Ła’ ha’nitáhígíí ’éí biihidzóhí 50 entries
ʼAshiiké ’éí ʼatsʼos bee ʼazhish biniiyé chahashʼoh ʼádeidoolííł.
boy-pl TOP feather 3-means-of dance 3-reason shade-house 3-3-pl-build.F’Ak’ah kǫ’ dishtłi’go sédá.
candle 3-1-cause.burn.NI-GO 1-sit.SPN’Ashkii bi’éé’ hazhó’ó ’ayíyiishchid dóó ’ólta’ góne’ yah ’ííyá.
boy 3-shirt nicely 3-3-tuck.in.P and school into into 3-go.P’Ayóigo deesk’aaz --- ’áyąą dah dinítsiz.
terribly cold no.wonder up 2-shiver.NI’Ałní’ní’ą́ą́dą́ą́’ t’ah doo da’adánígóó dishááhgóó ch’iyáán ’ásdįįd.
noon-past still NEG cafeteria-to 1-go.I-NEG food 3-dwindle.NI
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- ałní’ní’ą́ noonsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -dą́ą́’ past time’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- t’ah doo góó beforefind in Navajo Particle Lexicon
- -góó to, toward, along, on, with a numeral it indicates a date’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- T’ahdii
- dishááh start to go
- Neuter Imperfective (NI)
- ’ádįįh dwindle, become extinct
’Áádóó éí haa daadzaa?
and.then TOP what pl-3-do.P’Ííłta’ dóó ’iiłghaazh.
1-read.P CONJ 1-sleep.PBaa tįįh náádiikah.
3-for achieve 1dpl-walk.pl.Ibik’ídidoohdis
3DO-2dpl-wrap.it.around.it.FCh’ééh jiyáán náánááshdą́ą́’.
watermelon again-1-eat.RChidí nidabinołtłáád.
car pl-3-2dpl-stop.Idadidínóołkał
pl-3DO-2dpl-start.to.herd.them.(animals).Fdajííshóó’
pl-3DO-4dpl-brush/comb.it.Pdajííyą́ą́’
pl-3DO-4dpl-eat.it.Pdaoo’aal
pl-3DO-2dpl-chew.it.Pdeiidlą́ą́’
pl-3DO-1dpl-drink.it.Pdidadidiiljah
pl-3DO-1dpl-start.fire.Fdidiiljéé’
3DO-1dpl-start.fire.Pdidííłhįh
3DO-2-melt.it.FDíí yiską́ągo ’íídííłtah.
this tomorrow 3-2-read.FDoo ’áłah dadiidleeł da.
NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEGHaalá tʼáá ʼéiyá yinílyée ni’?
how-Q just TOP 2-name.NI rememberHaashíyee’ shimá bidzi’ izí shił doolwoł hait’éego dilwo’.
try.and.find.out 1-mother bicycle 1-with pas-moving.fast.F 3-1-try.F 3-run.hadadíníilchał
pl-3DO-1dpl-card.it.(as.in.wool).Fhadeidínóołchał
pl-3DO-3dpl-card.it.(as.in.wool).FHaidą́ą́’ shich’ą́ą́h ’ííchííl na’nishkaadgo.
winter-past 1-protect 3-snow.P 3-1-herd.CI-GOHáidíígíísh neidiyoołnih nínízin?
which.one-ÍGÍÍ-Q 3-3-buy.F 2-think.NIK’aa’ísh ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh ?
arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.P
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -ísh enclitic for yes/no questionsNa’ídíkid bik’ídáahgi
- doodago particle orNa’ídíkid bik’ídáahgi
- daats’í particle for perhapsNa’ídíkid bik’ídáahgi
- -yaa under, beneath, down’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- location
- -tis over’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- location
- ’Áhoodzaii
- ’adisht’oh be an archer, shoot arrows




