Your search for * has returned 50 entries

’At’ééd ’éí ch’iyáán ’ál’į́įgi łá’í nidi doo bił bééhózin da.

girl TOP food 3-make.NI-at one but 3-with 3-know.CI NEG

Shichʼéʼé kinaasdaʼgo bitsiiʼ shá beʼdíítłʼóół. Tʼáásh ʼáko?

1-daughter 3-reach.puberty.P-GO 3-hair 1-for 3-2-tie.F just-Q okay

’Ahwééh náánááshdlą́ą́’.

coffee again-1-drink.R

’Asdzą́ą́ t’ah doo naalyéhé bá hooghangóó dighááh da.

woman still NEG trading.post-to 3-walk.I NEG

’Ashkii t’áá shǫǫ ółta’ lá.

boy good.thing 3-learn.I DISC
listenloadingplaying

It is a good thing the boy is atttending school.

’Ałk’idą́ą́’ shimá b na’nishkaadgo ’aghaa’ yisdizígíí dibé yázhí yichíihgo yizénéíłt’ih.

long ago 1-mother 3-with SUP-1-herd.I-GO wool 3-spin.P-ígíí lamb 3-birth.P-GO 3-neck-around-3-tie.P

’Áádóó hainidzaa?

and.then what-3-2-do.P

-jí + -k’ehgo

-k’eh + -jí

in a language e.g. diné k’ehjí ’in Navajo’

-k’eh+-jí

in a language e.g. diné k’ehjí ’in Navajo’

Amá k’adee’ neeshch’íí nidahidíídla ní jiní.

pas-mother now piñon 3-1dpl-pick.F 3-say 3-it.is.said

Bááh łikanígíí ła’ nisin háálá ayóo łikan.

bread 3-be.sweet.NI.NOM some 3-1-want.NI because very 3-be.sweet.NI

Casinogóó déyá haashą’ ’át’é.

casino-to 1-go.F of course
listenloadingplaying

I’m going to the casino, of course. (YM 1987:333)

Ch’ah ’éí doodaii’ nák’ee sinilí łizhinígíí daats’í nee hólǫ́’?

hat or sunglasses perhaps 2-with 4-exist.NI
listenloadingplaying

Do you have a hat or sunglasses? / Maybe you have a hat or sunglasses.

Ch’ééh jiyáán náshdį́į́h ’áádóó tó náshdlį́į́h.

watermelon again-1-eat.R then water again-1-drink.R

Chidí nidabinołtłáád.

car pl-3-2dpl-stop.I
listenloadingplaying

You all stop the car!

Dibé tó y yáánii’á.

sheep water 3-with 3-crowd.P
listenloadingplaying

The sheep crowded at the water.

Diné léi’ shichidí bikee’ doo baa diilts’ííd le’ ’át’éégóó yąąh niini’ą́.

man some 1-poss-car 3-tire NEG 3-about 3-start.fall.I allow unbelievably-to-NEG 3-on 3-3-put.SRO.P
listenloadingplaying

A man put a tire on my car as if it would never come off (YM 1987:319)

Díigi ’át’éegoósh ’ájiił’įįh?

this-at 3-be-GO-Q SUP-4-do.P

Gowééh ła’ ’ádá dooshkááł laanaa.

coffee one for.self pl.3-1-handle.OC.O wish
listenloadingplaying

I wish I had a cup of coffee.

Ha’át’íí lá neidiyoołnih lá?

what DISC 3-3-buy.F DISC

Ha’át’ííshą’ hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what-Q man and girl 3-3-make.P

Ha’át’íí́sh baa hane’?

What Q 3-for be.told.CI

haaláyéé ’ajiiłhosh tł’éé’ bíighá ha’íssííd

don’t.dare 4-sleep.I night 3-all 2-patrol.I
listenloadingplaying

Don’t dare fall asleep patrol all night (YM 1987:402)

hadajishgizh

pl-3DO-4dpl-cut.it.out.P

hadínéeshchał

3DO-1-card.it.(as.in.wool).F

hanishchaad

3DO-1-card.it.(as.in.wool).I

Hastiin hooghan yikáá’ has’na’.

man hogan 3-on 3-climb.P

Háí lá yiską́ągo Tónaneesdizígóó bił ’adeeswod?

who discovery tomorrow.GO Tuba.City.GOO with 3-drive.F-Q

Háá’íshą’. ’Ákǫ́ǫ́ dílyeed!

what-Q there 2-run.F

jííyą́ą́’

3DO-4-eat.it.P

Kintagóó shį́į́ diikah.

house-among-to maybe go

naa

listenloadingplaying

across, crosswise on

Nichxǫ’ báhádzid.

stop 3-P-be.dangerous
listenloadingplaying

Stop, it is a bad thing!

Nida’iishnishgo hooghangóó nídésdzáa lą́ą.

1-after.work.P-GO home-to 1-go.F EMP
listenloadingplaying

I am going home after work!

Níléidi t’áá bahat’aadí shábitł’óól noolzhee’.

There-at just clear-NOM sun.3.rays 3-rays.I
listenloadingplaying

Clearly, the sun rays are over there.

Ólta’di ndeii’néego ’ashkii ła’ kin bizánághahdę́ę́’ shich’į’ ch’élwodgo b ’ahídégoh.

school-at 1pl-play.I-GO boy some building-3-around-from 1-to out-3-run.P-GO 3-with 3-1-collide.P

Shimá sání Mary níigo yee ’ádójí.

1-grandmother Mary 3-say.I-GO 3-by reflexive-3-call.NI
listenloadingplaying

My grandmother calls herself Mary.

Shínaaí tł’éédą́ą́’ hááhgóóshį́į́ Bilagáanak’ehjí bitsąąh yáłti’.

1-brother night-last somehow English 3-sleep 3-talk.P
listenloadingplaying

My older brother was really talking English in his sleep last night.

Show Lowdi łóó’ haóshłe’ laanaa.

Show Low-at fish 3-1-pull.up.by.line.O hope
listenloadingplaying

I hope to catch a fish at Show Low. (YM 1987:434)

shéłbéézh

3DO-1-boil.it.P

t’ahdii

listenloadingplaying

still

T’áá ká nóosh’į́į́’

Neg 1-see.O
listenloadingplaying

Don’t let me see it.

T’áá shǫǫ adą́ą́dą́ą́’ ch’iiyáán ła’ nidahisiilnii’ lá.

just good yesterday food some pl-1-buy.P emph
listenloadingplaying

It’s a good thing we bought some groceries yesterday.

T’óó dichin daniidlį́į dooleeł t’áadoo nihá ch’iyáán ’íinilaagóó.

just hunger 1pl-become.F will.be NEG 1pl-for food 3-2-make.P-NEG

Tsé dzídzahashníiłgo baa naashá, daniidoiigo táchééh góne’ yah ’adoo’nił biniiye.

rock into.fire-3-1-put.P-GO 1-go.I 3-become.hot.P-GO sweathouse into in 3-PASS.put.PlO.F 3-because
listenloadingplaying

I’m busy putting stones into the fire, to be taken into the sweathouse when they get hot.

yiilzhóóh

3DO-1dpl-brush/comb.it.I

yik’íididis

3DO-3-wrap.it.around.it.I

Yóó’ ’anáshyeed.

away 1-run.I
listenloadingplaying

I’m running away.

Łééchąą’í léi’ níléíjí yildlosh.

dog indef. there-to 3-crawl.I
listenloadingplaying

There is a dog walking over there.