Your search for * biihidzóhí 50 entries

’Aadę́ę́’ hoołtį́į́ł.

there-from 3s-rain.Prog

’Ahwééh náshdlį́į́h áádóó naanishgóó yishááh.

coffee again-1-drink.R then work-toward 1-go.I

’Ayóo łį́į́’ sh naalgeed diní, ’ííshją́ą́shį́į́ díí łį́į́chogii bikáá’ dah ńdaah.

very horse 1-with 3-buck.CI 3-2-say.NI lets.see this stallion 3-on up 2-sit.I

’ałk’idą́ą́’

’Áłtsé biba’ dooleeł ’áko shį́į́ ’índa nihił dah adidoolwoł.

first 3.for will until then only 1.with start 3-drive.F

’Ííyą́ą́dóó bik’ijį’ tsinyaagi nétį́į́ dóó ’iiłhaazh.

1-eat.P and 3-after tree-under-at.spec 1-lie.down.P and 1-sleep.P

-k’ee

Ałk’idą́ą́’ ni’ háájí ’ajííyáh?

long.ago remember where-to 3-go.P

Ałk'idą́ą́' 'éiyá naadą́ą́' ’ayóo k'éédadiilyééh ńt'éé'. Díísh jį́įdi 'éiyá kindi nidahaniih.

long.ago TOP corn very pl-3-1dpl-plant.R past | this day-at TOP store-at pl-3-pass-buy.CI

ch’ínígóó

Da’ ’ałní’ní’ą́ąjį’ tł’óo’di nishínílnish?

Q noon-until outside-at 2-work.P

Da’ k’ad daats’í ch’iyáán ’áníléehgo n ’adazh’niiyą́ą́’?

Q now perhaps food 2-make.I-GO 2-for feast.happen

Da'iigisgo deekai yéeni t'oo naalyéhí bá hooghangóó nisiikai.

pl-3-wash-GO walk.pl.F aforementioned merely goods 3-for home-to roundtrip

dadiilyį́į́’

pl-3DO-1dpl-melt.it.P

Daniel hahgosh hidilníísh?

Daniel when-Q 3-start.work.I

dazhdoołbish

pl-3DO-4dpl-boil.it.F

deeshbish

3DO-1-boil.it.F

didííłhįh

3DO-2-melt.it.F

doo ’asht’é’égóó

Doo nídahiyoołnaah da.

neg pl-3-2dpl-resuscitate.I neg

Doozáagi Diné bíbee hazʼaanii bi nanilnish?

PTL.NEG navajo.people 3-government ? 3-2-to.work-I

Díidí háísh bichidí?

this who-Q 3-car

haa nóolin

hadajiłgéésh

pl-3DO-4dpl-cut.it.out.I

Hastiin t’áá ’ádzaagóó nahasne’.

man at.random 3-tell.P

háadi

Hííłch’į’go ’índa ta’iideeshnih.

evening.GO until 1-mix.dough.F

Hosh doo jiyą́ą da.

cactus NEG 3-4-eat.DI NEG

Hágoónee’, béeso ła’ na’nishniił. Shich’į́’ niná’díídlééł

well money some 2-1-give.PlO1.F 1-towards 2.pay.back.F
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

K’ad shicheii bíká ’iishyeed.

now 1-grandfather 3-for 1-run.I

K’adę́ę ’ałné’e’áahgo díchin bik’ee shitah ’anahodí’niitłi’.

now noon hunger 3-account 1-among 1-shake.R

Lą́ʼąą’, hágoóneeʼ nibééso łaʼ shaa níʼaah.

okay well 2-money some 1-for 3-2-give.SRO.I

Mexicogóó daashinyáa ni’.

Mexico-to was.it 2-go.I NI’

Na’ńle’dii. Tó háníyá, tóhą́ą ’ásdįįd lá.

dismay water areal-1.go 3-disappear.P DISC

Naaltsoos bikáá’ nízhi’ ’ánílééh.

paper 3-on 2-name 3-2-make.I

Nichidísh háadi nííníłbą́ą́z?

2-car-Q where-at 3-2-park.P

Nichxǫ' doo ájíléeh da.

stop NEG 3-4-make.I NEG

Nichxǫ' doo ájít’į́į da.

stop NEG 4-act.thus.I NEG

Níwe, bíni'dii ’ałwosh!

stop 3-let 3-sleep.I
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Sáanii ’éétsoh bi’oh ’ádaníłtso.

women coat 3-less.than indef-Pl-3.size.N

Shimá nitsii’ yiilch’ííł áádóó bíni’ t’áá ’ákót’ée dooleeł.

1-mom 2-hair 3-2-curl.I and.then let.be just it.is will.be.F

Shimósí yázhí tsin yąąh dah sidáago hádésh’na’ ńt’éé’ ’áłt’ąą hadanáálwod.

1-cat little tree 3-on up 3-sit.SPN-GO 1-climb.P but after.all 3-run.down.P

Shíká ’anánílwo’ doodago’ t’áadoo shaa nánít’į́ní!

1-after indef-help.R or just-neg 1-about 1-2-bother.NI-neg

T’ah doo la’ nimá bich’į’náah da.

still NEG surprise 2-mother 3-toward 2-go.I NEG

T’áá ká ’adah ajógeeh (lágo)

Neg down 4-fall.O

Tó dílchxoshí sits’ą́ą́’ wóódlą́ą́lágo.

soda 1-from 3-1-drink.O don’t

Tsxį́įłgo łees’áán ’ádíílííł nimásání nihaa yighááh!

quickly tortilla 3-2-make.F 2.poss-mat.grandma-NOM 1.pl-to 3-come.F

Tł’éédą́á’ dibé ch’íníjéé’ yiists’ą́ą́’ ’áádóó t’óó ńléí tsé deez’áhí bizánághah góne’ ’ahosoolts’ą́ą́’.

last.night sheep out-3-run-Pl.P 3-sound.P and then merely there rock point 3-around areal-in out-are

yiishjį́į́h

Imperfective Mode: 1-become.black.I

Yootóodi níyáago shik’éí daostse’ laanaa nisin.

Santa.Fe-at 1-arrive.P-GO 1-relatives 3-1-see.O wish 1-want.CI