aj raxawinaq
[ʔaχ ra.ʃa bi.’naqh]
sustantivo
North American person
(Spanish) gringo
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ajiij
[ʔa.’χi:χ]
sustantivo
reed
(Spanish) caña
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ajxoraal
[ʔaχ.ʃo.’ra:l̥]
sustantivo
neighbor
(Spanish) vecino
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
aq’eem
[ʔa.’ʛe:m]
sustantivo
tablet where women grind food for feasting
(Spanish) molendera (tabla donde se pone piedra de moler)
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
aq’omaaneem chi re xib’en rii’iil
[ʔa.ʛo.ma.’ne:m tʃ͡i re ʃi.’ɓen riʔ.’i:l̥]
verbo
To cure of fright-related illness
(Spanish) Curar de susto
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ayooniil
[ʔa.jo:.’ni:l̥]
adjetivo
alone
(Spanish) a solas-
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ch’ititee’
listenloadingplaying
[tʃ͡’i.ti.’te:ʔ]
sustantivo
mother’s younger sister
(Spanish) tia (la hermana menor de su madre)
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ch’ititee’
listenloadingplaying
[tʃ͡ ’i.ti.’te:ʔ]
sustantivo
mothers’ elder sister
(Spanish) tia (la hermana mayor de su madre)
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
chi ronojelaal
[tʃ͡i ro.no.χe.’la:l̥]
total
(Spanish) en total-
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ikaan
listenloadingplaying
[ʔi.’kʲa:n]
sustantivo
father’s younger brother
(Spanish) tio (el hermano menor de su padre)
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
itzeel
[ʔi.’ts͡e:l̥]
adjetivo
unpleasant, ugly
(Spanish) feo-
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ixoq chikop
[ʔi.’ʃoqh tʃ͡i.’koph ]
sustantivo
female
(Spanish) hembra
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ixpeq
[ʔi.ʃ.’peqh]
sustantivo
frog
(Spanish) sapo
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
Je’ee xekamisaani ja b’ajlam
[χeʔe: ʃe.ka.ma.sa.’ni χa ɓaχ.’lam]
frase
they killed the jaguar
(Spanish) ellos mataron el jaguar
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
jun wi’ chik na
[χun biʔ tʃ͡ikh na ]
adjetivo
different, distinct
(Spanish) otro, distinto-
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
jutz’iit chik
[χu.’ts͡’i:th tʃ͡ikʰ]
a little more
(Spanish) otro poco-
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
k’ayib’al
[k’a.ji.’ɓal̥]
sustantivo
Market
(Spanish) Mercado
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
k’iix
[k’i:ʃ]
sustantivo
thorn
(Spanish) espina
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
k’iy
[k’ij۪ ]
a lot
(Spanish) mucho, bastante-
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
k’ojlib’al kaminaq
[k’oχ.li.’ɓal̥ ka.mi.’naqʰ]
sustantivo
Grave
(Spanish) panteón, tumba, nicho
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
k’olok’ik q’ojmab’al
[k’o.lo.’k’ikh ʛox.ma.’ɓal̥]
sustantivo
Pipes on marimba
(Spanish) Bolillo de marimba
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
k’uulaaj
[k’u.’la:χ]
pair
(Spanish) par (m)-
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ka’k’al
[kaʔ.’k’al̥]
número
forty
(Spanish) cuarenta
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ka’muul
[kaʔ.’mu:l̥]
twice
(Spanish) dos veces-
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
kamisab’al chikop
[ka.mi.sa.’ɓal̥ tʃ͡i.’kopʰ]
sustantivo
Slaughterhouse
(Spanish) Rastro, donde se mata animales
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
kaxlan ixoq
[kaʃ.lan ʔi.’ʃoqʰ]
sustantivo
non-indigenous woman
(Spanish) Ladina
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
keela’
[ke:.’laʔ]
Adverbio de lugar
there
(Spanish) allá
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
kejak’isik’
[ke.χa.k’i.’sik’]
sustantivo
deer
(Spanish) ciervo
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
kuleewaal kaminaqii’
[ku.le:.’wal̥ ka.mi.na.’qi:ʔ]
sustantivo
Cemetery
(Spanish) Cementerio, camposanto
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
lajchikop
[laχ.tʃ͡i.’kopʰ]
sustantivo
insect
(Spanish) insecto
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
loq’oq’ooneem
[lo.ʛo.ʛo.’ne:m]
verbo
To bless
(Spanish) Bendecirlo
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ma xk’amak’a ta rajniim ja tz’i’ iiwiir
[ma ʃk’amak’ata raχni:m χa ts͡’iʔ ʔibi:r]
frase
yesterday the dog did not run
(Spanish) ayer el perro no corrió
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
nimajaan
[ni.ma.’χa:n]
sustantivo
horsefly
(Spanish) tábano
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
nimaq’iij
[ni.ma.’ʛi:χ]
sustantivo
fair
(Spanish) Feria
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
nimaq’iij
[ni.ma.’ʛi:χ]
sustantivo
party
(Spanish) Fiesta
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
nix ta juun
[niʃ ta χu:n]
anyone, no one
(Spanish) ninguno-
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
nunimaal / waanaa’
listenloadingplaying
[nu.ni.’ma:l̥ / wa.’na:ʔ]
sustantivo siempre poseido
elder sister
(Spanish) hermana mayor
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
nuxib’aal / nunimaal
listenloadingplaying
[nuʃi.’ɓa:l̥ / nun.ni.’ma:l̥]
sustantivo siempre poseido
elder brother
(Spanish) hermano mayor
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ojeer taq k’ojlib’al
[ʔo.’χer taqh k’o.li.’ɓal̥]
sustantivo
Ruin
(Spanish) Ruina (templos Mayas)
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ojoj
[ʔo.’χoχ]
pronombre
we (exclusive)
(Spanish) nosotros (exclusivo)
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
q’ojmab’al
[ʛoχ.ma.’ɓal̥]
sustantivo
Marimba sticks
(Spanish) Baqueta
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
q’ojoom
[ʛo.’χo:m]
sustantivo
Marimba
(Spanish) Marimba
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
q’ojoom
[ʛo.’χo:m]
sustantivo
Music
(Spanish) Música
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
tenten
[ten.’ten]
sustantivo
drum
(Spanish) Tambor (m)
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
tz’alam
[ts͡’a.’lam]
sustantivo
wood
(Spanish) madera
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
tz’ijte’l
[ts͡’iχ.’teʔl̥]
sustantivo
Red beans used by shamans
(Spanish) Palo pito que usan los guias espirituales para hacer consultas
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
utz
[ʔuts͡ ]
adjetivo
pretty
(Spanish) bonito-
Example: jab’el
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
xkikamisaj b’ajlam jar achi’ii’
listenloadingplaying
[ʃki.ka.mi.’sa:χ ɓaχ.’lam χar ʔa.tʃ͡iʔ.’i:ʔ ]
frase
men killed the jaguar
(Spanish) hombres mataron el jaguar
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
xuul
[ʃu:l̥]
sustantivo
a type of oboe
(Spanish) chirimía
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark
ya’oj ruuq’iij
[jaʔ.oχ ru:.’ʛi:χ]
verbo
To worship
(Spanish) Adorar
Speaker: Marina Cruz Ajcac
bookmark