Your search for * biihidzóhí 50 entries

Jáan biʼdizhchínéejįʼ ʼanááyííłką́. Bá daʼdiidį́į́ł.

John 3-birth.past-up-to again-day.P 3-for 1pl-eat.F

’At’ééd t’áá shǫǫ kinaasda’.

girl just good 3-puberty.P

’Atsį’ísh ’éí doodaii’ łóó’ísh nínízin?

meat-Q or fish-Q 3-2-want.NI

’Azháánee’ shichidí hólǫ́ǫ́ ndi t’áá ni’ ’akǫ́ǫ́ deeshááł.

even.though 1-car 3-exists.NI but on-foot over.there 1-walk.F

’Ólta’dóó ’azee’ ’al’íníjį’ t’áá ná’ahanaad.

school-from hospital-to just long.time.pass.I

-ba’

-ch’ą́ą́h

-dááh

-níká

-shą’

bik’ídadidiidis

pl-3DO-1dpl-wrap.it.around.it.F

bik’ídadohdis

pl-3DO-2dpl-wrap.it.around.it.I

Bilagáana kin baa naháłnii’go neeznáá nááhaijį’ bik’é na’iishłée dooleełgo b ’ahadi’nisht’ą́.

whiteman house 3-from 3-1-buy.P-GO ten years-up.to 3-for 1-pay.Prog FUT-GO 3-with sup-1-agree.P

Ch’iiyáán la’ doo łikan da.

food LA’ NEG 3-sweet.NI NEG

Dah díníilghaazhísh ’íilnilaa?

fry.bread-Q 3-2-make.P

dajiigish

pl-3DO-4dpl-make.one.cut.in.it.I

dayííshóó’

pl-3DO-3dpl-brush/comb.it.P

deiitł’ó

pl-3DO-1dpl-weave.it.I

Dibé hólǫ́ǫgo ła’ níjół’ah laanaa.

sheep exist-GO some 4-butcher.O hope

Dibé t’ah doo ch’íníshníił da, ałtsé leechąą’í bada’asts’ood.

sheep still NEG out-3-1.herd.I NEG first dog 3-1-feed.F

didiilyįh

3DO-1dpl-melt.it.F

Díí ’ashkii Bilagáana bizaad shá bíbiyiił’aah.

this boy English 3-language 3-2-teach.I

Díídó’ doo ákót’ée daásh łí?

this-DÓ’ neg indef-how-3-be.NI neg-ÍSH ŁÍ

díníłkaad

3DO-2-start.to.herd.them.(animals).I

Haa nízahdę́ę́’ hoołtį́į́ł?

how 3-long-from rain.Prog

haa nóolin

Hahgo hooghan ’ánílééh?

when hogan 3-2-make.I

Hastiin łá’í ndi doo tsénił nei’áa da lá.

man one but NEG axe 3-3-have.SRO.I NEG DISC

Háidíígíísh neidiyoołnih nínízin?

which.one-ÍGÍÍ-Q 3-3-buy.F 2-think.NI

Háidíígíísh łį́į́ʼ bił deeshdlóózh?

which.one-ÍGÍÍ-Q horse 3-with 3-crawl.F

jidoołbish

3DO-4-boil.it.F

Kin bighą́ą́’dę́ę́’ hadah ’adzííłhaal ndi t’áadoo ’ádadénih da.

house 3-to-from down 1-tumble.P but NEG RFLX-1-hurt.P NEG

Mary ha’át’íísh nayiisnii’?

Mary what-Q 3-to.buy.I

Mexicogóó daashinyáa ni’.

Mexico-to was.it 2-go.I NI’

Naa’ółí hanii náneeskaadí bił yíyą́ą́’. ’Alóós ga’ (yíyą́ą́’).

bean NEG.FOC tortilla 3-with 3-1-eat.P | rice FOC (3-1-eat.P)

Naalyéhé bá hooghan góne’ ch’iyáán náyiilááh.

trading post areal.inside food 3-gather.CI

Nichidí lá háadi nííníłbą́ą́z?

2-car Q where-at 3-2-park.P

Nitsilí ’abínígo tóógóó łį́į́łchíí’ bił ’ałnánáldlosh łeh.

2-brother morning-GO water-to horse-red 3-with 3-go.R usually

néishjį́į́h

Iterative Mode: 1-become.black.R

Nídíshchííʼ ayóó ádaníłnéez dooleeł.

pinetree very pl-3-dpl-tall.NI 3-become.F

Shimá tanaashgiizh ’áyiilaago ’áádóó deiilts’ee’.

1-mother pudding 3-make.P-GO and.then pl-3-1dpl-eat.MM.P

Shiníbaal doo tó biníkáogeeh le’ ’át’éégóó ’íishłaa.

1-tent NEG water 3-through-3-flow.O proof.against-NEG 3-1-make.P

T’ah nagháíí yę́ędą́ą́’ ’áłchíní nízaadi da’ółta’ nít’ę́ę́’.

still there past children far-at pl-3-read.I past

T’áadoo ná’iilwoshí.

NEG 2-sleep.R

T’áá ká tó tsíídkáá’ dididííkááł.

NEG water charcoal-on start-3-2-put.OC.F

T’áadoo ’idlanígo t’éíyá kintahgóó nił deesh’ash.

before 3-drink-alcohol(I)GO only town-among.GOO 2-with 2-walk.(F)

Tó tsíídkáá’ didíkaah.

water charcoal-on start-3-2-put.I.OC

Tsé nitsaa ’áko nidaaz.

stone 3-big CONJ 3-heavy

Tł’éédą́ą́ łééchąą’í léi’ nihił ’yaííyá’ii’ neeztį́.

last.night dog strange 1dpl-with 3-come.inside.P-and lie.down.SNP

Yiską́ągo díí doo ’íídííłtah da. (K’ad tsxíiłgo ’ííníłta’.)

tomorrow this NEG 3-2-read.F NEG (now quickly 3-2-read.I)