Your search for * biihidzóhí 50 entries
’Ashkii t’áá shǫǫ ółta’ lá.
boy good.thing 3-learn.I DISC’Ałk’idą́ą́’ Naayéé’ Neizghání ha’a’aahjigo ’atsiniltł’ish bił dah yizdéél jiní.
long.ago Monster Slayer east-to lightning 3-with up 3-move.SFO.P 4-say’áádóó
CONJ’Ádihodideesht’ih sha’shin nisingo t’áadoo ’atah haasdzíi’ da.
RFLX-1-get.into.trouble.F perhaps 1-think.CI-GO NEG among 1-say.P NEG
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- Náásgóó
- ’ádihodiisht’ééh get oneself into trouble
- sha’shin perhapssaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Continuative Imperfective (CI)
- nisin think, want
- t’áadoo notsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- doo --- da frame to negativize verbs and phrasessaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- ’Áhoodzaii
- haasdziih speak, exclaim
-shą’
Bee nahaldzoohí yah ’adíítį́į́ł. Da’ yah 'ííńtą́?
broom in 3-2-bring.F.SSO Q in 3.2.bring.P.SSObik’ídínídiz
3DO-2-wrap.it.around.it.PCh’ééh jiyáán náánááshdą́ą́’.
watermelon again-1-eat.RChidí bee anídítį́hí bits’ą́ą́’ nídídeesh’į́į́ł ’ííshjáán doo nił bééhózín da lá jiní!
Car 3-by.means.of 3-open-NOM 3-away 3-1-hide.F let’s.see NEG 2-with 3-knowledge.CI NEG disc 4-say.Pdaohtł’ó
pl-3DO-2dpl-weave.it.Idayiigish
pl-3DO-3dpl-make.one.cut.in.it.IDibé yázhi bimá doo boosáni da, biʼnootsaał.
sheep little 3-mother NEG 3-love.I NEG 3-starve.Odidazhdidoołjah
pl-3DO-4dpl-start.fire.Fdidiilyįh
3DO-1dpl-melt.it.Fdiilyį́į́’
3DO-1dpl-melt.it.PDíí chizh shá ’ałk’íniishóósh.
this firewood 1-for 3-2-split.IDíí yiską́ągo ’íídííłtah.
this tomorrow 3-2-read.FDoo t'áá k'ad níká 'eeshwod da.
do.not.want.to for.you.pos 2-1-help.P NEGDoochǫǫł ’át’éego ha’éé’ bik’íhizhdizheeh dooleeł.
ridiculous 3-be.NI-GO 4-clothes 4-spit.P FUThaa néelą́ą́’
haa nóoshóní
Haahláyéé ’ajiiłhosh.
don’t.dare 4-sleep.Ihaashgéésh
3DO-1-cut.it.out.IHaashíyee’ ’ahíłká ’ańdiijah.
let’s.see really each.other-for together-1du-run.pl.Fhadasoogeed
pl-3DO-2dpl-dig.it.out.PHádą́ą́’ ’áłtsé chidí naat’a’í nił nast’a’?
When past first airplane 2-with 3-fly.PHádą́ą́’sh Mary ’ólta’dę́ę́’ nádzá?
when-past-Q Mary school-from 3-return.PHázho’ó bidahół’aah, t’áá ká bił da’oosiih.
well 3-pl-2-learn.I just prevent 3-with pl-2-mess.upJáan Mary bił baghan.
John Mary 3-with 3-liveJáan biʼdizhchínéejįʼ ʼanááhoolzhiizh. Tįʼ bá daʼdiidįį́ł.
John 2-birth-up-to again-area-arrive.P let's.go 3-for pl-2-eat.FK’ad Na’nízhoozhídi naasháa le’.
now Gallup-at around-1-walk.I hopeKin Łánídi naashnish háálá ’áadi shaghan.
Flagstaff 1-work.I because there 1-live.NIKin Łánídiísh ’éí doodago Bee’eldííldahsinildi daats’í naniná?
Flagstaff-at-Q TOP or Albuquerque-at perhaps 2-go.around.CIMósí yázhí chizhtah yiyah yílwod.
kitten woodpile.among 3-under 3-run.PNaakaii Bito’gi béégashii bee łá’í ’ídlínígíí bee ’anishtah.
mexican water-at cow 3-with one-unify.P-COMP 3-with 1-among.NINaʼazhǫǫshgóó dooʼáazhgo nihikééʼ ʼiih deeshwoł.
casino-GÓÓ 2du-go.F-GO 2pl-behind 3-into 1-run.Fneizlá
3DO-3-carry.a.ropelike.thing.around.PNitsilíké t’ą́ą́ ’ííłdį́į́ł yit’éego hasht’e ’ádidoolnííł.
2-younger.brother-pl just readyNíléi dził góde chidí yoołbąs.
there mountain areal.up car 3-drive.CIShilééchąą’í bił na’nishkaadgo jooł bá ’abíńjíshhałgo yikéé’ náádiilwo’.
1-dog 3-with 1-herd.CI ball 3-for 3-1-bat.R-GO 3-after 3-run.R
’íísíníłts’ą́ą́’
bee ’ééhóziní
- -ił with’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- accompaniment
- -go verb and subordinating encliticsaad ’át’éii zanoo’į́ bik’ídáahgi
- -á for, for the benefit of’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- benefactive
- -kéé’ behind, following’akéé’ si’ání zanoo’į́ bik’ídáahgi
- Continuative Imperfective (CI)
- na’nishkaad herd, go out herding
- ’Ánáhoot’įįhígíí




