Your search for * biihidzóhí 50 entries

’Ashkii ’éí łį́į́’ bił naaldloosh łá’í nidi doo yiyiichįįh da.

boy TOP horse 3-with 3-ride.I one but 3-3-know.NP NEG

Abínídą́ą́’ kintahgóó dah didoohkah.

morning-past town-GÓÓ up start-3pl.go.F

’Adą́ą́dą́ą́’ ch’iyáán ’áshłaago dajííyą́ą́’.

yesterday food 1-make.P-GO pl-4-eat.P

’Ahbínídą́ą́’ ch’ééh niba’ hasht’e’ ’ádííníszin.

morning-Past in.vain 2-wait ready REFL-1-keep.CI

’Ashkii yázhí bee’eldǫǫh yik’ee ’ádadeeznih.

boy little gun 3-on.account.of REFL-3-hurt.P

’At’ééd sin t’áá hahígo yíhooł’ą́ą́’.

girl song just quickly 3-3-learn.P

’ayóigo

’ayóí

’Ádihodideesht’ih sha’shin nisingo t’áadoo ’atah haasdzíi’ da.

RFLX-1-get.into.trouble.F perhaps 1-think.CI-GO NEG among 1-say.P NEG

Ashkii tł’ízí tóó gó’ąą ’ííniiłkaad.

boy goat water areal.over 3pl-herd.P

Béégashii ndahaniihdi dóola ’ayóí ’ánoolnin léi’ t’óó bidánééł’į́į́’.

cattle-NOM pl-3-sell.CI-at bull remarkable 3-resemble.N INDEF just 3-1-look.at.P

Ch’ééh déyáago hooghangóó nááshdááł.

in.vain 1-go.sg.P-GO home-to 1-return.Prog

Ch’į́į́góó ch’ééh tádííyá.

fail in.vain 1-go.P

Da’ chidíísh bee hólǫ́ doodaii’ ni daats’í chidí nee hólǫ́?

Q car-Q 3-with 4-exist.NI or 2 maybe car 2-with 4-exist.NI

Da’ Ron yiską́ągo saad neidoołkah?

Q Ron tomorrow word 3-3-investigate.F

dadoołhį́į́’

pl-3DO-2dpl-melt.it.P

dajííyą́ą́’

pl-3DO-4dpl-eat.it.P

daoohdlą́ą́’

pl-3DO-2dpl-drink.it.P

Dibé doo deeghánígóó ’ałkéé’ ’idíítąądgo hooghanjį’ náákah.

sheep long.way RECP-follow 3-spread.out.NP home-up.to 3-walk.pl.Prog

Dibé t’áá daaztsą́ą́ lágo bik’íníyá.

sheep just pl-3-die.P DISC-GO 3-onto-1-come.P
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

Díí tł’óół tsin bik’ídísdis.

this rope stick 3-on-3-1-wrap.I

Dlǫ́ǫ́’ ’a’ą́ą́dę́ę́’ hanoolne’ dóó naneesne’.

prairie.dog hole-from stick.head.up.out.P and 3-look.around.P

Doo ’áłah diidleeł da.

NEG together pl-1dpl-meet.pl.F NEG

doo --- da

Ha’át’íísh nizhé’é yaa naaghá?

what-Q 2-father 3-about 3-do.CI

Hak’az bik’ee shíchį́į́h doo ’áháłchįįh da.

Háidígíísh ʼałkʼésdisí deeshį́į́ł?

which.one-ÍGÍÍ-Q candy 3-1-eat.F

jiyą́

3DO-4-eat.it.I

jiłbéézh

3DO-4-boil.it.I

Lééchąą’í t’áá shǫǫ ’akéé’ nálwod lá.

dog good.thing INDEF-behind 3-return.P DISC

náás

Nichidí háadish nííníłbą́ą́z?

2-car where-at-Q 3-2-park.P

nidasiilyá

pl-3DO-1dpl-carry.a.ropelike.thing.around.P

nideilé

pl-3DO-3dpl-carry.a.ropelike.thing.around.I

Ná'áł'ah doo ndi yiyiichįįh da.

3-butcher.CI NEG 3-good.at.NP NEG

Níwe, tʼáádoo ʼałkʼésdisí niyą́ní.

stop NEG candy 3-2-eat.DI.NEG

Shidá’í látsíní ’áyiilaa’ii’ yaa bił hoozhǫǫhgo bima yaa yinítą́.

1-uncle bracelet 3-make.P-and 3-3-happy.I 3-mother 3-3-give.P

Shideezhí náneeskaadí ’ánáánéídlééh.

1-younger.sister tortilla 3-3-make.R

Shizhé’é nihwiiłdlaadgo bikéé’ naad’ ’adaashjaah łeh.

1-father 3-3-plow.I-GO 3-behind corn 3Pl-1-drop.I Cust.

Shí t’óó ’ááłk’iis yisháałgo shizhé’é tsékooh gódeg ha’asbą́ą́z.

1 merely SUP-alongside 1-go.Prog-GO 1-father canyon areal-up up-3-drive.P

Shoo, nahachagii t’óó ’ahayóí nihaanáá lá; ’áko shį́į́ baa ’ákodanosin dooleeł.

hey.look grasshopper merely many 1pl-to 3-migrate.P mirative then maybe 3-of 2pl-be.aware.NI FUT

Sitsiitł’óól tsásk’eh bikáá’ dah yishłééh.

Navajo.hair.tie bed 3-on up 3-1-put.SFO.U

T’ah doo sha’ałchíní bá ch’iiyáán ’áshłéeh da, hodíina’go shį́į́.

still NEG 1-children for food 1-make.I NEG after.a.while-GO maybe

T’áadoo hoshíníkéhé.

T’ÁADOO 2-scold.NI-Í

T’áadoo naníchxǫ’ígo t’éíyá naalyéhí bá hooghangóó shikee’ ’iihdíiwoł.

before 2-pout.CI-NEG-GO only goods 3-for house.GOO 1-follow 3-2-ride.(I)

T'áá kwe’é shiba’ sínídáa doleeł.

just right.here 1-waiting.for 2-sit.SPN FUT
’íísíníłts’ą́ą́’loadingplaying

yiidlą́ą́’

3DO-1dpl-drink.it.P

yitł’ó

3DO-3-weave.it.I

Yéego nihee nahóółtą́ągo yá’át’ééh doo yę́ę ’áko shį́į́ naadą́ą́’ dadinóosééł.

hard.GO 1pl-on 3-rain.P.GO 3-good future wish then maybe corn 3pl-grow.F

“Shich’é’é baa shíni'" diníine’. T’ahdiísh t’áá 'ákónít’é?

1-daughter 3-about 1-mind 2-say.P still-Q just 2-well.NI