 3-4-gather.SFO.I NEG

Doo t’áá k’ad chidí na’ní’ą́ą da.

NEG just now vehicle 2-3-1-lend.P NEG

Doo yéé chizh yah ’ííjaa’í hooghan shį́į́ ’adííłk’ą́ą́’ nít’éé’.

DOO YÉÉ firewood into 3-1-carry.pl.P-Í hogan probably 3-1-burn.P past

doochǫǫł --- dooleeł

doozhǫǫgo

hah

Hágoónee’, t’áá ’ákódí shahane’.

well that’s.all 1-story

Hodíína’go deesháál.

in.a.while-GO go.sg.F

Hoozdohgóó daats’í deeshááł ’éí doodaii’ Be’eldííldahsínilgóó deeshááł.

Phoenix-toward maybe 1-walk.F or Albuquerque-toward 1-walk.F

K’ad cháshk’eh gódę́ę́’į́">yaa tó de ’anool’ąął.

now wash down water up 3-rise.Prog

KinŁánídi ’ííníshta’ ńt’éé’ ’áádóó t’áá ’ániidígo ’áadi náánísdzáá ńtéé’ ’ééhosisya’ lá.

Flagstaff-in 1-study.P past and.then just recently there-at 1-return.P past 1-get.hazy.P disc

KinŁánídi ’ííníshta’ ńt’éé’ ’áádóó t’áá ’ániidígo ’áadi náánísdzáá ńtéé’ ’ééhosisya’ lá.

Flagstaff-in 1-study.P past and.then just recently there-at 1-return.P past 1-get.hazy.P disc

Kóhoot’éédą́ą́’ dibé yázhí t’óó ’ahayóí hazlį́į́’. K’ad ’éí doo t'óó ’ahayói da.

last.year sheep baby a.lot 3-Pas-it.occured.P now this NEG a.lot NEG

Nibéézh bee hane’ doo ndi naalnish da.

2-cellphone NEG but 3-work.P NEG

Shá bíighah tsiyaa sédáago, shinááł nida’jiłkǫ́ǫ́’.

sun proportionate tree-under 1-sit.SPN-GO 1-watch.CI pl-4-swim.P

Shizhé’é ’azee’ál’į́į́ góne’ b yah ’i’ííbą́ą́z.

1-father hospital into 3-with in 3-push.wheel.P

Shí ’éí doo shił bééhozin da nít’éé’.

1-possessive TOP NEG 3-3-knowledge.CI NEG past

Shínaaí łahda b náhoniidoh.

1-older.brother sometime 3-with 3-become.warm.R

T’áadoo naaltsoos dayínółta’í.

neg book pl-3-2dpl-read.I-Í

T’áá ch’ééh ’ásht’į́įgo bįįh biyaaghah ’eelwod.

just in.vain 1-act.NI-GO deer 3-around.corner 3- run.away.P

T’áá ká ’adinoólgháásh lágo.

neg 2-oversleep.O LÁGO

T’áá shǫǫ t’áadoo chidí bitoo’ nihits’ą́ą́’ ’asdįįd da.

just good NEG car 3.poss-gas 1pl-away 3-dwindle.P NEG

Táá’ daats’í shinááhaigo Hwéeldi hoolyéégóó sh dah ’adiiná níigo halne’ łeh shicheii.

three maybe 1-year.P-GO Fort.Sumner areal-be.called-toward 1-with start.off 3-migrate.P 3-say.NI-GO

Tsxį́įłgo yoołkááł.

in.a hurry-GO night.is.passing.Prog
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying