Your search for * biihidzóhí 50 entries

’Ashkii ’éí łį́į́’ bił naaldloosh łá’í nidi doo yiyiichįįh da.

boy TOP horse 3-with 3-ride.I one but 3-3-know.NP NEG

’Ałk’idą́ą́’ dahane’ yę́ę k’ad ’índa baa nídahane’.

past pl-3.tell.story.I old now until.now 3-for pl-3.tell.story.I

Ániid ’iiyą́ą́’áko ndi t’ah dichin nisin.

recently 1-eat.P even then still 3-hungry 1-want.NI

’Áádę́ę́’ nánísdzáago łį́į́’ ni’deeshjoł.

from.there 1-return.p-GO horse 3-for pl-1-feed.F

-ii’, yi’

-k’eh

Ałk’idą́ą́’ ’éiyá naadą́ą́’ ’ayóo k’éédadiilyééh ńt’éé’. Díísh jį́įdi ’éiyá kindi nidahaniih.

long.ago TOP corn very pl-3-1dpl-plant.R past | this day-at TOP store-at pl-3-pass-buy.CI

Ch’ééh jiyáán náánááshdą́ą́’.

watermelon again-1-eat.R

Chidí ła’ bíká ’í’iishłaa.

car some 3-for 1-order.P

Da’ dibé nee hólǫ́?

Q sheep 2-with 3-exist.NI

dajiyą́

pl-3DO-4dpl-eat.it.I

deeshį́į́ł

3DO-1-eat.it.F

Dlǫ́ǫ́’ ’a’ą́ą́dę́ę́’ hanoolne’ dóó naneesne’.

prairie.dog hole-from stick.head.up.out.P and 3-look.around.P

Doo ’áłah dadiidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

doo --- le’ ’át’éégóó

Doo b bééhózin da ya’?

neg 3-with 3-know.CI neg Q

Doo hah shił ’ílwod da léi’ t’áá ’íídą́ą́’ da’oodą́ą́’ lá.

NEG quick me.with 3.drive.P NEG since already 3pl.eat.P discover

Doo kingóó diit’ash da.

NEG town-to 1dpl-go.du.Prog NEG

Doo t’áá k’ad nimasii yiyą́ą́ da.

do.not.want.to potatoes 1-eat.P NEG

Dooládó’ ’ííyą́ą’ da lá.

certainly 1-eat.P NEG DISC

Díí tł’óół yílééł.

this rope 3-2-carry.SFO.Prog

Gohwééh doo sido da.

coffee NEG 3-hot.NI NEG

Ha’át’íí lá hastiin dóó ’at’ééd ’áyiilaa?

what Q man and girl 3-3-make.P

hadajishgizh

pl-3DO-4dpl-cut.it.out.P

hadaołgéésh

pl-3DO-2dpl-cut.it.out.I

hajííłgizh

3DO-4-cut.it.out.P

hanishchaad

3DO-1-card.it.(as.in.wool).I

Hái da shą’ tsinaa’eeł ’ájiilaa lá?

who DA Q boat 3-4-make.P DISC

Háidíígíí lá neidiyoołnih?

which.one-ÍGÍÍ Q 3-3-buy.F

K’ad Na’nízhoozhídi naasháa le’.

now Gallup-at around-1-walk.I hope

Kinaaldáágóó jidóya’ t’óó ’ílį́.

puberty.ceremony-to 4-go.O hope just think

Nichidí háadi-sh nííníłbą́ą́z?

2-car where-at-Q 3-2-park.P

Nichidí háadish nííníłbą́ą́z?

2-car where-at-Q 3-2-park.P

nidasiilyá

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

Nighéí na’ashch’ąą’ígíí níil’į́.

over.there painting-ÍGÍÍ 3-2-du.look.I

nisiilkáá’

3DO-1dpl-investigate.it.P

Níléí chidí t’óó la’ nihichidí át’é nahalin.

there car contrary.to.appearance1pl-car 3-be.NI 3-resemble.NI

Ronshą’ saadísh neiiłkaah?

Ron-Q word-Q 3-3-investigate.I

Shá bíighah tsiyaa sédáago, shinááł nida’jiłkǫ́ǫ́’.

sun proportionate tree-under 1-sit.SPN-GO 1-watch.CI pl-4-swim.P

Shą́ą́’ nicheii ’aadi naagháa ni’.

remember 2-grandfather there-at 3-walk.I NI’

Shį́įgo Hoozdodi doodó’ deesdoi da lá!

summer-go Phoenix-at certainly hot as.such discover

T’ah ’ałk’idídą́ą́’ ’éí Diné tát’áá góyaa kéédahat’íinii t’éiyá díí tábąąhgóó bidáda’ak’eh naaznil ńt’éé’.

still quite.long.ago the people water-near areal-down pl-3-reside.NI-NOM only this water-edge-toward farm 3-lie.PlO.SPN past

T’ah doo la’ tł’oh ła’ baa náánágeeh da.

not.yet DISC hay some 3-for 3-haul.I NEG

T’áádoo shich’į’ béésh nídiiłts’į́hí

NEG 1-to phone 2-call.R-Í

Tooh ńlínigíí t’óó bááłk’iis yisháałgo shee ’i’íí’ą́.

river merely 3-alongside 1-walk.Prog 1-with evening time

Tó diłhił bá hooghan góne’ sáanii ’ałk’iijée’go hááhgóóshį́į́ jó shí da ’adadanishchidgo sédá.

bar 3-at women RECIP-3-fight.P-GO very instead 1-flinch.I-GO 1-sit.P

Tʼáá haóódziih lágo.

Do.not 2-speak.O NEG

yiyííłhį́į́’

3DO-3-melt.it.(snow).P

Łééchąą’í léi’ níléíjí yildlosh.

dog indef. there-to 3-crawl.I

ʼAtʼééd doo bzhǫ́ǫ da dooleeł.

girl NEG 3-with HO-happy.NI NEG 3-become.F