Your search for * biihidzóhí 50 entries
’Ashkii t’áá shǫǫ ółta’ lá.
boy good.thing 3-learn.I DISC’ayóo
’Ałchíní ’ólta’di t’áá ’áhą́dígo ’ahąąh naazį́.
boy school-at just together-GO abreast pl-3-stand.SPN’Áádóó haa hóót’įįd?
and.then how ho-happened.P’áko
CONJ’Óshą́ą́’ laanaa’ dichin shi’niiłxį́.
1-eat.O wish hunger 1-3-kill.IBá ólta’í la’ t’áá shǫ́ǫ́ da nihaa joozba’.
3-teacher some at.least such.as 1du-about 3-care.PBįįh bił da’doołdǫǫh.
deer 3-with pl-2dpl-shoot.ICh’óóshdą́ą́dą́ą́’ shichidí naaki. K’ad ’éí t’ááłá’i.́
formerly 1-car two now it oneChidí bikee’ t’áá ’áłdįįh ’ii’ séł’ą́.
car 3-tire 1-have.ready. in 1-keep Pdaooyą́ą́’
pl-3DO-2dpl-eat.it.Pdeiyííyą́ą́’
pl-3DO-3dpl-eat.it.PDichinísh doodaii’ dibáá’ísh dzinízin?
hunger-Q or thirst-Q 3-4-want.NIDíí lá diichiłí ’át’é ni.
this DISC abalone 3-be.I EMPHDíkwíísh ninááhai?
how.many-Q 2-winter.NIHaashíyee’ ’ahíłká ’ańdiijah.
let’s.see each.other-for together-1du-run.pl.FHaashíyee' shimá bidzi' izí shił doolwoł hait'éego dilwo'.
try.and.find.out 1-mother bicycle 1-with pas-moving.fast.F 3-1-try.F 3-run.hadeidééłbįįd
pl-3DO-3dpl-fill.something.up.with.it.Phadííłtééł
3DO-2-carry.him/her.up.out.of.something.FHaidą́ą́’ ’a’áán góne’ nishishnish ńt’éé’ --- doo shił yá’áhoot’éeh da.
winter-past mine.shaft 1-work.P past neg 1-with 3-good.N neg
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -dą́ą́’ past time’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -ne’ behind’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’Áhoodzaii
- naashnish work
- -ił with’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ńt’éé’ relates to past timesaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasessaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
Hastiin Nééz lą́ą hádadíníit’ı̨́ı̨́’.
Mister Neez emph 3-1pl-search.IHáadi niyaa hazlį́į́’?
where-at 2-under area-grow.PHáí dahoneesná, Kinłánídę́ę́’ ’Óola yee ’ádadójíhígíí doodago Gah Bikee’ Taah Yí’áhídę́ę́’ Hado yee ’ádadójíhígíí daats’í?
who pl-3-win.P Denver-from nugget 3-with RFLX-pl-4-call.NI-nom or Florida-from heat 3-with RFLX-pl-4-call.NI-nom perhapsHázho’ó bidahół’aah, t’áá ká bił da’oosiih.
well 3-pl-2-learn.I just prevent 3-with pl-2-mess.upK’aa’ísh tsénaa ’aní’á biyaa doodago daats’í báhátis ’ayiist’oh?
arrow-Q bridge 3-under or perhaps 3-over 3-3-shot.PNa’nízhoozhígóó nihił ’adeeswod ’áko shį́į́ ’adiidį́į́ł chidí nihá ’ánálnéehgo.
Gallup-to 1-with INDEF-drive.P then maybe 1-dual-eat.F car 1-for 3-fix.I-GONaalyéhé bá hooghandi t’ah doo dá’deelkaałdą́ą́’ nisingo na’ńle’dii tsį́į́ł shiisxį́ (siisxį́).
trading.post-at just NEG 3-PASS-close.I-past 1-think.N-GO dismay speed 1-3-kill.PNaat’áanii ’índa níyá.
boss just 3.arrive.PNáńsdzáago t’áá ’íídą́ą́’ ’ííníyą́ą’ dooleeł.
back-1-go.sg.P-GO just already INDEF-2-eat.P FUTNe’eshłééh. T’áá ká nóólk’oł.
2-1-copy.I 2-blink.Oneiskáá’
3DO-3-investigate.it.PNédáá dóó bikáá’adání bik’i ndinís’eez.
1-sit and table 3-on 1-place-1-foot.PNi'dózhoł.
term-3-sprinkle.Onideeshłeeł
3DO-1-carry.a.ropelike.thing.around.FNimásání kohgo dibé yá niná’áłjoł łeh.
2-grandmother this.time sheep 3-for 3-3-feed.NCM.R usuallyNizhéʼé nilą́ąjįʼ yigáałgo bikééʼ yilwoł.
2-father 2-in.front-to 3-walk.Prog-GO 3-behind 2-run.Prog
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Command, affirmativefind in Navajo Imperatives
- Ájoolį́į́łfind in Navajo Imperatives
- -go verb and subordinating encliticsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -jį́’ up to, as far as’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -kéé’ behind, following’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’Ájoolíiłii
- yishwoł run along